Referati topshirdi: M. Shermetova Qabul qildi: Urganch 2021

2.1. Kasb-hunar kolleji pedagoglarida kasbiy zo’riqish jarayonini
psixologik tajribalar o’rganilishi.
Pedagoglardagi emotsional zo’riqish fenolimining psixologik
determinantlari.

Zamonaviy pedagogic psixologiyaning eng dolzarb muammolaridan biri
bu o’qituvchilarni psixologik muvozanatidir. Shu masaladan kelib chiqqan
holda o’qituvchilarni emotsional zo’riqish fenomenini o’rganish katta
ahamiyatga egadir. Emotsional zo’riqish bu ijtimoiy sohada faoliyat
yuritadigan mutahasisning sog’ligi va faoliyatini samaradorligiga negative
ta’sir ko’rsatadigan omildir. Pedagog faoliyatini M.V.Borinova tomonidan
tadqiq qilish shuni ko’rsatadiki bu kasbiy potensial emotsiogen kasb
sifatida ko’rsatishimiz mumkin bo’lgan qator xususiyatlari mavzuidir.
O’qituvch ishida doimo stressga olib keluvchi ko’pgina omillar borligiga
emotsional zo’riqishni keltirib chiqaradi. Bi faoliyat quyidagi
hususiyatlaridir yuqori dinamikli (katta suratdagi harakat) yuqori dinamikli
vaqtni yetishmasligi ishdagi yuklama ortiqchaligi yuzaga keladigan
pedagogic vaziyatlarni murakkab rollardagi noaniqlik ijtimoiy baholash
tez va intensive kontakt o’rnatish ehtiyoji turli ijtimoiy guruhlar bilan
aloqada bo’lish zarurati va hakozolar. O’qituvchilarni emotsional holatini
hamkasblarga va o’quvchilarga mehnatga munosabatini o’rganish uchun
qo’llanildi. Bundan tashqari o’qituvchilarni psixologik holati salbiy ta’sir
ko’rsatayotgan omillar aniqlandi. Ekspert baholash yordamida maktab
kollejlardagi ijtimoiy psixologik iqlimni obektiv holati va maktablardagi
tashkiliy faoliyatiga baho berildi. Ekspertlar sifatida ta’lim departamenti
metadisti o’quv muassasalarini mamuriy holatlarini ma’muriy hodimlari
maktab psixologlari pedagoglar faoliyat yuritdilar. Turli kollejlardagi
o’qituvchilar faoliyatini tashkil qilish hususiyatlarini o’rganish uchun tahlil
qilindi
Kollej nizomi.
--Ichki tartib qoidalar
-- Mehnat shartnomasi
-- Lavozimlarni yo’riqnomalari
--Valifikatsiyalar. Tavsiflar
--Buyruqlar papkasi premerlar
--Ish xaqi haqidagi hujjatlar
--Dars jadvali, ish vaqtini hisoblash tabeli
--tarifikatsiya vedemisti

--Kollej ichki ta’lim-tarbiya jarayoni nazorat qilish rejasi pedagogik

va ma’muriy kengashlarini pratakol tahlil qilindi. Quyidagi
psixodiagnostika psixodiagnostikada qo’llanilgan vositalar “psixik
zo’riqish so’rovnomasi” zo’riqishni tarkibidagi diagnostikasi uchun
Ayzenkning “nevrotizm” “ekstraverlik” “ psixotizm”
so’rovnomasining moslashtirilgan varianti. Emotsional
qo’zg’aluvchanlik shkalasi nevrotizm xususiyatini sifat jihatdan
baholash uchun g’azab tortinchoqlik va o’z emotsiyalarini nazorat
qila olmaslik o’z xulq atvorini boshqarish so’rovnomasi shaxsni
o’z-o’zini boshqarish ko’nikma va malakalarini rivojlanganligini
diagnostika uchun bu ko’nikmalar regulyatsiyasi hususiyatlari
egiluvchanlik va mustaqillik M.Prokurning “qadriyatlar
yo’nalganligi” so’rovnomasipedagoglarning qadriyatlar yo’nalishini
o’rganish uchun O’.S. Mehalev va X.YU,SHafalota tomonidan taklif
qilingan “mehnat jamoalarida ijtimoiy psixologik iqlimni o’rganishni
ekspert metodikasi” Pedagoglar jamoasidagi iqlimni emotsional
hulqiy va pagnetiv komponentlarini o’rganish uchun
M.V.Barisovaning mualliflik metodikasi ham qo’llanildi{14,17}
n Mazkur metodika pedagog faoliyatini tashkiliy omillarini tahlil
qilishga qaratilgandir. Tadqiqotni 1-bosqichida hujjatlarni tahlili va
eksport so’rovlar orqali tekshiruvlar uchun kollejlar zararlandi
nazariy ma’lumotlarga tayangan holda pedagogik holatni hisobga
olib E.V.Balisova pedagog uchun ahamiyatli bo’lgan 6ta faktorni
ajratgan
1 FALIYATNI REGLAMENTATSIYASI hususiyatlari:
2 Pedagoglar avtonomlik darajasi
3 O’quv mehnat yuklamasini taqsimot harakteri
4Mehnatni rag’batlantirish harakteri;
5. pedagogni o’quv ta’lim muassasani ishtirokini harakteri
6. Kasbiy “o’sish” imkoniyatlari ikkinchi bosqichda tanlangan kasb-hunar
kollejlari o’qituvchilarini tashxisdan o’tkazdik. Tadqiqotlarni Xiva
Pedagogika kasb-hunar kollejida . Urganch shahridagi Tadbirkorlik va
servis kasb-hunar kollejida o’tkazildi. Har bir o’qituvchining emotsional
zo’riqish darajasini individual psihologik va ijtimoiy psihologik
hususiyatlarni aniqlash uchun yuqoridagi tavsiflar metodikalar
komplektidan foydalanilidi. Tadqiqotlar 10-15 kishilar guruhida
o’t5kazilildi. Ihtiyoriylik tamoyili va testlash jarayoniga tegishli bo’lgan
barcha tamoyillarga rioya qilindi. Guruhlarda erkinlik muhiti yaratildi.
M.V. Barisova o’z tadqiqotlarini Rossiya federatsiyasining Yarostov viloyatini pulail shahrida o’tkazgan. Xiva pedagogika kasb-hunar kollejida
tadbirkorlik va servis kasb hunar kollejida o’tkazgan tadqiqotlarimiz
natijalari tahlili. Tadqiqotda pedagogic faoliyat olib borayotgan 92 ta
drespandent ishtirok etdi. Ulardan 66 nafari ayollar va 22 nafari erkaklar
edi. Barcg\ha kasb hunar kollej pedogoglarida professional latematsiya
komponenti ustun bo’lgab emotsional zo’riqish kuzatilgan. Yuqori
nevraditsiya darajasi namoyon bo’ldi. Shahs uchun ahamiyatli bo’lgan
qadriyatlari mafusional faoliyatda namoyon qila olmaslik holati va o’zo’zini boshqarish malaka va ko’nikmalarini o’rtacha rivojlanganligi
tashxis qilindi. Bundan tashqari ijobiy ijtimoiy psihologik iqlim va
tashkiliy faoliyatli qoniqarli xarakteri aniqlandi. Yuqori va past darajadagi
emotsional zo’riqishni namoyon qilgan pedagoglar guruhini o’zaro
taqqoslash zo’riqish kabi fenomining determenontlarni aniqlash
imkoniyatini berdi. Olingan ma’lumotlar P.Pereteriy styutent orqali
taqqoslandi va terminal insturementi qadriyatlar
o’rtasidagi(T=O,99)statistic ahamiyatli ko’rsatkich ekanligi aniqlandi.
Nevrotizm va uni sifat harakatini o’ntasida ham ahamiyatli farqlar
kuzatildi. Bu tortinchoq hissiyotlarni nazorat qila olmaslik o’z-o’zini
boshqarishni modellashtirish va egiluvchamlik komponentlari bo’yicha
katta farqlar kuzatilgan ijtimoiy psihologik iqlimni emotsional
komponentlarida mehnatni rag’batlantirish komponenti bo’yicha
natijalarda katta farq qo’yilgan. Statistic jihatdan sezilarli farqlar(T t=o,95)
o’z-ozini boshqarish tizimlarida namoyon bo’lgan pedagogika faoliyatini
tashkil qilish harakteritikasini avtonomik o’quv yuklamasini taqsimlash
kasbiy rivojlanish va boshqaruvida ishtirok etish kabi ko’rsatkichlarda
psihologik iqlimni xulq atvor komponenti bo’yicha ham statistic nuqtai
nazarda ahamiyatli farqlar kuzatilgan. Taqdim qilingan ijtimoiy
psixologikni xulq-atvor individual psihologik omillar yuqori darajadagi
emotsional zo’riqishga olib keladi shu bilan bir qatorda shaxsga yuqori
darajadagi nevrotizm va qadriyatlar tizimidagi nomuvofiqlar kuzatiladi.
Korreksin tahlil natijasiga emotsional zo’riqishni individual psixologik va
sotsial psihologik determinontlari ortasidagi aloqalar aniqlanadi,bu holat
quyidagi tasvirda o’z ifodasini topdi.
Emotsional zo’riqish va nevrotizm o’rtasida ahamiyatli darajani korreksiya
kuzatildi. (r=0,71)
Emotsional zo’riqish va emotsional qo’zg’alish o’rtasida hali korreksiya
aloqalari bor(r=0,52)
Emotsional qo’zg’alishni sifatlari va umumiy emotsionallik o’rtasida
hali korreksiya mavjud(r=0,44) tortinchoqlik bilan (r=0,40) va emotsionallarni boshqara olmaslik(r=0,44) bilan. Emotsional
zo’’riqish va modellashtirish komponentlari o’rtasida ham korreksiya
bog’liqlik bor(r=0,42) bular programmalashtirish(r=0,22) natijalarini
baholash(r=0,24) egiluvchanlik(r=-0,32) va o’z-o’zini boshqarishni
umumiy darajasi bilan (r=-o,24). Emotsional zo’riqish va terminal
qadriyatlar bilan korreksiya(r=0,76)instrumentlar qadriyatlar
bilan(r=0,64) Emotsional zo’riqish va ijtimoiy psihologik iqlim
o’rtasidagi korreksiya(r=0,24) ijtimoiy psihologik iqlimni (r=0,33) va
xulq atvor (r=0,27) komponentlari bilan korreksion bog’liqlik katta.
Emotsional zo’riqish va ishni tashkil qilish harakteristikalari bilan
korreksiya quyidagicha bo’lgan(r=0,23) mehnatni rag’batlantirish
bilan(r=-0,32), kasbiy o’sish(r=0,23) boshqaruvida ishtirok etish
(r=0,-27),avtonomlik(r=-0,20) va yuklamani taqsimlash bilan
(r=0,18). Emotsional zo’riqish va ekstroversial o’rtasidagi
korreksiya(r=0,19) emotsional zo’riqish va psixotizm o’rtasidagi
korreksiya(r=0,20) /P/ rasmga tavsif. Emotsional zo’riqish va
individual psihologik va ijtimoiy psihologik determinantalar
komponentlar o’rtasidagi =P>0,99: -P>0,93- ijobiy korreksiya va
= = =P<0,99,- - - P<0,95- kasbiy korreksiyalar struktura grammasi
П-ipsoha emotsional zaiflashishi(p.z): l 0 shaxsiy uzoqlashish(sh.u).
P.M kasbiy motivatsiya (k,m)(n)- nevrotizm i o qadriyatlar
yo’nalishi(Q U), S,R- o’z o’zini boshqarish(O’,B) S,P,K sotsiol
psihologik iqlim (S P I) p- Psihatizm(YE) – EKSTRAVERSIYA,
ST- mehnatni rag’batlantirish(MR)(RR)- kasbiy o’sish(K ,O’), Vu
boshqaruvda ishtirok qilish (B, I),(A)- avtonomik R H –yuklama
taqsimlash (YU. T) olingan malumotlar shuni ko’rsatadiki
emotsional qo’zg’aluvchan va asab jarayonlari muvozanatlashmagan
pedagoglarda asab jarayonlari muvozanatlashmagan pedagoglarda,
doimiy emotsional tanglik holatida ishlash natijasiga energetic
zaxiralarni sarflab, sarflashib zaiflashishi, shaxsiy, uzoqlashishi,
shaxsiy va kasbiy motivatsiyasi pasayishi kuzatiladi. Stressga
beriluvchanlik chegaralarini pastligi, yuqori empatiya va reaktivlikda
namoyon bo’ladigan emotsional qo’zg’aluvchanlik kabi sifatlar
emotsional zo’riqishni barcha komponentlari bilan uzviyt bog’liqdir.
Mazkur shaxsiy psihodinamik sifatlarga ega bo’lgan pedagoglar
zo’riqishni paydo bo’lgan va rivojlanishga moyilligi mavjud.
Emotsional zo’riqish va o’z o’zini boshqarish komponentlari
o’rtasida teskari korreksiya aloqalari kuzatiladi. Agarda pedagogda
faoliyatni tashqi va ichki sharoitlari haqidagi tasavvurlar yahshi rivojlangan bo’lsa, o’z harakati va xulq atvorini to’g’ri rivojlantira
olsa o’zi va o’z faoliyati natijalarini to’g’ri baholay olsa ,
o’zgaruvchan tashqi va ichki sharoitlarga qarab o’z o’zini boshqarish
tizimini qayta qira olsa regulyator egiluvchanlik yaxshi rivojlangan
bo’lsa, umuman aytganda ongli o’z o’zini boshqarish ko’nikma va
malakalari qancha yuqori rivojlangan bo’lsa emotsianal zo’riqish
shunga past bo’ladi . emotsianal zo’riqish va qadriyatlar tizimi
o’rtasidagi yuqori bog’liq lik mavjud. Pedagog o’z nisbiy faoliyatida
muhim hayotiy qadriyat va maqsadlarni realizatsiya qismi
imkoniyatiga ega bo’lmasa bu qadriyatlarning nomuvaffaqiyati
o’qituvchi emotsional sohasida salbiy hissiy kechinmalar paydo
bo’ladi, va natijada psihomatsional zaiflashishiga olib keladi. O’z
ichida hayotiy mazmunini topa olmaslik faoliyatini boshqa
subektlardan uzoqlashishiga va kasbiy matenizatsiyani pasayishiga
olib keladi. Umumiy zo’riqish darajasi va sotsiol psihologik iqlimdan
qoniqish va shaxsiy uzoqlashish shkalalari o’rtasida yuqori teskari
korreksiya aloqalari mavjud. Demak o’qituvchini kollektivdagi
psixologik iqlimdan qonoqish emotsianal zo’riqishi paydo bo’lishi
ehtimolini pasaytiradi, hamkasblar o’rtasidagi munosabatlarni
intensivligi va sifat jihatdan sekinligini ta’minlaydi,pedagogic
jarayonga aktiv kirishimi tanlaydi. Emotsianal zo’riqishning
kompanentlari tashkiliy harakteristikalar bilan teskari korreksiya
aloqadadir. Demak o’qituvchi mehnatini rag’batlantirish ishda
lavozimni va malakani oshirishni real imkoniyatlari o’quv
muassasalari boshqaruvida ishtirok etish faoliyatini bajarishda
avtonomik o’quv yuklamasini teng taqsimlanishi o’zi uchun qulay
bo’lgan ish litmi va tempini tanlay olish imkoniyati pedagogning
emotsional sohasiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi, va zo’riqish paydo
bo’lishi ehtimolini pasaytiradi. Ekstraverbsiya va zo’riqish o’rtasida
ham ahamiyatini korreksion bog’liqlik kuzatiladi.
Intavert,muloqatchan insonlarda zo’riqishni rivojlanishga moyillik
bo’ladi, asosan zo’riqishni emotsional zaiflashish va shaxsiy
uzoqlashish koimponentlari kuzatiladi. Pedagog faoliyatiga hos
bo’lgan intensive hissiyot va voqealarga boy, vertical va gorizantal
yo’nalishda aktiv kommunikatsiya netrovert, tinch yolg’izlikka
moyillik bo’ladi, asosan zo’riqishni muloqotga masofa saqlaydigan
muvozanat va tartibga intiladigan shaxslarga to’g’ri kelmaydi.
Bunday nomuvofiqlik emotsional toliqish va zaiflashishga,
psixologik charchashkontakt (aloqalarni) kamaytirishga intilishga olib keladi, ammo kasbiy faoliyatda bunga erishib bo’lmasligi uchun
ham hamkasb va o’quvchilardan uzoqlashadi va o’zini haddan
tashqari ko’p bo’lgan muloqatdan himoya qilishga intiladi.
Emotsional zo’riqishni barcha komponentlari individual psihologik
xususiyatlar bilan chambarchas bog’liq bular: nevrotizm va
qadriyatlar va motivatsiya tizimdagi nomuvofiqlik(o’zi uchun
ahamiyatli bo’lgan qadriyatlarni kasbiy faoliyatda ro’yobga chiqara
olmaslik) shu bilan birga, emotsional zo’riqish kollektivni sotsial
psixoogik iqlimi emotsional komponentlari va o’qituvchi faoliyatini
rag’batlantirih kabi omillar bilan bog’liq aynan shu omillar
zo’riqishni yuzaga keltiruvchi determinantlari hisoblanadi. Faktorli
TAHMIN NATIJASIDA ENG KATTA AHAMIYATLILik
ko’rsatkichiga ega, bu factor(omil) emotsional zo’riqishni barcha
komponentlarni qadriyatlar va motivatsiya sohadagi terminal
instrumentlar qadriyatlarni qamrab oladi. Nevrotiz omili ham yuqori
darajadagi ko’rsatkich bilan emotsional zo’riqish omillar kompekslar
kiradi. Emotsiyalarni nazorat qila olmaslik o’rtacha darajadagi
ahamiyatga ega. Quyidagi omillarni: umumiy emotsionallik
emotsional, ta’sirchanlik modellashtirish programmalashtirish va o’z
o’zini boshqarish ijtimoiy psihologik iqlimni xulq atvor komponenti
mehnatni rag’batlantirish ko’rsatkichlari va kasbiy o’sish omillarini
emotsional zo’riqish faktorida umumiy juda past M.B Barisova o’z
tadqiqoti yakunidagi xulosalarni keltiradi. (18.62)
1 Pedagoglar sotsionallik kasb vakillari bo’lgani uchun yuqori daraja
emotsional zo’riqish darajasi bilan harakterlanadilar, emotsional
zo’riqish tizimida kasbiy moderenizatsiya yetakchi rolga ega,
nevrotizm, nevrotizatsiya holati ham yuqori qadriyatlar tizimidagi
yuqori darajadagi nomuvofiqlar o’z o’zini boshqarish ko’nikma va
malakalarini o’rtacha rivojlanishi kuzatiladi
2 Emotsional zo’riqishni bu kabi individual psihologik va tashqi
psihologik omillar shaxs motivatsion tizimidagi nomuvofiqlik yuqori
darajadagi nevrotizm va o’z o’zini boshqarish ko’nikmalarining va
shakllanganligi ichki omillar hisoblanadi.
3 Emotsional zo’riqishni paydo bo’lishiga asosiy rolga ega bo;lgan
determinantlar belgilab berildi. Bular yuqori darajadagi va
qadriyatlar tizimidagi nomuvofiqlar(ahamiyati bo’lgan qadriyatlarni
nisbiy faoliyatda yuzaga chiqarmaslik),
4 O’z o’zini boshqarish ko’nikmalarini shaklllanmaganligi
kollektivdagi qoniqarsiz ijtimoiy iqlik va pedagogic faoliyatini tashkil qilishdagi nuqsonlar emotsional zo’riqishni ahamiyatli
determinantlar sifatida belgilandi. Yuqoridagi ma’lumotlarga
asoslangan holda pedagoglardan emotsional zo’riqish avvalo shaxsiy
hususiyatlat bilan bog’liq ekanligi aniqlandi. Bu birinchidan:
shaaxsiy qadriyatlar tizimidagi nomuvofiqlik bo’lib nisbiy faoliyatda
hayotiy qadriyatlarni o’z shaxsini ahamiyatli bo’lgan hususiyatlarni
o’ziga muofiq bo’lgan xulq atvor shakllarini va harakat turlarini
namoyon qila olmaslik ikkinchidan yuqori darajadagi nevrotizm
shaxsning psihodinamik xarakteristikalaridan bo’lishi emotsional
beqarorlik. O’z ematsional holatlarini nazorat qila olmaslik
maqsadga erishish yo’lidagi sharoitlarni rivojlantirishlarini o’z
harakatlarini pragrammalashtish o’z o’zini boshqarish tizimini
egiluvchan emasligi emotsional zo’riqishni paydo bo’lishi va
rivojlanishi sistemali determinantlar hisoblanadi. Zamondagi
munosabatlardan qoniqmaslik mehnatga avtonomlik darajasi
mehnatni rag’batlantirish, nisbiy o’sish imkoniyatlari va boshqaruv
jarayonlarida ishtirok etish kabi omillar ham zo’riqishni paydo
bo’lishi va rivojlanishiga ta’sir ko’rsatadi deb hisoblasa bo’ladi
2.2. Kasb hunar kolleji pedagoglariga kasbga zo’riqishni keltiruvchi
omillarni statistic omillarni kasb hunar kollej pedagoglarida kasbga
zo’riqishni tahlil qilish uchun qiyidagi so’rovnoma testlardan
foydalanildi. Tadqiqotlarimiz Xiva pedagogika kolleji va Urganch
shahridagi tadbirkorlik servis kasb hunar kollejlarida o’tkazdik.
Bundan tanlangan kasb hunar kolleji o’qituvchilarni tashxisdan
o’tkazdik har bir o’qituvchini individual psixologik xususiyatlarini
aniqlash uchun metodikalar kompleksidan foydalandik. Pedagoglar
10-15 kishilik guruhlarda o’tkazidi. Ixtiyoriylik tamoyili va testlash
jarayonida tegishli bo’lgan barcha tamoyillarga rioya qilindi
guruhlarda erkinlik muhiti yaratildi. Tadqiqotda pedagogic faoliyat
olib borayotgan 92 restandent ishtirok etdi ulardan 66 nafari ayollar
va 22 nafari erkaklar edi . barcha kasb hunar kollejlari pedagoglarida
professional motivatsiya komponenti ustun bo’lgan emotsianal
zo’riqish kuzatildi yuqori nevrotizatsiya darajasi namoyon bo’ldi.
Shaxs uchun ahamiyatli bo’lgan qadriyatlarni professional faoliyatda
namoyon qila olmaslik holati va o’z o’zini boshqarish malaka va
ko’nikmalarini o’rtacha rivojlanganligi tashxislandi. Bundan tashqari
ijobiy ijtimoiy psixologik iqlim tashkiliy faoliyatning qoniqarli
harakter aniqlandi. Ulardan o’zida yuqori darajada emotsional
holatini kuzatganlar.

Xulosa.
Mamlakatimizdagi siyosiy iqtisodiy o’zgarishlar va islohotlarning

markazini inson va uning manfaatlari tashkil qiladi. Shaxsning barcha
huquqlarini to’liqsiz ro’yobga chiqarish uchun ko’plab sharoitlar
yaratilmoqda. Inson ruhiy salomatligi va uni kasbiy zoriqish masalalari,
bu zo’riqishni keltirib chiqaruvchi omillarni o’rganish dolzarb muammo
bo’lib qolmoqda. Pedagog kasbi satsiogen kasblardan bo’lib, unda
zo’riqishni kelib chiqishi va shakllanishi o’ziga xosdir. Pedagoglarning
kasbiy zo’riqishlarini keltirib chiqaruvchi omillardan psixologik omillar
ijtimoiy va shaxsiy xarakterga egadir. Mazkur bitiruv malakaviy ishda
kasbiy zo’riqishni keltirib chiqaruvchi omillarni tizimli taxlil qilish,
nazariy ma’lumot yig’ish bilan cheklanmasdan emperik tadqiqoti ham
ko’zda tutgan. Tajribalarimizda Urganch shahridagi “Pedagogika kasbhunar kollejida faoliyat yuritayotgan 92 nafar pedagog ishtirok etdi.
Tadqiqotlar asosan so’rovlar, test, suhbat, o’tkazish malumotlarni tahlil
qilish va rasmiy hujjatlarni o’rganish doirasida olib borildi. Olingan
ma’lumotlar umumlashtirildi. Son va sifat jihatdan taxlil qilindi.
O’rgangan nazariy maэlumotlarimiz o’tkazgan tajribalarimiz asosida tadqiqotimiz xulosalarini keltiramiz. Pedagog kasbi o’z mehnat jarayonini xususiyatlariga ko’ra psixologik omillarda, ijtimoiy – psixologik va individual psixologik guruhlarda ajralib har bittasi o’ziga xos ko’rinishlarda namoyon bo’ladi.
1. Pedagog kasbi o’z mehnat jarayonini xususiyatlariga ko’ra psixologik emotsional zo’riqish keltirib chiqarish kasblarda bo’lib bu holatga sabab bo’ladigan komponen omilalar tizimi mavjud. 2. Pedagoglarni kasbiy zo’riqishini keltirib chiqaruvchi psixologik omillar ijtimoiy psixologik va individual psixologik guruhlarda ajralib har bittasi o’ziga xos ko’rinishlarda namoyon bo’ladi. 3. SHaxsni kasbiy zo’riqishini keltirib chiqaruvchi omillar ijtimoiy psixologik omillar.
- Pedagogik jamoadagi salbiy iqlim. - Ishni tashkil qilishdagi kamchiliklar.
- Ish haqidan qoniqish. - Rag’batlantirish.
- Ishni to’g’ri tashkil qilish. - Pedagoglarning qadriyatlar tizimi hisoblanadi. Umumiy va yosh davrlari psixologiyasi turli tomonidan o’rganishi
maqsadga muofiqdir.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. O’zbekiston Respublikasining konstitutsiyasi Toshkent 1992 – yil.
40 – bet.
2. “Ta’lim to’g’risidagi qonun”.O’zbekiston nashriyoti. 1997 – yil 106
– bet.
3. “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”.O’zbekiston nashriyoti. 1997 –
yil 106 – bet.
4. Karimov.I.A. “Barkamol avlod O’zbekiston taraqqiyotining
poydevori”. Toshkent 1997 – yil. 62 – bet. “O’zbekiston”
nashriyoti.
5. Karimov.I.A. “O’zbekistonning o’z istiqbol va taraqqiyot yo’li.
Toshkent 1992 – yil 78 – bet “O’zbekiston” nashriyoti.
6. Karimov.I.A. “Yuksak manaviyat yengilmas kuch Toshkent. 2008 –
yil. 173 – bet. “O’zbekiston” nashriyoti.
7. Asronboyeva M. O’quv faoliyatiga moslashi hissiy zo’riqishning
oldini olish vositasi sifatida 178-180 bet. Psixogigiyena Psixologiya
XXI asr boshlarida. Respublika ilmiy amaliy konferensiya
materiallari. Toshkent 2012 – yil “O’z MU” nashriyoti.
8. Asronboyeva M. Psixologik tadqiqotlarda hissiy zo’riqishlar
muammosining o’rganilganligi. “XXI asr psixologiyasining nazariy
va amaliy muammolari” Respublika ilmiy amaliy anjuman
materiallari. Toshkent 2012 – yil. 122-124 bet. “O’z MU”
nashriyoti.
9. Avtamonova K. Psixologichiskie faktori zdarovago nardaniya va
zrelot. Vozraste. XXI asr psixologiyasining nazariy va amaliy
anjuman materiallari. Toshkent. 2012 – yil 505-507 bet. “O’z MU”
nashriyoti.
10. Dovruskin M.E. “Sotsiano psixologicheskiy partnet vuzashkogo
pedagogika “Oseuti”, Kiev 1994 – yil 100 – bet.
11. Davletshin.M.G. “Umumiy psixologiyasi” Toshkent Tosh DPU.
2002 – yil 75 – bet .
12. Elvuv.O.P. Konstruktivnoye minologiyasi psixodiagnostika
lignosti. Pekov. 1994 – yil “A.S.T.” 280 l.