Referati tayyorladi: Mustafoyeva Yorqinoy. B tekshirdi: Erdanov Zafar. D

Turli tillardagi fonemalar soni

Barcha ma'lum tillar mumkin bo'lgan ko'pgina kichik qismdan foydalanadi tovushlar bu inson nutq organlari ishlab chiqarishi mumkin va, chunki allofoniya, aniq fonemalar soni odatda aniqlanadigan har xil tovushlar sonidan kichikroq bo'ladi. Turli xil tillar o'z tizimlarida mavjud bo'lgan fonemalar soni bo'yicha sezilarli darajada farq qiladi (garchi aniq o'zgaruvchanlik, ba'zan tahlilni olib boradigan tilshunoslarning turli xil yondashuvlaridan kelib chiqishi mumkin).⁴

Fonemalarning aniq nima ekanligi va berilgan tilni qanday tahlil qilish kerakligi to'g'risida turli xil fikrlar mavjud fonematik (yoki fonematik) atamalar. Biroq, fonema odatda an deb qaraladi mavhumlik to'plamning (yoki ekvivalentlik sinfi) ning nutq tovushlar (telefonlar) ma'lum bir tilda bir-biriga ekvivalent sifatida qabul qilingan. Masalan, inglizlar k so'zlardagi tovushlar o'ldirmoq va mahorat bir xil emas (ta'riflanganidek) quyida), ammo ular bitta fonemaning tarqalish variantlari / k /. Bir-biridan farq qiladigan, lekin so'zda mazmunli o'zgarish yaratmaydigan nutq tovushlari quyidagicha tanilgan allofonlar bir xil fonemadan. Allofonik variatsiya shartli bo'lishi mumkin, bu holda ma'lum fonema ma'lum fonologik muhitda ma'lum allofon sifatida amalga oshiriladi yoki u boshqacha holda erkin bo'lishi mumkin va ma'ruzachiga qarab yoki farq qilishi mumkin. lahjasi. Shuning uchun fonemalar ko'pincha mavhumni tashkil qiladi asosiy vakillik so'z segmentlari uchun, nutq tovushlari esa mos keladi fonetik amalga oshirish yoki sirt shakli.

Adabiyotlar ro’yxati:
1. U.Tursunov, N.Muxtorov, Sh.Rahmatullaev. Hozirgi o’zbek adabiy tili. 1992 yil.
2. Sh.Shoabdurahmonov, M.Asqarova, A.Hojiev. Hozirgi o’zbek adabiy tili. I qism. II qism. Toshkent. «O’qituvchi» nashriyoti. 1980 yil.
3. A.G’ulomov, M.Asqarova. Hozirgi o’zbek tili. Sintaksis.
Toshkent. O’qituvchi nashriyoti. 1987 yil.
4. O’zbek tilining imlo lug’ati. Toshkent. O’qituvchi. 1995 yil.

1^ Hozirgi oʻzbek adabiy tili, 1qism, T., 1980; Reformatskiy A.A., Vvedeniye v yazikovedeniye, M., 1998;

• 
  2^ Jamolxonov H.A., Hozirgi oʻzbek adabiy tili, 1qism, T., 2004.
  

3

4