Referat Tema: Ra’wish Ra’wish Joba Ra’wish haqqında tu’sinik

Sinonim ha’m antonim ra’wishler. Ra’wishtin’ ga’ptegi xızmeti

Ra'wishler, tiykarınan, is-ha'reket ha'm belginin' belgisin bildiretug'ın so'z shaqabı. Al, belginin' belgisin bildirip kelgende, tiykarg'ı ma'nini salıstırıp yamasa ku'sheytip ko'rsetedi, tiykarg'ı ma'nige ta'sirlilik, ko'rkemlik tu's beredi.
Bunday o'zgesheliklerdin' bildiriliwinde sinonim ra'wishler stillik qural xızmetin atqaradı.
Sırtqı ko'rinisi ha'r tu'rli, ma'nileri bir-birine jaqın ra'wishlerge sinonim ra'wishler delinedi.
Ra'wishtin' sinonimlik qatarları tildin' ko'rkemliligin, ıqshamlılıg'ın arttıradı. Mısalı: Ol shaqqan-shaqqan ju'rdi degen ga'ptegi shaqqan-shaqqan so'zin teksttin' son'g'ı ga'plerinde qaytalamay, sog'an ma'niles, ekinshi bir sinonimlik qatarlardı qollanıwg'a boladı: tez-tez ju'rdi, jıldam-jıldam ju'rdi, shalt-shalt ju'rdi t.b.
Sinonim ra'wishlerdi barlıq jag'dayda da birinin' ornına birin almastırıp qollanıwg'a bolmaydı. Mısalı: O'simliklerdin' bul tu'ri U'stu'rtte ju'da' (ku'ta') ken' taralg'an dep aytıwg'a boladı da, al en' (dım) ken' dep aytıw stillik jaqtan uyqasımlı bolmaydı. Sonlıqtan, sinonim ra'wishlerdi qollanıwda tekst mazmunına qarap, sheberlik penen paydalanıw kerek.
Ma'nileri bir-birine qarama-qarsı bolg'an ra'wishlerge antonim ra'wishler delinedi.
Antonim ra'wishler: joqarı—to'men, erte—kesh, arman—berman, uzaq—jaqın, az—ko'p, tez—a'ste, azlap—ko'plep, azlaw—ko'plew, ku'ndiz—tu'nde t.b.
Ra'wishlerdin' ha'mme tu'ri antonimlik ma'nide qollanıla bermeydi. Is-ha'rekettin' waqıt, orın, sın, mug'dar da'rejesin bildiretug'ın ra'wishler antonimlik ma'nide qollanıladı. Mısalı: bu'gin—erten', joqarı— to'men, alg'a—artqa, biyikte—pa'ste (orın); tez—a'ste, jıldam—aqırın (sın) t.b.
Ma'nileri qarama-qarsı bolg'an erteli-kesh, azlı-ko'pli, arman-berman, ari-beri, anda-mında, azanlı-kesh t.b. juplasıp qollanılg'an ra'wishler antonimlik qatarlardı du'ze almaydı. Ondqy ra'wishler antonimlik ma'nidegi jup ra'wish boladı.

Gaptegi xizmeti

1. Ra'wishler is-ha'reketti orın, waqıt, sın, mug'dar-da'reje ha'm tag'ı basqa ha'r tu'rli ma'nilerdi sıpatlap, tiykarınan, pısıqlawısh xızmetin atqaradı. Mısalı: Polat a'dettegishe azan menen dene shınıg'ıwın isledi. Ol bu'gin a'skeriy komissariatqa bardı. O'mirbek g'arrı suwpını jorta qorqıtpaqshı
boldı. Jol tag'ı dawam etti.
2. Ra'wishler atlıqlasıp kelgende, baslawısh, tolıqlawısh ha'm bayanlawısh xızmetlerin atqaradı. Mısalı: Ko'lde ne ko'p, qamıs ko'p. Qızketkennin' keleshegi aldında. Ko'p qorqıtadı, teren' batıradı.
3. Mug'dar-da'reje, sın ra'wishleri atlıq so'llerdi sıpatlap, anıqlawısh bolıp keledi. Mısalı: Xojalıg'ımızda bıyıl salıdan ko'p o'nim alındı. Sonsha adam qarjını ha'm mashinanı qaydan alamız. Azmaz sho'kkishlep edim, a'lleqanday o'zgeshe ses shıg'ardı. Awıl xojalıg'ın qayta qurıwdın' na'tiyjesinde ijara xojalıg'ımızda az qarjı jumsap, ko'p o'nim jetistirildi.

A’debiyatlar:

M. Dawletov, B. Qutlımuratov, A. Dawletova, G. Qutlımuratova

Qaraqalpaq tili 6-klass ushın sabaqlıq