Referat mavzu: Tilshunoslik Tayyorladi: Islomova Sh



Download 214,96 Kb.
Pdf ko'rish
bet8/15
Sana10.08.2021
Hajmi214,96 Kb.
#144367
TuriReferat
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   15
Bog'liq
Tilshunoslikdan umumiy ma’lumot

     O`g`uz lahjasi Janubiy Xorazmdagi (Urganch, Xiva, Xonqa, Hazorasp, Qo`shko`pir, 

Shovot tumanlari) bir qancha shevalarni o`z ichiga oladi. Belgilari: 

     1) unlilar qisqa va cho`ziq aytiladi: at (hayvon), aad (ism). 

     2) t tovushi d, k esa g tarzida aytiladi: tog` - dog`, keldi - galdi.  

     3)  -ning  qo`shimchasi  –ing  tarzida,  -ga  qo`shimchasi  esa  -a,  -na    tarzida  aytiladi:  

yorimga – yorima,  alina (qo`liga).      

      Hozirgi  o`zbek  adabiy  tili  uchun  qarluq  lahjasiga  kiradigan  Farg`ona-Toshkent 

shevalari  asos  qilib  olingan.    Olimlarning  fikricha,  Toshkent  shevasi  fonetik  jihatdan, 

Farg`ona  shevasi  morfologik  jihatdan  adabiy  tilga  asos  bo`lgan.  Umuman  olganda,  

adabiy til barcha shevalarga tayanadi. 

    Milliy  til  va  adabiy  til  tushunchalari  bir  xil  emas.  Milliy  til  millatning  maydonga 

kelishi bilan paydo bo`lsa, adabiy til milliy tildan oldin, xalq tili mavjud bo`lganda ham 

yuzaga keladi. 

 Milliy  tilning  ma’lum  qoidalarga  bo`ysundirilgan,  muayyan  qolipga  solingan,  olimlar, 

san’atkorlar,  mutaxassislar  tomonidan  ishlov  berilgan,  doim  silliqlashtirilib, 

mukammallashtirilib  boriladigan  shakli  adabiy  til  deb  ataladi.  Adabiy  til  shu  tilda 

gaplashuvchilarning  barchasi    uchun  tushunarli  bo`lishi  kerak.  Umuman,        millatning 

barcha  vakillari  uchun  tushunarli  bo`lish  zarurati  adabiy  tilning  yaratilishiga  sabab 

bo`lgan. Milliy o`zbek tilida shevalarning ko`pligi adabiy tilga bo`lgan ehtiyojni yuzaga 

keltirgan.  Ayrim  tillarda  (misol  uchun,  fin  tilida)  shevalar  kam  bo`lgani  uchun  adabiy 

tilga ehtiyoj yo`q.  




      Rasmiy  hujjatlar,  badiiy  va  ilmiy  adabiyot,  vaqtli  matbuot  adabiy  tilda  yaratiladi, 

ommaviy  axborot  vositalari  adabiy  tilda  ish  ko`radi.  Adabiy  tilning  og`zaki  va  yozma 

shakllari  mavjud. 

     Adabiy  tilning  og`zaki  shakli  nisbatan  qadimiy  bo`lib,  u  nutq  tovushlari,  urg`u, 

intonatsiya  (ohang)  kabi  fonetik  vositalarga  asoslanadi.  Talaffuzga  oid  qoida  va 

me’yorlarni orfoepiya belgilab beradi. 

     Adabiy  tilning  yozma  shakli  grafik  vositalarga  asoslanadi.  Yozuvga  doir  qoida  va 

me’yorlarni orfografiya (imlo) va punktuatsiya (ishorat) belgilaydi. 




Download 214,96 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish