Referat mavzu: «jahon xo’jaligida rivojlanayotgan mamlakatlar integratsiyalashuvining asosiy jihatlari va muammolari» «Туризм

2. – rasm: Transport turlarining iqtisodiy o‘sishga qo‘shgan nisbiy hissasi
Manba: “The role of Transport in Economic Development” Nistor F. and Catalin C., MPRA, October 2014. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/70586/
Hozirda integasion jarayonlar ham transport aloqa vositalari takomillashishi bilan rivojlanib bormoqda. Umuman olganda, 3 ta transport yo‘li mavjud (3. – rasm).

3. – rasm: Asosiy transport turlari
Manba: “The Role of Transport and Communication” India: Natural Environment, Resources and Development

Iqtisodchilarining ta’kidlashicha iqtisodiyotning barcha sohalari uchun umumiy va mos bo‘lgan transport turi mavjud emas.

• 
  Quruqlik transport yo‘li (temir yo‘l, avtomobil yo‘llari, quvurlar);
  
• 
  Suv transport yo‘li (dengiz va okean);
  
• 
  Havo transport yo‘li.
  

O‘z navbatida, yuqorida keltirilgan komponentlar yaxlit transport tizimini tashkil etadi. Xalqaro transport tizimi esa butun dunyodagi barcha transport yo‘llari, tansport vositalari va transport kompaniyalarini o‘z ichiga oladi.
Shuningdek, transport sohasining ijtimoiy hayotga ta’sirini fundamental (asosiy), joriy va geografik kabi kategoriyalarga bo‘lish mumkin.⁶ Bu kategoriyalvr esa o‘z navbatida bir nechta subkategoriyalarga bo‘linadi.
Transport sohasining iqtisodiyotga asosiy ta’siri ko‘lam va narx ko‘rinio‘shida o‘z ifodasini topadi. Transport sohasining iqtisodiyotga fundamental ta’sirlaridan biri – ishlab chiqarish omillarining mobilligini ta’minlaydi, ya’ni ularning bir joydan ikkinchi joyga erkin xarakatlanish ko‘lamini (imkoniyatini) kengaytiradi. Bu esa, o‘z navbatida masshtab samarasidan yutishga olib keladi. Yana eng muhim asosiy ta’sirlaridan biri – narxlarni kamaytirish. Transport sohasida infrastruktura darajasining rivojlanishi natijasida narxlar ham pasayib boradi (4. – rasm).

4. – rasm: Transport sohasining iqtisodiyotga asosiy ta’siri
Manba: https://people.hofstra.edu/geotrans/eng/ch7en/conc7en/economic_impacts_transport

ASEAN mamlakatlarining o‘zaro savdosi ishlab chiqarish omillarining erkin harakati evaziga ta’minlanmoqda. Ishlab chiqarish omillari va tovarlar mobilligini transport va aloqa sohasi ta’minlab beradi (1.- jadval)

1. – jadval