Referat mavzu: Elektronbiznesdanarx shakllantirish Bajardi: 9-1mars- 21 guruh talabasi Choriyev Alisher

Guruxlashtirish

Elektronsavdokeyingistrategiyasi–bu“guruxlashtirish”,maxsulotlarvaxizmatlaraloxida emas gurux xolida tavsiya qilinadi. Bunday amaliyot axborot maxsulotlarini sotishda keng tarqalgan : InternetExplorer,Windowssistemasibilanbirguruxda–bundaystrategiyaqonuniyligiMicrosoft ustidan monopoliyaga qarshi davrining boshlang’ich paytidir. Bunday guruxlar xaridorlarga bir maxsulotni olib, ikkinchisini ishlata olmayotganda, juda qiyin bir paytda paydo bo’ladi.
Guruxlashtirishayniqsadastursavdosidae’tiborlidir,chunkidasturta’minotivaorgtexnikabir-
birigabog’liqyokiaksinchaboshqadasturvaqurilmalargamosemas.Masalan,ko’plabkompyuter o’yinlari faqatgina pristavkalar qo’yilganda ishlaydi : Matn prostessorlari bir-biriga mos kelmaydi. Internetdagi sotuvchilarning asosiy qiyinchiligi shundaki.internetga “o’ylab topilgan “, o’zigaxos xaridorlar bilan to’qnashadilar. Boshqacha aytganda, iste’molchilar nima xoxlashlarini yaxshi
biladilar va Internetni eng yaxshi shartnoma tuzish uchun ishlatadilar. Bu esa o’z vaqtida cheklashlarga olib keladi, oddiy reklama jarayonida yuzaga kelmaydi.Shunday qilib xaridor unganimakerakligini,vaqtdanyutishinireklamavaqtsarflamasliginiyaxshibiladi.Shuninguchun “on-layn “ tizimida ishlovchi sotuvchilar xaridorlarga ma’lumot berishning boshqacha yo’llarini topishlari zarur, xaridorni boshqalar izlayotgan, raqobatchilar orasida ajralib turadigan xaridlar
qilishgaturtkiberishlarikerak.Maxsulotvaxizmatlarguruxi“qimmatpaket”xosilqilibmaqsadga yetishga yordam beradi. Xaqiqatdavirtual gurux “xaqiqiy ” guruxdan osonroq, chunki
maxsulotlarni joyida qadoqlash shart emas, “paket” ni ichidagini xaridorni talabiga qarab o’zgartirishmumkin.BundayguruxMicrisoftdagidandasturishlabchiqaruvchilaridanfarq
qiladi.Bundatashkilotlaro’rtasidamarketologlarso’ziga“chorraxadagixarakat”amalgaoshiriladi. “Chorraxadagi xarakat ” bozordagi strategik tuzilmadir, bunda bozorni egallab to’g’ridan – to’g’ri raqobat bo’lmaydi. Boshqacha aytganda 4 tomonlama xarakat bir yoki undan orqiq firmalar umumiy bozorga yaxshi Foydali xizmat qilish uchun birlashadilar.Masalan, bozorning yoshlarga xizmat qiladigan qismiga tez xizmat ko’rsatadigan kafe restoranlarni ishlatadilar. 4 tomonlama marketing unchalik qimmat bo’lmagan foydali ko’p vaqt olmaydigan xaridorlar yuqori darajada ishonadigan turi.Lekin, bu xam marketing ning qiyin formasi. Birinchidan, sotuvchi va ishlab
chiqaruvchisheriklarnito’g’ritanlashikerak.Ikkinchidan,komandadabirgaishlamoqchibo’lgan
tashkilotbilan4taraflamaxarakatto’g’rinitanlashlarikerak.Xarikkixarakatxambir-birigabog’liq
va qiyin vazifadir, chunki parametrlar tizimini narxlash va taxlil qilish kerak, bu esa mijozning maqsadlariga mos keladimi Maxsulotlar bir-biriga qay darajada mos keladi ? Qaydarajadamaxsulotva4tomonlamaxarakatto’g’ribir-birigamoskeladi?Qimmatmarkadagimaxsulotishlab chiqaruvchi va savdogar 4 tomonlama xarakning tezkor va o’rtacha ta’sirini ko’rib chiqishini
xoxlaydi. Masalan bu maxsulot diferenstiyasi darajasiga qay darajada ta’sir ko’rsatadi. Yomon o’ylangan4tomonlamaxarakat,masalanvaqtinchaliksotuvniko’paytirishvamaxsulotmarasining uzoq vaqt saqlanishiga yomon ta’sir ko’rsatishi mumkin, Unda u foydadan ko’ra ko’proq zarar
keltiradi. Ikkinchi tomondan “yaxshi ” xamkorlar bilan birlashishi biror savdo belgisiga qo’shimcha sarflarsiz,o’zixaqidayaxshifikrlaruyg’onishigasababbo’ladi.Marketingningbuko’rinishijismoniy cheklovlar qiyinlashtiradi : Iste’molchi xaqiqiy xaridga qadar maxsulotni ko’rishni va 4 tomonlama xarakatni ishlatyotgan tashkilot transport va boshqa chiqimlarni bilishi kerak. Kellogo, Coca- Co12 kabi yirik korporastiyalar yoki savdo markazidagi kichik do’konlarda 4 tomonlama xarakat
ishlanishidaqiyinchiliklarnitushuntiribberadi. Internet4 tomonlamarag’batlantirishnivako’plab firmalarbilanxamkorlikuchunyangiqulayliklaryaratadi.Chakana4tomonlamarag’batlantirishni rivojlantirish yo’lidagi geografik chegaralarni yengishda internet qulay vositadir. ”On-layn ”
tizimdagi sotuvchilar o’z xaridorlariga maxsulotni taklif qilib, “on-layn” tiziimdagi boshqa maxsulotlarga ega bo’lishi mumkinligini ta’kidlaydilar. Ko’plabfirmalar gurux texnologiyasini sotuvchilarigaishlatishgaruxsatberibo’zlariningishlabchiqqanusullarinitaklifqilishmoqda.
Masalan, Autonomy. com internet savdo uchun elektr qo’shimchalar ishlab chiqadi, “Be free” o’z mijozlarigadasturta’minotinielektrontarmoqdagisotuvchilargaqo’shmakorxonatuzishgayordam berishnitaklif qiladi.Ko’rinibturibdiki,“virtual”4tomonlamaraqobatlantirshelektronsavdolarda ko’pchilik qabul qilgan amaliyotga aylanadi. Iste’molchilar uchun elektron savdo- sotiq amaliyotda Waldo sinovi.
Waldo–buAndersonConsultingfirmasitomonidan1996yildachiqarilgan,BruceKrulwich
tomonidan1997yildato’ldirilgankompyuterdasturi.”Lifestylefinder”dayozilganidek,uo’z xaridorlari ular xaqida ma’lumot yig’ib, masalan unga nima yoqadi-yu, nima yoqmaydi,
iste’molchining umumiy “ko’rinishini ”tuzib u bilan ishlaydi. Bu ma’lumotlar quyidagi xollarda ishlatiladi,masalanungabirormusiqanitaklifqilishdayokibirorveb–saytniko’ribchiqishnitaklif qilganda. Iste’molchi “portretini ” yaratish keng qo’llanilmoqda, qiziqishlar va fe’l- atvor modem
iste’molchining “portretini ” yaratish imkonini beradi. Bunday ishlab chiqarilgan portretlar ko’p xollarda aynan iste’molchining shaxsiy talabini bajarishda qo’l keladi. Iste’molchi haqidagi ma’lumotlar yig’ish unga yoqadigan vayoqmaydigan narsalarni aniqlash, iste’molchi portretini yaratish,keyinchalikmusiqiyalbomlarvafilmlaryaratishdatavsiyabo’libxizmatqiladi.Waldoga o’xshagan dasturlar iste’molchilar “portretini ” yaratishda yangi yondoshuvni aniq demografik yaxlitlashni qullamoqda.
Iste’molchi “portreti” demografik ma’lumotlar shu mamalakat axolisi xaqidagi ma’lumotlar asosida tuziladi, ushbu xolatda AQSh ma’lumotlar ishlatuvchilar qiziqishining klassifikastiyasini xisobgaolibo’zgaradi.Bundayklassifikastiyaassodafoydalanuvchixaqidaumulashtirilganxulosa
qilish mumkin.Waldo tomonidan ishlatiladigan Prizm sitemasi axolini ularning xaridi xaqidagi ma’lumotlar.ularningxayottarzivamuximko’rsatkichlarigaqarab62joyguruxlarigabo’ladi.Tizim ro’yxatga olingan, xarid katalogi va boshqa manbalarga 40 ming kishini taxlil qilishga asoslanadi.
Ma’lumotlarbazasi600xilko’rsatkichlarni.jumladanxayottarzi,mashg’ulotturixaridlarningo’ziga xosligini o’z ichiga oladi. Masalan, agar odamning iti bo’lsa, u xar doim shampan vinosi sotib
oladimiyokikechasiyangiliklavrdasturiniko’radimi,shularxisobgaolinadi.Xar-birguruxdaurf (moda ) aniqlanib, shu guruxdagi odamlarning fe’l- atvori qandaylini o’rganiladi.
Shundayqilib,hammajamlanganma’umotlaryig’ilgandasturiste’molchiqaysiguruxdagi
xaridorlargako’proqmoskelishinianiqlaydi.Agarungabiroryagonaguruxmoskelsa,undashu
gurux ma’lumotlari boshqa iste’molchining portretni yaratishga ishlatiladi. Agar bu iste’molchiga berilgan ta’riflar bir guruxdan ko’prog’iga mos kelsa, unda joyning o’ziga xosligi, agar xamma guruxgabir-xilbo’lsa,.iste’molchiningportretituzilishigaasosbo’ladi.Agarbundayguruxlarko’p bo’lsa dastur bir necha gukruxni aniqlaydi yoki foydalanuvchi ko’proq mos kelsa, u xaqida qo’shimcha ma’lumotlarni foydalanuvchidan so’raydi.