Referat mavzu : Tayyorladi: Qabul qildi: toshkent-2022

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI

“Buxgalteriya hisobi” fanidan
REFERAT
Mavzu:

Tayyorladi:______________

Qabul qildi:______________

TOSHKENT-2022
Mavzu:Sotilgan mahsulotlar bo’yicha aktsez va qo’shilgan qiymat solig’i hisobi
Aktsiz solig'i bilan bog'liq xo'jalik operatsiyalarini buxgalteriya hisobida aks ettirish uchun 19-sonli "sotib olingan qiymatlar bo'yicha qo'shilgan qiymat solig'i" schyoti, "to'langan moddiy qiymatlar bo'yicha aktsiz solig'i" sub-schyoti va 68-sonli "byudjet bilan hisob-kitoblar" schyoti, "aktsizlar bo'yicha hisob-kitoblar"sub-schyotidan foydalaniladi.
19-sonli "sotib olingan qiymatlar bo'yicha qo'shilgan qiymat solig'i" schyotining debetida, "to'langan moddiy qiymatlar bo'yicha aktsiz solig'i" sub-schyotida tashkilot aktsiz to'lanadigan tovarlarni ishlab chiqarish uchun xom ashyo sifatida ishlatiladigan aktsiz to'lanadigan tovarlar uchun etkazib beruvchilarga to'langan aktsiz solig'i summalarini aks ettiradi.", 76" turli qarzdorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar " va boshqalar.
U tomonidan sotilgan tovarlar (ishlar, xizmatlar) uchun xaridorlardan (mijozlardan) amalda olingan (olinishi kerak) aktsiz solig'i summasi 68-sonli "byudjet bilan hisob-kitoblar" schyotining krediti, "aktsiz solig'i bo'yicha hisob-kitoblar" sub-schyoti va realizatsiya hisobvaraqlarining debetida aks ettiriladi.
U tomonidan sotilgan tovarlar (ishlar, xizmatlar) uchun xaridorlardan amalda olingan (olinishi kerak) va 68-sonli "byudjet bilan hisob-kitoblar" schyotining kreditida aks ettirilgan aktsiz solig'i summalari 19-sonli "sotib olingan qiymatlar bo'yicha Qo'shilgan qiymat solig'i" schyotining debetida hisobga olingan moddiy qadriyatlar bo'yicha aktsiz solig'i summalariga kamaytiriladi (tegishli sub-schyot bo'yicha). 19-schyotning debetiga muvofiq 19-schyotning kreditidan aktsiz solig'ining tegishli summalarini hisobdan chiqarish yo'li bilan kapitallashtirilgan moddiy boyliklarni ishlab chiqarish uchun hisobdan chiqarish va etkazib beruvchilarga to'lash.
Shu maqsadda sotib olingan moddiy boyliklar bo'yicha ham kapitallashtirilgan, ham to'langan, ham qabul qilinmagan va to'lanmagan aktsiz solig'i summalarini alohida hisobga olish tashkil etilishi kerak.
Agar soliq solish maqsadida mahsulot (ish, xizmat) sotishdan tushgan tushum u to 'langanda (naqd pulsiz hisob - kitoblar bo' yicha-tovarlar (ishlar, xizmatlar) uchun mablag ' lar bank muassasalaridagi hisob raqamlariga, naqd pul bilan hisob-kitob qilinganda) qabul qilinsa - naqd pulga tushganidan keyin), sotilgan tovarlar (ishlar, xizmatlar) bo ' yicha xaridorlardan (buyurtmachilardan) olinadigan va 46 - "mahsulot (ishlar, xizmatlar) ni sotish" schyotining krediti bo 'yicha hisobga olinadigan aksiz solig' i summasi soliq qonunchiligiga muvofiq hisob-kitob bo 'yicha budjetga o' tkazilishi lozim bo 'lgan aksiz solig' i summasidan ortiq bo 'lgan qismi bo' yicha, 76-sonli "turli qarzdorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar" schyotining krediti alohida subschyotda hisobga olinadi.
17. Belgilangan shakldagi aksiz to 'lovlari markalari bilan majburiy markalanishi lozim bo' lgan aksiz to 'lovlari budjetiga aksiz solig' i bo 'yicha avans to' lovlarini o ' tkazish 31-schyotning "kechiktirilgan xarajatlar" debetiga, "aksiz solig' i markalarini sotish shaklidagi aksiz solig 'i bo' yicha avans to 'lovi"subhesabiga muvofiq pul mablag' larini hisobga olish hisobvaraqlari krediti bo ' yicha yozuvda aks ettiriladi.
Amalga oshirilgandan so'ng, aktsiz solig'i markalari bilan belgilanishi kerak bo'lgan aktsiz to'lanadigan tovarlarga tegishli aktsiz solig'i summasi 46-sonli "mahsulotlarni (ishlarni, xizmatlarni) sotish" schyotining debetida 68-sonli "byudjet bilan hisob-kitoblar" schyotining kreditiga, "aktsiz solig'i bo'yicha hisob-kitoblar"sub-schyotiga muvofiq aks ettiriladi.
Shu bilan birga, aktsiz solig'i markalari yopishtirilgan aktsiz to'lanadigan tovarlarni sotish bilan bog'liq xarajatlar bo'yicha avans to'lovi 31-sonli "kechiktirilgan xarajatlar" schyotining kreditidan 68-sonli "byudjet bilan hisob-kitoblar" schyotining debetiga, "aktsiz solig'i bo'yicha hisob-kitoblar"sub-schyotiga o'tkaziladi.
18. Daval xomashyosidan ishlab chiqarilgan tovarlar uchun ularni sotishdan tushgan tushum tarkibida nazarda tutilgan aktsiz solig'i summasi 46-sonli "mahsulotlarni (ishlarni, xizmatlarni) sotish" schyotining debetida va 68-sonli "byudjet bilan hisob-kitoblar"schyotining kreditida aks ettiriladi.
19. Aktsiz solig'iga tortilmaydigan boshqa tovarlarni ishlab chiqarish uchun foydalaniladigan aktsiz to'lanadigan tovarlarning (aktsiz solig'ini hisobga olmaganda) haqiqiy qiymati 20 "asosiy ishlab chiqarish" schyotining debetiga muvofiq 21 "o'z ishlab chiqarishining yarim tayyor mahsulotlari" yoki 40 "tayyor mahsulotlar"schyotlarining kreditida aks ettiriladi.
Shu bilan birga, ushbu tovarlar uchun aktsiz solig'i summasi hisoblab chiqiladi, u 68-sonli "byudjet bilan hisob-kitoblar" schyotining kreditida, "aktsiz solig'i bo'yicha hisob-kitoblar" sub-schyotida 20-sonli "asosiy ishlab chiqarish"schyotining debetiga muvofiq aks ettiriladi.
20. Moddiy boyliklarning kamomadini (o'g'irlanishini) belgilangan tartibda tayinlashda, shuningdek ularning aybdorlarga tabiiy yo'qotish normalaridan oshib ketishiga yo 'l qo' yishda tegishli summalar 73-schyotning "boshqa operatsiyalar bo' yicha xodimlar bilan hisob-kitoblar" debetida va 84-schyotning "qimmatbaho buyumlarning kamomadlari va zararlari" kreditida aktsiz solig'ini hisobga olgan holda hisoblab chiqarilgan sotish narxida aks ettiriladi. Aybdorlardan undirib olish 73-schyotning kreditida 50-sonli "kassa", 70-sonli "ish haqi bo'yicha hisob-kitoblar" va boshqalar hisobvaraqlariga muvofiq aks ettiriladi. Yo'qolgan va buzilgan alkogolning qiymatini aybdorlardan undirish ichimlik spirtiga aktsiz solig'ini hisobga olgan holda amalga oshiriladi.
21. Soliq hisob-kitobiga (deklaratsiyasiga) muvofiq byudjetga amalda sanab o'tilgan aktsiz solig'i summalari 68-sonli "byudjet bilan hisob-kitoblar" schyotining debetida, "aktsiz solig'i bo'yicha hisob-kitoblar" sub-schyotida pul mablag'larini hisobga olish hisobvaraqlarining kreditiga muvofiq aks ettiriladi.
22. Yetkazib berilgan (jo'natilgan) tovarlar bo 'yicha hisob-kitob hujjatlarida sotishdan tushgan tushumning bir qismi sifatida alohida ajratilgan aksiz solig' i summasi xaridorlar va buyurtmachilar bilan hisob-kitob hisobvaraqlari bilan yozishmalarda realizatsiya hisobvaraqlari krediti bo ' yicha aks ettiriladi. Shu bilan birga, ko'rsatilgan aktsiz summasi 46-sonli "mahsulotlarni (ishlarni, xizmatlarni) sotish" schyotining debetida va 68-schyotning kreditida, "aktsiz solig'i bo'yicha hisob-kitoblar"sub-schyotida aks ettiriladi.
23. Tashkilot pul mablag'larini olganda, agar ularni olish tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) to'lash bo'yicha hisob-kitoblar bilan bog'liq bo'lsa, optsion qiymatidan kelib chiqqan holda, ushbu mablag'lar buxgalteriya hisobida pul mablag'larini hisobga olish hisobvaraqlari debetida va tegishli manbalar hisobvaraqlarining kreditida aks ettiriladi (87-sonli "qo'shimcha kapital", 88-sonli "taqsimlanmagan foyda (qoplanmagan zarar)"schyoti, 96 "maqsadli moliyalashtirish va tushumlar").
Shu bilan birga, 68-schyotning krediti bo'yicha tegishli manbalarni hisobga olish hisobvaraqlarining debetiga muvofiq ushbu summalarni hisoblash uchun byudjetga to'lanishi kerak bo'lgan aktsiz solig'i summasi aks ettiriladi.
O 'zi ishlab chiqargan tovarlarga mehnatga haq to' lash (shu jumladan mukofotlar, mukofotlar berish), o 'zi ishlab chiqargan tovarlarni beg' araz yoki bozor narxlaridan past narxlarda (shu jumladan o 'z xodimlariga) o' tkazishda bunday tovarlar bo 'yicha aktsiz solig'i (sotishni hisobga olish hisobvaraqlari orqali aks ettirilgan summalardan ortiq bo' lish qismi bo ' yicha) 68 - "budjet bilan hisob-kitoblar" schyotining krediti bo ' yicha aks ettiriladi (tegishli sub-schyotlar) tegishli manbalarni hisobga olish hisobvaraqlari bilan yozishmalarda.
24. Buxgalteriya registrlarida (buyurtma jurnallari, vedomostlar, mashinogrammalar va boshqalar) moddiy boyliklarni tayyorlash, mahsulotlarni (ishlarni, xizmatlarni) va boshqa aktivlarni sotish bo'yicha aktsiz solig'i summasi tegishli ravishda rasmiylashtirilgan hujjatlar (schyot - fakturalar, schyot - fakturalar, schyot-fakturalar, tushum-kassa buyurtmalari, bajarilgan ishlar dalolatnomalari va boshqalar) asosida alohida ustunda ajratilishi kerak. boshqa shunga o'xshash hujjatlar).
Bundan tashqari, aktsiz solig'i summalarini hisobga olishni tashkil etish soliq deklaratsiyasini tayyorlash uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni olishni ta'minlashi kerak.
Tayyor mahsulot va tovarlarni sotishdan olingan foyda haqidagi ma’lumotlarni umumlashtirish. Bajarilgan ish va ko‘rsatilgan xizmat shuningdek sotilgan tovarlarning qaytarilishi, sotuv va narxdan chegirmalar haqida. Asosiy faoliyat (operatsiyalar) hisobi mos keluvchi schyotlari sotish bo‘yicha sof daromad (foydalar) tarzida ifodalanadi: — sanoat, qishloq xo‘jaligi va boshqa korxonalar ishlab chiqargan xususiy tayyor mahsulotlari va yarim fabrikatlari; — sanoat xarakteridagi ishlar va xizmatlar bo‘yicha; — sanoat xarakterida bo‘lmagan ishlar va xizmatlar; — sotib olingan buyumlar (komplektlash uchun sotib olingan); — qurilish, montaj, loyiha, qidiruv, ilmiy-tadqiqot va boshqa ishlar; — savdo, ta’minot va tarqatish bo‘yicha tovarlar uchun; — korxona transportlarida yuk va yo‘lovchilarni tashish xizmatlari; — yengil avtomobillarni ijaraga berish va avtomobillarni olib kelish (peregon) xizmatlari uchun; — transport-ekspeditsiya va yuk tashish-tushirish operatsiyalari; — aloqa korxonasi xizmati va boshqalar.
Yetkazib beruvchi korxona 2020 yil davomida xaridorga tovarlarni etkazib berdi. Yil oxirida katta miqdordagi xaridlar uchun xaridor chegirma oldi. 2021 yilda u tovarlarning bir qismini qaytarib berdi.
Xaridor unga berilgan chegirmaning bir qismini qoplashi kerakmi?
– Oldindan olingan chegirmani qaytarish yoki qaytarmaslik etkazib beruvchi va xaridor o'rtasidagi shartnomaviy munosabatlar masalasidir. Shuning uchun, ular o'rtasidagi kelishuvga binoan, shartnomada tovarlarni qaytarish shartlarini aniqlashtirish kerak.
Qaytish tartibi hujjatlar bilan rasmiylashtiriladi – qaytarish to'g'risidagi AKT, schyot-faktura. Ba'zi hollarda yarashtirish akti yoki hatto shartnomaga o'zgartirishlar kiritish kerak bo'lishi mumkin.
Yetkazib beruvchi uchun xaridor tomonidan tovarlarni qaytarish daromad solig'ini hisoblashda QQS va daromadlar bo'yicha soliq bazasini sozlash (kamaytirish) uchun asosdir. Chegirma taqdim etilganda, sotuvchidan QQS pasayish yo'nalishi bo'yicha tuzatiladi, shuning uchun chegirma miqdorini qoplashda soliq o'sish yo'nalishi bo'yicha tuzatilishi kerak.
Agar xaridor tovarlarni sotib olayotganda QQSni hisobga olgan bo'lsa, u holda tovarlarni qaytarib berishda etkazib beruvchining qo'shimcha tuzatish schyot-fakturasi asosida soliqni hisobga olish miqdorini kamaytirishi kerak.
Shartnoma shartlarida qanday aks ettirish, hujjatlarni rasmiylashtirish va chegirma bilan sotib olingan tovarlarning qaytarilishini hisobga olishda aks ettirish, shuningdek bu sizning soliqqa tortishingizga qanday ta'sir qilishi haqida ko'proq ma'lumot – moliya vazirligining tadbirkorlik faoliyati subyektlarini buxgalteriya hisobi metodologiyasi bo'limi boshlig'i Asal Xoshimova va Norma MChJ eksperti Oleg Tsoyning tavsiyasida.
SHARTNOMA SHARTLARI
Oldindan olingan chegirmani qaytarish yoki qaytarmaslik etkazib beruvchi (sotuvchi) va xaridor o'rtasidagi shartnomaviy munosabatlar masalasidir.
Shunday qilib, xo'jalik shartnomasida etkazib beriladigan tovarlar (ishlar, xizmatlar) miqdori, narxi, hisoblash tartibi, shuningdek boshqa muhim shartlar ko'zda tutilishi kerak ("xo'jalik yurituvchi subyektlar faoliyatining shartnomaviy-huquqiy bazasi to'g'risida"gi 10-modda).
Shubhasiz, tovarlarni qaytarish muhim shartlarga bog'liq bo'lishi mumkin. Shuning uchun, etkazib beruvchi va xaridor o'rtasidagi kelishuvga binoan, shartnomada alohida qaytarish shartlarini belgilash kerak:
asoslar;
mahsulotlar assortimenti;
yetkazib beruvchi va xaridorning huquq va majburiyatlari;
shartlar va shartlar;
qaytarilgan tovarlarning qiymati, shu jumladan chegirma bilan sotilgan (sotib olingan) va boshqa shartlar.
QAYTISH HUJJATLARI
Tovarlarni qaytarish sababidan qat'i nazar, "buxgalteriya hisobi to'g'risida" gi qonun dastlabki buxgalteriya hujjatlarini tuzishni majbur qiladi. Shu munosabat bilan xaridorlarga taqdim etilgan barcha turdagi chegirmalar nafaqat shartnomada, balki buxgalteriya hujjatlarida ham aks ettirilishi kerak.
Tovarlarni qaytarish ham hujjatlashtirishni talab qiladi. Tovarlarni qaytarish uchun hujjatlar (schyot-faktura yoki tovarlarni qaytarish to'g'risidagi AKT) xaridordan etkazib beruvchiga qaytarilgan mahsulot bilan birga yuboriladi.
Agar xaridor tovarlarning butun narxini to'lagan bo'lsa, u holda etkazib beruvchi bilan yarashtirish dalolatnomasi tuziladi.
Xaridor etkazib beruvchiga qaytarilgan tovarlarni qaytarib berish sababini ko'rsatgan holda qabul qilish to'g'risida xat yuboradi. Xat har qanday shaklda tuziladi, unda quyidagilar ko'rsatiladi:
xaridor va etkazib beruvchining to'liq nomi va tafsilotlari;
oldi-sotdi shartnomasining raqami va sanasi (yetkazib berish);
yetkazib berilgan tovarlar uchun qo ' shimcha hujjatlarning raqamlari va sanalari;
mahsulot nomi, uning miqdori va qiymati;
tovarlarni qaytarish asoslari yoki sabablari;
tovarlarni almashtirish, pulni qaytarish, miqdorni kamaytirish va h. k.;
Tovarlarni qaytarishni hujjatlashtirish jarayoni tovarlarning o'zgartirilgan qiymati va miqdorini ko'rsatgan holda dastlabki shartnomaga o'zgartirishlar kiritishni o'z ichiga olishi mumkin.
Amalda, tovarlarni qaytarish bilan bog'liq vaziyatlar boshqacha bo'lishi mumkin.
Shartnomada tovarlarni etkazib beruvchiga (hech qanday jarimasiz) sotib olish qiymati bo'yicha qaytarish imkoniyati qayd etilgan va xaridor qaytarilgan tovarlar uchun olingan chegirma miqdorini qoplashni o'z zimmasiga olgan holatni ko'rib chiqing.
BUXGALTERIYA HISOBIDA AKS ETTIRISH
Keling, shartli misol bilan ko'rib chiqaylik.
2020 yil davomida yetkazib beruvchi xaridorga 115 mln so ' mlik tovar sotdi. shu jumladan QQS – 15 mln so ' m. Yetkazib berish shartnomasiga ko'ra, xaridlarning katta hajmi tufayli xaridorga 11,5 mln so'mlik 10% chegirma berildi. shu jumladan QQS – 1,5 mln so ' m.
2021 yilda xaridor tovarlarning bir qismini etkazib beruvchiga qaytaradi
23 mln so ' m., shu jumladan QQS –
3 mln so ' m. Qaytarilgan tovarlarning qiymati 15 mln so ' mni tashkil etadi.
Shartnoma shartlariga ko'ra, xaridor etkazib beruvchiga ilgari olingan chegirmaning bir qismini – 2,3 mln so'mni qoplaydi. shu jumladan QQS – 0,3 mln so ' m.
Xaridorda buxgalteriya hisobi
Eslatib o'tamiz, xaridorda buxgalteriya hisobi uchun chegirmalar quyidagi tartibda aks ettiriladi:
tovarlarni joylashtirish sanasida olingan chegirmalar tovarlarni sotib olish narxini pasaytiradi, ya'ni ularni sotib olish bilan bog'liq xarajatlarga kiritilmaydi va moliyaviy natijalarga ta'sir qilmaydi;
qabul qilish shartnomaning maxsus shartlarini bajarishga bog'liq bo'lgan chegirmalar, tovarlarni joylashtirish sanasidan keyin sotib olingan tovarlarning qiymatini kamaytirmaydi, balki 9390 "boshqa operatsion daromadlar" hisobvarag'idagi moliyaviy natijalarga qo'llaniladi.;
qo'shimcha tovarlar bepul olingan taqdirda, ularning tannarxi tovarlar qiymatini sotib olingan tovarlarning umumiy soniga, shu jumladan bepul olinganlarga taqsimlash yo'li bilan aniqlanadi (NSBU n 4, reg. MU N 3259, 30.06.2020).
Ushbu misolda chegirmani olish shartnoma shartlarini bajarishga bog'liq edi, mos ravishda bunday chegirma 9390 hisobvarag'iga tegishli.
Qaytarilgan tovarlar bo'yicha etkazib beruvchi bilan hisob-kitoblarni hisobga olish uchun 4890 "boshqa qarzdorlarning qarzlari" schyoti qo'llaniladi (analitik hisob har bir qarzdor uchun alohida yuritiladi).

Yetkazib beruvchi (sotuvchi)bilan buxgalteriya hisobi

9050 "xaridorlar va mijozlarga berilgan chegirmalar" schyotining debetidagi etkazib beruvchida (sotuvchida) xaridorga qabul qilish uchun tegishli buxgalteriya hisobvaraqlari bilan yozishmalarda berilgan chegirmalar miqdori aks ettiriladi.
Qaytarilgan tovarlarni hisobga olish uchun 9040 "sotilgan tovarlarni qaytarish"hisobvarag'i mo'ljallangan. Hisobvaraqning debetida qaytarilgan tovarlarning qiymati tegishli buxgalteriya hisobvaraqlari bilan yozishmalarda aks ettiriladi:
naqd pul-ushbu tovarlarning qiymati xaridorlarga qaytarilganda;
qabul qilinadigan schyotlar-qaytarilgan tovarlar bo ' yicha debitorlik qarzlarini bekor qilish summasiga;
to 'lanadigan schyotlar – xaridorlar va buyurtmachilardan olingan to 'lovlar bo' yicha yuzaga kelgan qarz summasiga va ushbu tovarlarga bo ' lgan avanslarga.
Hisobot davri oxirida 9050 va 9040 hisobvaraqlari yopiladi va summalar asosiy (operatsion) faoliyatdan olingan daromadlarni hisobga olish hisobvaraqlariga (9000) hisobdan chiqariladi.
Xaridor uchun
Agar tovarlarni QQS etkazib beruvchidan sotib olayotganda, xaridor QQSni hisobga olgan holda qabul qilgan bo'lsa, u holda tovarlarni qaytarib berishda xaridor etkazib beruvchining qo'shimcha tuzatish schyot – fakturasi asosida QQS hisobini kamaytirishi kerak (misolda ko'rsatilgandek).
Yetkazib beruvchi (sotuvchi)uchun
Xaridor tomonidan tovarlarni to'liq yoki qisman qaytarish-daromad solig'ini hisoblashda QQS va daromadlar bo'yicha soliq bazasini sotuvchidan tuzatish (kamaytirish – uchun asos:
kafolat muddati belgilangan tovarlar bo ' yicha-kafolat muddati doirasida;
boshqa hollarda-1 yil ichida (soliq kodeksining 257, 332-moddalari).
Sotuvchi tomonidan chegirma taqdim etilganda, QQS pasayish yo'nalishi bo'yicha tuzatilganligi sababli, chegirma miqdori qaytarilganda soliq o'sish yo'nalishi bo'yicha tuzatiladi (misolda ko'rsatilgandek).

Har bir xo‘jalik sub’ekti o‘zining moliyaviy resurslarini tashkil qilishi va undan foydalanishi mumkin. Bu mablag‘larning manbai esa foyda, amortizatsiya ajratmasi, qimmatli qog‘ozlarni sotishdan tushgan mablag‘lar, aksiya egalarining badallari va ta’sischilarning ulushlari, kreditlar, ajratilgan grantlar, maqsadli moliyalashtirish mablag‘lari va shunga o‘xshash yo‘nalishdagi mablag‘lardir.

Sub’ektning xususiy kapitali qonunga muvofiq yoki ta’sis hujjatlari asosida yaratilgan jamg‘armalar va zaxiralar qo‘shilgan holda, ularning harakati va holati o‘rganiladi va nazorat qilinadi.
Xususiy capital ustav fondidan (ustav kapitalidan), qo‘shilgan, zaxira kapitalidan va taqsimlanmagan foydadan tarkib topadi.¹
Xususiy kapital xo‘jalik sub’ektining aktivi va majburiyatlari o‘rtasidagi farqni o‘zida mujassamlashtiradi. Xususiy kapital, ishlab chiqarish va mulk egasiga to‘lash, qo‘shimcha investitsiya va boshqa faoliyatlarning natijalariga bog‘liq holda ko‘payishi yoki kamayishi mumkin. Xususiy kapital uch qismdan tashkil topadi:

1. 
   Ustav kapitali;
   
2. 
   Qo‘shilgan kapital;
   
3. 
   Rezerv kapitali.
   

Barcha mulk shakllaridagi korxonalarda kapital, rezervlar va taqsimlanmagan foyda bo‘yicha buxgalteriya hisobining vazifalari quyidagilardan iborat:

• 
  Ustav kapitalini shakllanishi va undan foydalanishni nazorat qilish;
  
• 
  Korxona muassislari, kapitalning shakllanish bosqichlari va aksiyalar turlari bo‘yicha axborot to‘plash;
  
• 
  Ustav kapitalining holati va harakati xususida hisobot tuzish bo‘yicha ma’lumotlar olishni ta’minlash;
  
• 
  Qo‘shilgan kapital hamda rezerv kapitalining shakllanishi bilan bog‘liq muomalalarni o‘z vaqtida hisobda aks ettirish.
  

Korxona sof foydasining shakllanishi va uning taqsimlanishini o‘z vaqtida hisobga olish hamda nazorat qilish.
Korxonalar o‘z moliyaviy va moddiy resurslarini mustaqil shakllantirishi talab etiladi. Bunday resurslar, odatda, xo‘jalik sub’ektlari ta’sischilari tomonidan o‘z xususiy mulklarini ustav kapitaliga ulush sifatida qo‘shish bilan amalga oshiriladi. Ushbu moliyaviy resurslarning asosiy manbalari bo‘lib foyda, amortizatsiya ajratmalari, aksiya va obligatsiyalarni sotishdan olingan daromadlar, yuridik va jismoniy shaxslarning pay va boshqa badallari hisoblanadi.