Referat kimyo mavzu: «Kalsiyning tabiatda uchrashi, olininshi, fizik-kimyoviy xossalari va ishlatilishi. Kalsiyning birikmalari.» 2021 y. Mavzu: «Kalsiyning tabiatda uchrashi, olininshi, fizik-kimyoviy xossalari va ishlatilishi

Fizik xossalari.  Kalsiy — kumushsimon-oq va qattiq metall, yengil (zichligi. 1,55 g/sm3). Suyuqlanish va qaynash temperaturalari ishqoriy metallarnikidan yuqori. Tabiiy kalsiy massa sonlari 40 (asosiy izotop) 42, 43, 44, 46 va 48 bo'lgan oltita izotopi aralashmasidan tarkib topgan. Ilmiy tadqiqotlarda sun’iy izotop ^ Ca ishlatiladi.

Kimyoviy xossalari. Kalsiyning tashqi energetik pog'onasida 2 ta elektron bo'lganligi sababli barcha birikmalarida uning oksidlanish darajasi +2 ga teng. Havoda kalsiy oksidlanadi, shu sababli berk idishlarda, odatda kerosinda saqlanadi. Odatdagi sharoitda kalsiy galogenlar bilan birikadi, oltingugurt, azot va ko'mir bilan esa qizdirilganda reaksiyaga kirishadi:

                           Ca+Cl2=CaCl2            3Ca+N2=Ca3N2

                               Ca+S=CaS               Ca+2C=CaC2

Ca aktiv metall sifatida suvdan vodorodni siqib chiqaradi:

                                       Ca + 2H20 = Ca(OH)2 + H2 T

Havoda qizdirilganda yonib, kalsiy oksid hosil qiladi:

                                        2Са+Ог=2СаО

Kalsiy uglerod bilan kalsiy karbid CaC2 hosil qiladi.