Referat jumisi Tema: Tayarladi

2. Kem áhmiyetli qılmıslar

Turmısda sonday qılmıslar ushraydi, ol jaǵdayda nızamda názerde tutılǵan belgiler ámelde bolsa -da, óziniń kem áhmiyetliligi sebepli socialiq qáwipliligi júdá kem boladı, jábirleniwshi ushın jetkizilgen ziyan muǵdarı derlik áhmiyetke iye bolmaydı. Sonı itibarǵa alıp, Ózbekstan Respublikası Jınayat kodeksiniń 36 -statyasında kem áhmiyetli qılmıslar túsinigi berilip, bunday háreketler qılmıstıń jınayatlılıǵın biykarlaytug’in jaǵdaylar gruppaına kiritilgen.

Kem áhmiyetli qılmıslar qılmıstıń jınayatlılıǵın biykarlaytug’in jaǵdaylar gruppaına kiritilgen bolsa-da, huqıqqa qarsilig’i, ayptin’ bar ekenligine kóre basqa qılmıstıń jınayatlılıǵın biykarlaytug’in jaǵdaylardan parıq qiladi, basqa túrlerine bunday ayrıqshalıqlar tán emes hám olar socialiq paydalı huqıqıy háreketler bolıp tabıladı.
Kem áhmiyetli qılmıs ámelge asırılǵaninda socialiq qáwipli aqıbet júz bermeydi yamasa nızam menen qorǵaniwlanatuǵın obiektke júdá az ziyan jetkiziledi. Qılmıstı kem áhmiyetli dep esaplawda obiektiv (qılmıstı sadir etiw sharayatında, kelip shıqqan aqıbettiń jábirleniwshi ushın áhmiyetke iye emesligi yamasa aqıbet kelip shıqpaǵanlıǵı ) hám subyektiv (aybtin’ dárejesi, jınayat nızamı menen qorǵaniwlanatuǵın socialiq munasábetke salıstırǵanda qa’wipli ziyan jetkiziw maqsetiniń joq ekenligi, hárekettiń az muǵdarda ziyan jetkiziwge qaratılǵan -ligi hám t.b. ) jaǵdaylardıń jámi itibarǵa alınıwı kerek. Mısalı, jas óspirim shaxstıń birewdin’ baǵınan ózi paydalaniw ushın az muǵdarda mıywe urlawı, gullerdi úzip alıwı, tuqım esaplanbag’an kepter urlawı, tent,ózin kórsetiw sıyaqlı háreketler usılar bolıp tabıladı.
Qılmıstı kem áhmiyetli dep tabıw ushın bunday qılmıs penen baylanıslı barlıq jaǵdaylar (ayıp forması, jınayat júz beriw usılı, motiv, jaǵday hám jınayat júz beriw basqıshları, jınayatlı aqıbet salmaǵı, jınayat qatnasıwshıları, olardıń qatnasıwı dárejesi hám háreketi) ni analiz etip shıǵıw kerek.
Qılmıstı kem áhmiyetli, dep tabıwda tiykarınan onıń socialiq qáwiplilik dárejesine itibar beriw kerek. Mısalı, shaxs jábirleniwshini óltiriwge háreket qilsada, oǵan hesh qanday ziyan jetkizbew, shaxstıń bunday qılmısı kem áhmiyetli dep tabilǵan zat, bálki adam óltiriwge qaslıq dep tabılıwı kerek.
Qılmıstıń kem áhmiyetli ekenligi anıqlansa, Ózbekstan Respublikası Jınayat -protsessual kodeksiniń 83-statyası 1-bólimi 2-bandine qaray biykar etiledi.