|
МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
54
birge, milliy úrp-ádet hám dástúrler tiykarında kórkem ónerdiń barlıq janrları boyınsha
qiziǵiwshılıqtıarttırıw hám dóretiwshilik uqıpların rawajlandırıwǵa baǵdarlanıp úgit-
násiyattıńózine tán usilları boyınsha jumıslar shólkemlestiriledi.
Mádeniyat oraylarinda ótkerilıletuǵın ilajlardıń tiykarǵı iskerliginde kórkem háweskerlik
jámáátlerinińqiziqlı koncert baǵdarlamaları, teatrlastirilǵan tamashalar, ádebiy saz sáwbetli,
tematikalıq kesheler, ǵalabalıq bayramlar, xalıq seyillerı, festivallar, tańlawlar, túrli temaǵa
baylanıslı ushırasıw keshelerı hám bayramlardıshólkemlestiriw usınıs etıledı.
Bul ilajlardı shólkemlestiriwde mádeniyat xizmetkerleriniń aldına úlken juwapkerli
waziypalardı qoyadı hám ilajdıń mazmunında ásirese jas áwlad hám jaslardı Watandı
súyiwshilikke, ádep-ikramlıqqa, miynet súyiwshilikke, ata-babalarımızdan kiyatırǵan milliy
qádiriyatlarımızdıń túp mánisin ańlaw hám kámillikke jetelewde ilimiy, ádebiy kitaplardı
oqıp sana sezimin rawajlandırıwda, ata-ananı qádirlew, shańaraq hám máhálletınıshlıǵın
saqlawda xalıqarasındaúgit-násiyat jumıslarınıńusilları menen iskerlikti ámelge asıradı.
«Mádeniy aǵartiwshılıq iskerlik xalıqtıń dem alıwın shólkemlestiredi, kópshilikke xabar
hám bilim beriw, kópshilikti háweskerlik dóretiwshilikke baǵdarlaw siyaqlı waziypalardı
orinlaydı. Demek, mánawiy- ǵalabalıq ilajlardı tayarlawda mádeniy-aǵartıw iskerliktiń
ózine tán shólkemlestiriwshilik ózgesheliklerine múrajat etiw áhmiyetli sanaladı».
Álbette mádeniy ilajlardı shólkemlestiriwde onı ótkeriwdiń usillarına puxtalıq penen
itibar beriwimiz kerek. «Hárqanday mádeniy kópshilik ilajlardı ótkergende tayarlanatuǵın
scenariylerde saxnalıq komposiytsiyanıń maqseti, uliwma siyasıy hám ádep-ikramlılıq
túsiniklerin, kórkemlik hám estetiykalıq kóz qarastı obrazlı túrde ashıp beriwden ibarat».
Mánawiy – ruwxıy ilajlardıń tálim–tárbiyanıń áhmiyetli jónelisi sıpatında onıń tiykarǵı
maqseti belgili bir másele boyınsha bilim beriw menen birge ańlanǵan is háreketke
baǵdarlanıwınan ibarat boladı. Bunday ilajlardı shólkemlestiriwdiń eki tiykarǵı jónelisin
kórsetip ótiw áhmiyetli esaplanadı.
Birinshiden, insanıypazıyletlerdiń ulluǵlanıwı, joqarı mánawiyatlı insanlar ómiri hám
iskerliklerin táriyplew, olardı ibrat, úlgi etip kórsetiw arqalı ámelge asırıladı. Ekinshiden
bolsa – belgiligen bir illetlerdi qaralaw, olardan jıraq bolıwǵa shaqırıw, úgit-násiyatlaw arqalı
ámelge asırıladı hám bunda erisilgen tabıslardı qalıs qabıletiw, jol qoyılǵan kemshiliklerdiń
qalıs bahalanıwı úlken áhmiyetke iye boladı. Bunday ilajlarǵa ullı ata-babalarımızdıń ómir
jolı, qaldırǵan miyrasın bir táreplilikke berilmesten, durıs hám haqıyqıy sáwlelendiriwge,
ótmish qaharmanları hám búgingi kúnde átirapımızda miynet etip atırǵan aldıńǵı tájiriybeli
zamanlasımızdı órnek sıpatında kórsetew áhmiyetke iye boladı. Mádeniy ilajlardıń
mazmunında quramalı waqiyalarǵa súyenip, jámiyetshiliktiń pikirin qáliplestiriwdiń eń
zamanagóy, tásirsheń usılların paydalanıp, jumıs alıp barıw turmıstıń talabı esaplanadı.
Mádeniy ilajlarda búgingi quramalı dástúriy, proceslerdi ilimiy-ámeliy tárepten hár
tárepleme taqılaw hám bahalaw bariwdan ibarat. Sonda ǵana mánawiy-ruwxıy ilajlardıń
mánis-mazmunı adamlardıń qálbine hám sanasına jetip baradı, sonday-aq ilajdiń mazmuni
boyinsha toliq pikirlewge erisedi. Soniń ushinda mádeniy ilaj ushin tańlanǵan hár bir tema
xaliqtiń turmisi menen baylanisli aktyal boliwi usinis etiledi. «Ilájlarda qollanılıp atırǵan
hár bir janr belgili bir ideyanı kóterip shıǵıp, insanlardıń sanasına tásir etiwi tiyis. Bunda
ideyalıq talqılaw máselesine ayrıqsha itibar beriw kerek boladı. Sebebi, saxnaǵa shıǵıp
aytılǵan hár bir sóz tamashagóyge tuwrıdan-tuwrı tásir etedi hám nátiyjede ol juwmaqlar
shıǵara baslaydı. Bunda tańlanǵan shıǵarma tárbiyalıq áhmiyeti menen tamashagóydi oyǵa
taldırıwı kerek. Tamashagóydiń dıqqatına usınılıp atırǵan shınlıqtan onıń durıs juwmaq
shıǵarıwın támiyinlew – bul biziń juwapkershiligimizdeǵı eń áhmiyetli wazıypalardan
esaplanadı». Mádeniyat oraylarında jumıstıń tiykarǵı maqseti tárbiya procssi menen birge
shólkemlestiriw jumısların alıp barıwdan ibarat.
Do'stlaringiz bilan baham: |
