Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары

МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
25
sharqqa tomon 66 km gacha cho‘zilgan. Tumanning uch tomoni Piskom, va Qorjantov bilan 
o‘ralgan. Bu to‘g‘lar paleozoy, mezazoy, va kaynazoy, eralari yotqiziqlaridan tarkib topgan. 
Mazkur yotqiziqlar turli davrlarda hosil bo‘lgan magmatic cho‘kindi va metamorfik tog‘ 
jinslaridan iborat. 
Iqlimi.Tumanning iqlimi O‘rta Osiyo uchun xos bo‘lgan mo‘tadildir ammo dengiz 
sathidan balandlikning o‘zgarishiga qarab tog‘li relef va ko‘pchilik daryolar iqlimini 
yumshatadi. To‘g‘lar shimolda sovuq havo kirib kelishini va Kasbiy dengizi qirg‘oqlaridan 
g‘arbiy shamollar bilan birga keluvchi namlikni ham tutib qoladi. Tog‘ zo‘nalarining 
yozi pastroqda joylashgan mintaqalarga nisbatan salqinroq, chunkihar 100 m balandlikka 
ko‘tarilgansari o‘rtacha havo harorati 0.5-0.600 c ga pasayadi. Toshkent metoastansiyaning 
malumotlariga qaraganda, tumanning (dengiz sathidan 479 m balandlikda) +170 bi tashkil 
qiladi. Qishni aksincha bu yerda yumshoq, chunki sovuq havo massasi tog‘lardan pastga qarab 
harakatlanadi. Bu tumanda umumiy iqlim omillaridan tashqari iqlimga mahalliy tog‘ va vodiy 
shamollari ham ta‘sir etadi. 
O‘quv-dala amaliyotida olib boriladigan o‘quv-dala mashg‘ulotlari (ekskursiya) mavzulari 
o‘quv dasturiga muofiq rejalashtrilgan holda olib boriladi.
1. Dala amaliyoti mashg‘ulotlari (ekskursiya)
№
Mashg‘ulot mazmuni
Kunva (darshajmi)
1
Umurtqasizlar zoologiyasidan o‘tkaziladigan o‘quv-dala 
amaliyotining maqsadi va vazifalari haqida suhbat. Ochiq 
landshaftga ekskursiya.
1 kun (4soat)
2
Cho‘l-bug‘doyiq va aralash o‘tlar mintaqasida yashaydigan 
umurtqasiz hayvonlarni o‘rganish.
2 kun (4soat)
3
Tut ipak qurti va asalarilarni boqishni amaliyotda ko‘rib kuzatish.
3 kun (4soat)
4
Mevali bog‘ va yong‘oqzorlarda yashaydigan umurtqasiz
hayvonlarni o‘rganish.
4 kun (4soat)
5
Tog‘-o‘rmon va archazorlarda yashaydigan umurtqasiz hayvonlarni 
o‘rganish.
5 kun (4soat)
6
Suv havzalarida yashaydigan umurtqasiz hayvonlarni o‘rganish.
6 kun (4soat)
7
Tuproq qatlamlarida yashaydigan umurtqasiz hayvonlarni 
o‘rganish.
7 kun (4soat)
8
Chorva mollari va uy parrandalarida parazitlik qiluvchi umurtqasiz 
hayvonlarni o‘rganish.
8 kun (4soat)
9
Qishloq xo‘jalik ekinlarida (g‘alla, sabzavot, beda, g‘o‘zava bosh.)
uchraydigan umurtqasiz hayvonlarni o‘rganish.
9 kun (4soat)
10
Dalao‘quv amaliyoti yakunibo‘yichahisobot yozish va mustaqil ish 
topshiriqlarini topshirish.
10 kun (4soat)