Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары

МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
68
SUMMARY
Confidence in the future enables prospective teachers to take a confident pedagogical position. This article 
discusses the content of ensuring the sustainable functioning of students in the pedagogical profession.
Rahmonqulova X .B. 
Jizzax davlat pedagogika instiuti
PEDAGOG TARBIYACHILARNING O’ZIGA XOS KASBIY SIFATLARINI 
SHAKLLANTIRISHNING IJTIMOIY PEDAGOGIK MOHIYATI
Tayanch so’zlar: 
pedagog, tarbiyachi ksabiy sifatlar, mohiyati, ijtimoiy, pedagogik, tarbiyalanuvchi
muomalq, individuallik, muloqot, uslub, shaxsiy.
Ключевые слова: 
педагог, профессиональные качества воспитателя, сущность, социаль
-
ное, педагогическое, поведение воспитанника, индивидуальность, общение, стиль, личностный. 
Key words: 
teacher, professional qualities of the educator, essence, social, pedagogical, behavior 
of the pupil, individuality, communication, style, personal.
Ijtimoiy-tarixiy taraqqiyotning tezkor sur’ati, ro’y berayotgan ijtimoiy hodisalar 
mazmuni bugungi kunda fan, texnika va texnologiya sohalarida qo’lga kiritilayotgan 
yutuqlarning ta’lim sohasiga faol tatbiq etilishi, yosh barkamol avlodga ta’lim va tarbiya 
berishda o’ziga xos bo’lgan yondashuvni qaror toptirish zaruriyatini kun tartibiga olib 
chiqmoqda.
M.G.Davletshin tomonidan olib borilgan izlanishlarda tarbiyachi shaxsi va uning 
qiyofasida o’z aksini topishi zarur bo’lgan kasbiy-psixologik va ma’naviy-axloqiy sifatlar 
ochib beriladi. Shuningdek, muallif tomonidan yaratilgan ilmiy manbalarning birida bola
shaxsida namoyon bo’luvchi qobiliyatlar tasniflangan. Ular quyidagilardan iboratdir:
Didaktik qobiliyatlar, akademik qobiliyatlar, perseptiv qobiliyatlar; nutq qobiliyati, 
tashkilotchilik qobiliyati, avtoritar qobiliyat, kommunikativ qobiliyat, pedagogik 
xayol,diqqatni taqsimlay olish qobiliyati.
Olimning ta’kidlashicha, bu qobiliyatlar tarbiyachi faoliyatida g’oyat muhim ahamiyatga 
egadir.
M.Mahkamova tomonidan olib borilgan ilmiy izlanishlarda bo’lajak tarbiyachilarning 
muloqot madaniyatini shakllantirish muammosi tadqik etilgan. Olimaning o’z ishida asosiy 
e’tiborni pedagogik faoliyat muvaffiqiyatini kafolatlovchi omillaridan biri-tarbiyachi va 
tarbiyalanuv- chilar o’rtasida yuzaga keluvchi muloqot va uni tashkil etish shartlari va 
mulokot uslublari xususidagi masalalarga qaratadi. Muallifning fikricha, muloqotning 
to’g’ri tashkil etilishi tarbiyachi va tarbiyalanuvchilar o’rtasida samimiy munosabat, o’zaro 
hamkorlikni qaror toptiradi, shuningdek, ular o’rtasida o’zaro ishonch yuzaga keladi.
Bo’lajak pedagog tarbiyachilarda yakka tartibda muomala madaniyatini 
shakllantirish masalasi alohida ahamiyat kasb etadi.
Ushbu jarayon quyidagi bosqichlarda amalga oshiriladi:
–
Tarbiyalanuvchilar muomalasida individual muloqot uslubining haqiqiy shaxsiy 
xususiyatlarini o’rganish;
–
shaxsiy muomaladagi kamchiliklarni aniqlash va ularni barham toptirish yuzasidan 
qilinadigan ishlar: uyatchanlik, tortinchoqlik, muomala uslubidagi salbiy holatlarni 
yengish;
–
pedagog tarbiyachi uchun muomalaning hissiy jihatdan qulay bo’lgan uslubini 
ishlab chiqishga doir topshiriqlar va ularni o’z-o’zini kuzatish ma’lumotlari bilan 
taqqoslash;

---