Real vaqt tizimlari 1-ma’ruza: Sanoat va boshqaruvning avtomatlashtirilgan tizimlari

Avtomatlashtitilgan tizimlarning elementlari va ularning funktsiyalari

• Bunday avtomatlashtirilgan tizimlaming asosiy elementlari quyidagilar hisoblanadi:
• Birlamchi avtomatika vositalari (uzatgichlar, boshqaruvchilar, fizik kattaliklarni elektr signallariga o'zgatirgichlar);
• Birlamchi avtomatika elementlarini kompyuter qurilmasi bilan birlashtirish vositasi (kiritish/chiqarish modullari, ma'lumotlami yuborish kanallari, axborot shakllarini analoglidan raqamliga o'zgartirgichlar);
• kompyuter boshqaruvi vositalari (mikroprotsessor va mikrokontroller tizimlari, signal рrоtsеssоrlаri, dinamik jаrауопlаr kechishini monitoring qilish tizimlari).
• Avtomatlashtirilgan boshqaruvning asosiy vazifasi obektlaming atrof-muhitga qo'llanilishiga mos ravishda funksiyalanishining optimal rejimlarini topish va qo'llash hisoblanadi. Boshqaruvning qiyin vazifalaridan biri boshqaruv obektining matematik qonuniyatini topish hisoblanadi, ya'ni uning dinamik harakat modelini tuzishdir.
• Jаrауоnlаr yoki obektning olingan modeli avtomatlashtirilgan tizimlarning asosiy elementlari funksiyalanish qoidalarini shakllantirish uchun asos hisoblanadi: o'lchov vositalari, ulash vositalari va boshqaruv vositalari. Obektning dinamik modeli asosida kompyuter dasturi ko'rinishida xotiraga yoziladigan boshqaruv algoritmi ishlab chiqiladi.

Avtomatlashtitilgan tizimlarning elementlari va ularning funktsiyalari

• Boshqaruv tizimlarining murakkab ko'rinishlaridan biri ma'lumotlarni qayta ishlash rejimi boshqarilayotgan obekt dinamik jaгayonlarini borishi tezligi bilan teng mаrоmdа amalga oshirilishi kerak bo'lgan real vaqt tizimlari (RVТ) hisoblanadi, аgаr uning tezligi nazorat yoki boshqaruv obektlarida fizik jаrауопlаr kechish tezligi bilan mos bо'lsа tizim rеаl vaqt rejimida ishlaydi.
• Boshqaruv tizimla'ri real vaqt tizimlari. Bunday avtomatlashtirilgan tizimlar tarkibiga analogli, raqamli va holati bilan bog'liq uzatgichlar, analog-raqamli va rqamli-analogli o’zgartirgichlar, mikroprotsessor va mikrokontrollerlar, signal protssesorlari, ulash va ko’rsatish qurilmalari kiradi.
• Bоshqaruv obekti ob’ekt haqida axborotni birlamchi qayta ishlanishi uchun zаrur tаsпiflаr to'plamini shakllantiradigan uzatgichga еgа. Bu axborotni yig'ish, o’zgartirish va hisoblash bo’limiga kiritish (mikroprotsessor) tizimli interfeys orqali hisoblash bo'limi yadrosi bilan o'zaro ta'sirlashadigan o'zgartirish kichik tizimi vositasida amalga oshiriladi. Ob’ekt ko'rsatgichlari bo’yicha zarur hisoblash operatsiyalarini bajargandan so'ng operatsion bo'lim yoki уаdrо chiqarish bolimi va o’zgartirish orqali boshqaruv va qo’llash jarayonlarining talab qilinadigan xarakteristikalarini ta'miniash uchun obektga yuboradigan boshqaruv ta'sirini shakllantiradi.