Real mustaqil kuchlanish va tok manbalarining tadqiqoti

Zanjirning tokini hisoblash I=E/(R_ich+R_yuk) (A)

I₁=4/(500+50)=7.27mA; I₅=4/(500+1000)=2.667mA;

I₂=4/(500+100)=6,6mA; I₆=4/(500+3000)=1.14mA;

I₃=4/(500+200)=5.71mA; I₇=4/(500+5000)=0.7272mA;

I₄=4/(500+500)=4mA;

• 
  Yukdagi kuchlanishni topish: U_n=I_n*R_n(yuk) (V)
  

U₁=7.27*10^-3*50=3.63V U₅=2.66*10^-3*1000=2.66V

U₂=6.6*10^-3*100=0.66V U₆=1.14*10^-3*3000=3.42V

U₃=5.71*10^-3*200=1.14V U₁=0.727*10^-3*5000=3.635V

U₄=4*10^-3*500=2V

• 
  Yukdagi quvvatni hisoblash: P=I²_n*R_n(yuk) (Wt)
  

P₁=(7.27*10^-3)²*50=0,00264 Wt P₅=(2.667*10^-3)²*1000=0.000007112 Wt

P₂=(6.6*10^-3)²*100=0,00004356Wt P₆=(1.14*10^-3)²*3000=0.0000013 Wt

P₃=(5.71*10^-3)²*200=0,0000326 Wt P₇=(0.727*10^-3)²*5000=0.000000528Wt

P₄=(4*10^-3)²*500=0.000016 Wt
Foydali ish koeffitsientini hisoblash: 𝜂_n=R_n(yuk)/(R_ich+ R_n(yuk))
𝜂₁=50/(500+50)=0,09 𝜂₅=1000/(500+1000)=0,667

𝜂₂=100/(500+100)=0,1667 𝜂₆=3000/(500+3000)=0,8571

𝜂₃=200/(500+200)=0,2857 𝜂₇=5000/(500+5000)=0,91

𝜂₄=500/(500+500)=0,5

2-jadval

Berilgani		E2=4V;		Rich=500Ω
Ryuk	Tajribadan olingan	Tajriba natijalarini hisoblash			Daslabki	hisoblashlar
	Uyuk	I	Pyuk	𝜂	I	U		Pyuk	𝜂
[Ω]	[V]	[mA]	[Wt*10^-6]	-	[mA]	[V]	[W]		-
50	3.63	7.27	2640	0.09	7.275	3.6352	2640		0.09
100	0.66	6.6	43.56	0.1667	6.651	0.66	43.56		0.1667
200	1.14	5.71	32.6	0.2857	5.717	1.14	32.6		0.2857
500	2	4	16	0.5	4.02	2	16		0.5
1000	2.66	2.667	7.112	0.6667	2.6678	2.66	7.112		0.6667
3000	3.42	1.14	1.3	0.8571	1.14652	3.42	1.3		0.8571
5000	3.635	0.7272	0.528	0.91	0.727259	3.635	0.528		0.91

3. Quyidagi bog’lanishlar grafiklarini chizing:

Iyuk=f(Ryuk)


Uyuk=f(Ryuk)



Pyuk=f(Ryuk)

 𝜂 = f (Ryuk);

Xulosa:

Men bu labaratoiya ishimizda shuni ayta olamanki- To’la zanjir uchun Om qonuni ifodasi: I=E/(Rich+R)

Ya’ni to’la zanjirdagi tok kuchlanishga to’g’ri proporsional,
manbaning ich qarshiligi va qarshilik yig’indisiga teskari
proporsionaldir. Biz labaratoriya ishini bajarishda tok kuchi
qarshiliklarning turli qiymatlaridan foydalandik.Shunga bog’liq
ravishda kuchlanishning quvvatning foydali ish koeffitsiyentning har xil qiymatlariga erishdik.Laboratoriyani bajarish davomida zanjirdagi tok kuchi kuchlanishga to’g’ri proporsional , qarshilik va manbaning ichki qarshiligi yig’indisiga teskari proporsional bo’lishini bilib oldim va bu mavzu yuzasidanjuda ko'plab ko'nikmagalarga ega bo'lib oldim.

Nazorat savollari

1. Zanjirning passiv qismi uchun Om qonuni qanday taʼriflanadi? Zanjirdagi passiv elementlar – elektr energiyasini issiqlik aylanadigan zanjir elementi qarshilik yoki o`tkazuvchanlikka aytiladi. Om qonuni bo`yicha R qarshilik zanjirdagi tok kuchiga ham kuchlanishga ham bog`liq emas. U o`tkazgichning solishtirma qarshiligiga, uzunligiga va ko`ndalang kesim yuzasiga bog`liq.

2. Zanjirning aktiv qismi uchun Om qonuni qanday taʼriflanadi? Aktiv elementlar barcha elektr energiya manbalari hisoblanadi va ular EYUK aning ma`lum miqdori bilan harakterlanadi. Zanjirdagi kuchlanishning qiymati zanjirdan oqib o`tayotgan tok kuchi va zanjirning qiymatlari ko`paytmasiga teng. 𝑼 = 𝑰 ∗ 𝑹 3. Berk kontur uchun Om qonuni qanday taʼriflanadi? Berk zanjirdagi tok kuchi shu zanjirdagi EYUK ning to`liq qarshilikka nisbatiga teng:

U=I*R

3. Berk kontur uchun Om qonuni qanday taʼriflanadi?

Berk zanjirdagi tok kuchi shu zanjirdagi EYUK ning to`liq qarshilikka nisbatiga teng:

𝑰 =E/〖R+r〗_ich

Bu yerda R- tashqi qarshilik, 𝒓ich – manbaning ichki qarshiligi

4. EZNda qoʻllaniladigan energiya manbalarini keltiring.

Elektr energiyasining manbalariga (birlamchi manbalari) kimyoviy, mexanik, issiqlik va boshqa turdagi energiyalarni elektr energiyasiga aylantiruvchi har xil qurilmalar kiradi. Elektr energiyasi manbalariga, masalan, galvanik elementlar, akkumulyatorlar, shamol elektr stansiyalari, turbogeneratorlar, gidrogeneratorlar, quyosh batareyalari va hokozolarni kiritish mumkin.

5. Ideal va real kuchlanish manbalarining almashtirish sxemalari qanday koʻrinishda boʻladi?

Elektr zanjirlarining prinsipial sxemalarida elektr energiyaning real manbasini ikki turdagi prinsipial ideal sxema bilan almashtirish mumkin: -ketma-ket ulangan sxema, ya’ni qiymati manbaning salt ishidagi kuchlanish (E)ga teng bo‘lgan ideal kuchlanish manbasi va manbaning ichki qarshiligiga teng bo‘lgan 𝑅𝑖𝑐ℎ rezistor bilan ketma-ket ulangan ; - parallel ulangan sxema, ya’ni qiymati qisqa tutashuv tokiga teng bo‘lan J tok manbasi va manbaning ichki qarshiligiga teng bo‘lgan Rich rezistor bilan parallel ulangan

6.Keltirilgan sxema uchun Urich, Ur va E qiymatlari qanday boʻladi?

Bu yerda A javob to`gri. Manbadan kelayotgan kuchlanishning barchasi U ga teng bo`ladi

7. Yuk qarshiligi Ryuk ning qanday qiymatida real eyuk manbasini ideal deb hisoblash mumkin?

Avvalo real va ideal EYUK a manbalarini ko`rib chiqamiz. Ideal EYUK manbai. Bunday manba qismalaridagi kuchlanish U u hosil qilgan tok qiymati I ga bogʻliq boʻlmaydi. Ideal EYUK manbai uchun manbaning ichki qarshiligi R(ich)=0. Shuning uchun U=E= const boʻladi Real EYuK manbai. Bunday EYuK manbaining ichki qarshiligi noldan farq qiladi. Shuning uchun manba qismlaridagi kuchlanish 𝑈 = 𝐸 − 𝑟𝑖𝑐ℎ ∗ 𝐼 ya'ni U tok qiymati I ga bog'liq bo'ladi