Развитие идеи гражданского общества в истории социально-философской мысли

Парламент

• Ҳукумат судлар ва ҳарбийлар билан ҳукуматни Министлар Кабинети ва қирол тасарруфига ўтказиш. Ҳукумат фаолияти қонун билан назорат қилинади.

Ижро ҳокимияти

Институционал давр

Янги даврда биринчи бор давлат ва фуқаролик жамияти бири икикнчисига уйғун эмас, уларнинг фарқлари очиб берилади.Бу давр Гегел билан бошланади.
Давлат
Фуқаролик жамияти
Ижтимоий шартноманинг характери (Т. Гоббс ва Дж. Локк)
Гоббс - давлат ижтимоий шартномага амал қилишни кафолатлайди
Локк - ижтимоий шартномага амал қилишни кафолатловчи қонунчилари наздида халқдир.

Уч босқичли Гегел таълимоти

ОИЛА
Фуқаролик жамияти
ДАВЛАТ
ТУРКИСТОН МАЪРИФАТПАРВАРЛАРИ
Фуқаролик жамияти демократик нормалари ва қадриятлари замонавий ижтимоий-фалсафий тафаккурда ҳам тахлил қилинган. Замонавийроқ кўринишда демократия ғоялари Туркистонда маърифатпарвар жадидлар фаолиятида кузатилади. Европада бўлгани каби Туркистонда ҳам ўрта асрлар феодал муносабатлари, догма ва анъаналарга қарши бўлган маърифатпарвар ғоявий оқим сифатида характерланади. У прогрессив кучларнинг мамлакатни феодал турғунлик давридан олиб чиқишга ҳаракат қилган ва курашганларини акс эттиради. Жадидлар таълим тизимини ислоҳ этишни талаб қилиб, дунёвий фанлар фаолроқ ўқитиладиган янги усулдаги мактабларни очган, уларда аниқ, табиий-илмий, иқтисодий фанлар ўқитилган.
(М.Бехбудий, А.Фитрат, А.Қодирий, Чўлпон, Мунаввар Кори ва бошқа кўплаб маърифатпарварларнинг фаолияти билан боғлиқдир.

4-давр: Фуқаролик жамияти ғоясининг эволюцион даври 20–90-йилар XX асрлар.

Формацион ёндошув Фуқаролик жамияти тушунчаси капиталистик тизимга боғланади ва кенг (яъни жамиятнинг шакли сифатида) ва тор (яъни иқтисодий ва сиёсий муносабатлар ўратсидаги шаклланадиган муаян ижтимоий ташкилотлар мажмуаси сифатида) маъноларда тушунилади.