|
53
4
4
10
59
darajalarni aniqlash uchun bitta javobga ega bo‘lgan tasvir (chizma)li testlardan
foydalanish ham mumkin (1-2-shakllar).
13
1-shakl.
2-shakl.
Bitta javobli testlarda matnli testlardan ham o‘rinli foydalanish zarur. Bunda
tetsning javobi “ikki karra ikki to‘rt” qabilida talabaga ochiqdan-ochiq ayon bo‘lib
turmasdan, uning mantiqiy fikrlashga, o‘rganilgan nazariy ma’lumotlarni bir karra
eslashga undashi zarur. Bunday testlarni quyidagicha mazmunlarda tuzish mumkin;
Grafik konstruktorlik hujjati – bu ...
14
1) sxema;
2) hisoblash ishlari;
3) texnik shartlar;
4) spetsifikatsiya (tafsilotli ro‘yxat).
ᱸ
ˌˎˑ˓
13
ᱹ
ˌˎˑ˓
ᱸ
ˌˎˑ˓
P.Odilov va boshqalar. Chizmachilik., - T., TDPU. 2000.
ᱹ
ˌˎˑ˓
ᱸ
ˌˎˑ˓
14
ᱹ
ˌˎˑ˓
ᱸ
ˌˎˑ˓
Rahmonov I. T. Chizmachilikdan test.-
ᱹ
ˌˎˑ˓
ᱸ
ˌˎˑ˓
T., «O‘qituvchi».
ᱹ
ˌˎˑ˓
ᱸ
ˌˎˑ˓
1994
ᱹ
ˌˎˑ˓
10
60
Markaz chiziqlari sifatida qo‘llaniladigan shtrixpunktir chiziqlari tasvirdagi
aylananing diametri ... bo‘lsa ingichka tutash chiziq bilan almashtiriladi.
1) 12 mm dan kichik;
2) 15 mm dan kichik;
3) 5 -10 mm;
4) 12 mm dan katta.
Chizmachilikdan test sinovlari orqali talabalar bilimini aniqlashda nostandart
ko‘p javobli va moslikni aniqlash kabi shakldagi testlar katta ahamiyatga ega.
Bunday testlar bilan talabalarning fanning nazariy hamda chizmani o‘qish bo‘yicha
bilimlarini yetarlicha aniqlikda baholash imkoni yaratiladi. Bunda talaba o‘zi
tushunmasdan javoblarni “taxminiy” belgilashi bilan ijobiy natijaga erishish
imkoni kamayadi. (3-4-shakllar).
15
3-shakl.
4-shakl.
ᱸ
ˌˎˑ˓
15
ᱹ
ˌˎˑ˓
ᱸ
ˌˎˑ˓
Murodov Sh.K., Tashimov N.E. “Grafik tasvirlash asoslari”. –T.: “Navro‘z”. 2013-y.
ᱹ
ˌˎˑ˓
68
61
Test sinovlarini tashkil qilishda kompyuter texnologiyalaridan o‘rinli
foydalanilishi katta ahamiyatga ega. Hozirgi kunda ko‘plab kompyuter
dasturlaridan foydalanib test sinovlarini o‘tkazish mumkin. Ulardan test
topshiriqlarini tuzishda va sinovlarni o‘tkazishda o‘qituvchining iSpring
QuizMaker dasturidan foydalanishi katta samara beradi. Ushbu dastur sodda
tuzilgan bo‘lib, turli shakllardagi testlarni tuzishda katta imkoniyatlar yaratadi.
Unda “to‘g‘ri-noto‘g‘ri”, “bitta javob”, “variantlar ko‘pligi”, “moslik”, “ketma-
ketlik” va “tushirib qoldirilgan so‘z (jumla) ni o‘rniga qo‘yish” kabi shakllarda test
topshiriqlarini tuzish mumkin. Ushbu dasturdan foydalanib test topshiriqlarini
tuzishda grafik tasvirlardan foydalanish oson. Dasturda topshiriqlarni bajarish
uchun cheklangan vaqtni belgilash, qanday topshiriqda xatoga yo‘l qo‘yilganligini
aniqlab, xatoni tahlil qilish imkoniyatlari yaratilgan.
Chizmachilikdan talabalar bilimlarini test sinovlari orqali nazorat qilib
borilishining hozirgi davrdagi ahvolini qoniqarli deb hisoblash qiyin. Nazoratlar
ko‘p hollarda uzoq yillar davomida shakllanib qolgan grafik topshiriqlarni
bajarilishini baholash bilan chegaralanib qolmoqda. Bu usul talabalarning amaliy
bilim va ko‘nikmalarini real baholashda katta afzalliklarga ega bo‘lsa ham, hozirgi
davrda undan hamma vaqt foydalanish maqsadga muvofiq emas deb hisoblaymiz.
Birinchidan grafik ishlarni bajarish, ayniqsa topshiriq variantini o‘zini ko‘chirib
olishga ko‘p vaqt sarflanadi, eng muhim vazifa – talabalarning tekshirilayotgan
mavzuga oid bilimlarini aniqlaydigan topshiriqning grafik yechimini bajarishga
vaqt kam sarflanadi. Ikkinchidan, hozirgi davrda kompyuter grafikasi o‘zining
ulkan imkoniyatlari tufayli grafik tasvirlashning barcha sohalariga kirib bordi.
Loyihalash, konstruksiyalash va ishlab chiqarishdagi deyarli barcha asosiy
chizmalar va loyihalar hozirgi davrda kompyuterlarda bajarilmoqda. Endilikda
Talabalardan birinchi navbatda chizma bajarishga qo‘yiladigan standart talablarini
puxta bilish, rivojlangan fazoviy tasavvurga ega bo‘lib, chizmachilikning asosiy
mavzulari bo‘yicha bilim, ko‘nikma va malakalarni egallaganlik talab qilinadi.
45
62
Test sinovlari talabalarning chizmachilikdan nazariy bilimlarini qisqa vaqt
ichida baholash imkonini berishi, o‘tkazishga qisqa vaqt sarflanishi va
tekshirilayotgan fan bo‘yicha katta hajmdagi materialni qamrab olish mumkinligi
testning afzallik tomonlaridan hisoblanadi.
Aniqlashda qisqa javobli testlar, ketma-ketligi belgilashga oid topshiriqlardan
samarali foydalanish mumkin. Bunda test topshiriqlari savollarini tuzishda asosiy
e’tibor talabalarning dars jarayonida o'rganilgan nazariy materiallar hamda
chizmalarni bajarishgadoir standart talablari bo'yicha bilimlarini aniqlashga
qaratilishi kerak. Test topshiriqlarini tuzishda chizmachilik o‘qituvchilariga
qo‘shimcha adabiyotlar sifatida I. Rahmonov hamda E. Ro‘ziyev va boshqalarning
qo’llanmalaridan foydalanishlarini tavsiya etish mumkin.
Test topshiriqlarini tuzishda va sinovlarni o’kazishda o'qituvchining iSpring
QuizMaker dasturidan foydalanishi yaxshi samara beradi. Ushbu dastur sodda
tuzilgan bo‘lib, turli shakllardagi testlarni tuzishda katta imkoniyatlar yaratadi.
Unda "to’g‘ri- noto‘g‘ri” "bitta javob", "variantlar ko‘pligi", "moslik", "ketma-
ketlik" va "tushirib qoldirilgan so‘z (jumla)ni o‘rniga qo‘yish" kabi shakllarda test
topshiriqlarini tuzish mumkin. Ushbu dasturdan foydalanib test topshiriqlarini
tuzishda grafik tasvirlardan foydalanish oson. Dasturda topshiriqlarni bajarish
uchun cheklangan vaqtni belgilash, qanday topshiriqda xatoga yo'l qo’yilganligini
aniqlab, uni tahlil qilish imkoniyatlari yaratilgan.
Test sinovlari zamonaviy ta’lim jarayonining zarur tarkibiy qismlaridan biriga
aylanib bormoqda. U talabalar faolligini oshirib, mustaqil ta’lim olishga
intilishlarini kuchaytiradi. Ularni grafik topshiriqlarni bajarish bilan bir
qatordanazariy materiallarni o‘quv-uslubiy majmualardan tashqari qo‘shimcha
o‘quv adabiyotlaridan ham foydalanib o‘zlashtirishga majbur etadi. Ayrim hollarda
talabalarning nazariy bilimlari yuzaki bo'ladi. Ichki his bilan sezib, test
savoligato‘g‘ri javob qaytargan talaba bilan suhbat o‘tkazganda u o‘zining
tanlovini asoslay olmaydigan hollar ham bo‘ladi. Oraliq baholashlarda test
sinovlari natijalaridan to‘la foydalanish mumkin.
45
63
Testlar o‘qituvchiga qaraganda talaba uchun ko’proq zarur. Ular talabaning
o‘ziga ishonchini mustahkamlashga, o'z qobiliyat va imkoniyatlariga real baho
berishga ko'maklashadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
