Raxmanov A. Chiziqli Ma’lumotlar tuzilmalari Reja

ma’lumotlar tuzilmasi
deb ataladi. Ma’lumotlarga 
kompyuter da ishlov berish jarayonida ularning axborot to’liqligi yo’qolmasligi, haqiqiy 
olamda obyektlar o’rtasidagi mavjud munosabatlarning ma’nosi buzilmasligi uchun 
tuzilmalarni doimiy kuzatib borish zarur, ya’ni ishlov berish jarayonidagi har qanday 
operatsiyalar ma’lumotlar tuzilmasini buzmasligi kerak. Tuzilmada ta’riflanayotgan 
obyektning xususiyatlari aks ettirilgan, shuning uchun tuzilmaning buzilishi uning 
xususiyatlari yo’qolishiga va oqibatda obyektning nomuvofiq ta’riflanishiga olib 
keladi. Mantiqiy darajada obyektlar va ularning tavsiflari o’rtasidagi mavjud haqiqiy 
munosabatlarni aks ettiruvchi 
ma’lumotlarning mantiqiy tuzilmalari
bilan ishlanadi, bu 
tavsiflarma’lumotlar tizimdan foydalanuvchiga qanday shaklda taqdim etilishini 
ko’rsatib beradi. Ma’lumotlarning mantiqiy tuzilmalarini ishlab chiqishda tizimdan 
foydalanuvchilarning axborotga ehtiyoji va bu axborot hal qilishi mo’ljallanayotgan 

---

vazifalar xarakteri ham hisobga olinadi. Bu darajada axborot birligi mantiqiy yozuv 
hisoblanadi, tegishli mantiqiy yozuv bilan tavsiflanadigan obyekt 
muayyan belgilari -
xususiyatlari
bilan xarakterlanadi, ular yozuv atributlari shaklida ifodalanadi. Mantiqiy 
darajada tizimning ishlab chiquvchisi ta’riflanadigan obyektlar sinfini to’liq 
xarakterlovchi belgilar ro’yxatini belgilaydi. Belgilarning majmui va ularning o’zaro 
aloqasi mantiqiy yozuvning ichki tuzilmasini belgilaydi. 
Ma’lumotlarning mantiqiy tuzilmasi ma’lumotlarga ishlov berilayotgan 
obyektlarni to’liq ta’riflab berishi, obyektlar va ularning tavsiflari o’rtasidagi haqiqiy 
munosabatlarni mos ravishda aks ettirishi, tizimdan foydalanuvchilarning axborotga 
ehtiyojini qondirishni va ilovalarning topshiriqlarini hal qilishni ta’minlashi zarur.