Ravish. Ravishning ma'nosi va grammatik belgilari

bahodirona, mardona otalarcha kabi. 

6.   

-lay (-layin) qo'shimchasi sifatiarga qo'shilib ravish yasaydi:butunlay, 

butunJayin, tiriklay, tiriklayin. Bu qo'shimchalarravish yasovchi -ligicha 

qo'shimchasi bilan sinonimdir: tirikligicha,butunligicha. 

7.   

-i (-in) qo'shimchasi ot, fe'l, ravish negizlarga qo'shilib ravishyasaydi: qishin, 

yozin, yashirin, kechir kabi. 

8.   

-day (-dek) qo'shimchasi asosan ot negizlarga qo'shilib,harakat yoki holatdagi 

o'xshashlikni anglatuvchi ravishlar yasaydi:tog'day, muzday, qushday, 

paxtaday, gulday kabi. 

 

Sintaktik usul bilan qo'shma va juft ravishlar yasaydi. Ikki so'zning o'zaro birikuvidan 

tashkil topgan ravishlar qo'shma ravishlar deyiladi. Qo'shma ravishlar quyidagicha 

hosil bo'ladi: 

 

1. O'rin-payt, miqdor ma'nosini bildiruvchi so'zlardan oldin -alia qo'shimchasini 

keltirish bilan : allavaqt, allamahal, allapaytkabi. 

 

Shu paytgacha to'qayda allaqancha yerni shudgor qilib qo'yishdi. (S.A.) 

2.   

Payt va miqdor bildiruvchi so'zlardan oldin bir yoki ozso'zlarini keltirish 

bilan: bir payt, bir zum, bir mahal, bir talay,oz muncha, birmuncha kabi. 

AH Qushchi kaltagina cho'qqisoqolini tutamlab, bir zum tuynukka tikilib 

qoldi.(O. Yo.) 

3.   

O'rin va payt ma'nosini bildiruvchi so'zlardan oldin har, hech,bir so'zlarini 

keltirish bilan: har joy, har mahal, har lahza, hechqachon? hech vaqt, bir 

tomon kabi. Bu xotin go'yo necha yildanberi har kun shu ravishda buni kutib 

umr o'tkazgan. (Ch.)Qabulxonaning bir tomoniga qator stullar terilgan. 

(O'.U.)Ayollar hech qachon o'zlarini pastga urishmaydi. (S.A.) 

4.   

Ko'rsatish ohnoshlariga yer, yoq so'zlarini qo'shish bilan:shu yer, bu yer, u 

yer, shu yoq, bu yoq, o'sha yer kabi: -Buyoqqa kel bola. (S.A.) 

---

 

Nizom allaqachon ota-onasini bu yerdan ko'chirib ketgan va saroyga yaqin joydan 

shinam uy, joy olib bergan.(P.Q.) Zerikkan bo'lsangiz, ertaga boshqa nomerga 

ko'chiraman. U yer - yaxshi. (Ch.) 

 

Juft ravishlar ikki so'zning o'zaro teng bog'lanishidan hosil bo'ladi. Juft ravishlar 

so'zlarning juft kelishi hamda takrorlanishi asosida quyidagicha hosil bo'ladi: 

1.   

Ikki so'zning o'zaro ma'nodoshlik asosida bog'lanishidan:asta -sekin, ochiq-

sochiq. 

2.   

Qarama-qarshi ma'noli so'zlarning o'zaro birikuvidan: oldin-keyin, qishin-

yozin, kecha-kunduz, ostin-ustin . 

 

3. Ikki so'zning takrorlanishida birinchi so'zda -maqo'shimchasining qo'shilishdan: 

tarafma-taraf, birma-bir, yak-kama-yakka, qo'Ima- qo'l. 

 

4. Ikki so'zning takrorlanishida birinchi so'zda ba'zan keyingiso'zga -dan 

qo'shimchasini qo'shilishi bilan : yildan -yilga,qanchadan -qancha, bir- biridan, o'z- 

o'zidan kabi.