Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

The Cypherpunkts
» 
tarqatuv vedomosti asosida ishlaydigan raqamli pullar g’oyasini ilgari surdi. 
1999 yil
: 
Shon Fenning
Napster
bilan hamkorlikda peer-to-peer (
P2P
) (
birga-
bir, bir rangli
) texnologiyani ixtiro qildi. Bunda audo fayllarni almashinish 
platformasi 
Napster
barcha fayllarning markaziy reestri 
Farm
rolini o’ynaydigan 
va bir xil huquqqa ega bo’lgan hamkorlarga tegishli bo’lgan markaziy server bilan 
ishlaydi. Ushbu markazlashgan tizimda 
Napster 
platformasining bitta rad qilish 
nuqtasi (
Single Point of Failure – SPOF
) tashkil etilgan. Ammo bu sayt 2001 
yilda intellectual mulk huquqlari buzilgani tufayli 
FBI
tomonidan yopilgan.
2000 yil
: Tom Pepper va Jastin Frankel 
P2P
fayllari ma’lumotlarini uzatish 
uchun mo’ljallangan taqsimlangan platforma - 
Gnutella
ni tashkil qilishdi 
1998–2005 
yillar
: 
NikSabo
ish 
tugallanganligini 
aniqlab 
beradigan 
qalbakilashtirishga chidamli bo’lgan markazlashmagan platform 
BitGold
ni ishlab 
chiqdi. Ushbu platformada xozirgi davrda bitkoin tarkibiga kirgan bir qancha 
elementlardan foydalanilgan, shu jumladan, sana va vaqtni avtomatik ravishda 
qo’yish, elektron imzolar, ochiq kalitlar va boshqalar. Lekin bu tizim hujumlarga 
nisbatan anchagina chidamsiz bo’lgan edi.
2004 yil
: Markazlashmagan valyuta tizimini yaratishga bo’lan ilk qadam 
sifatida 
Ripple pay
yaratildi.
2007–2010 yillar: Bitkoin blokcheyni va uning bitkoin deb nomlangan 
valyutasining paydo bo’lishi. 
Endi bitkoin ixtirochisi