Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

i2bf
fondini, 
Bright Energy
(
al’ternativ energetika
) 
fondini, 
QWave
(
kvant texnologiyalari
) fondini, 
Biopress Capital Ventures
va 
Maxwell Biotex
(
biotexnologiya
) fondlarini keltirish mumkin. 
Bright Capital
venchur fondi top-menejerining fikriga ko’ra, industriyaga va raqamli 
texnologiyalar investitsiyalarning absolyut turli xildagi tipologiyasiga ega 
bo’ladilar. Masalan, energetika va biotexnologiyga bo’lgan investitsiyalar 
davomiyligi 7-8 yil bo’lib, kapital sig;imi ham ancha katta bo’ladi. Raqamli 
texnologiyalarda esa investitsion tsikl ancha kichik bo’ladi.
Kraudfunding platformalariga bo’lgan zamonaviy turdagi investitsiylar ham 
ancha samarador hisoblanadi. Bu turdagi 45 ta platforma tahlil qilinganida,
ularga 230 ta moliyaviy tashkilotlardan $866 million dollar inbestitsiya jalb 
qilingani ma’lum bo‘lgan va bu summadan 79% qismi 
P2P 
turidagi xalq kreditlar 
servislariga to’g’ri kelgan (
http://crowdssourcing.ru
). Venchur investitsoyalar 
bo’yicha eng ilg’or mamlakat AQSH hisoblanib, bu ish Xitoyda, Xindistonda, 
Evropa Ittifoqida va Izroilda ham yaxshi rivojlangan. Amerika venchur fondlari 
uchun eng qiziq bo’lgan sohalar dasturiy ta’minot, biotexnologiya va mediya 
tarmoqlari hisoblanadi (
J’Son&Partners Consulting
). Hozirda investorlarning 
diqqat-e’tibori ko’proq elektron savdo va bulutli texnologiyalarga qaratilmoqda. 
Amaliy 
innovatsiyalarni 
qo’llab-quvvatlovchi 
davlat 
va 
davlatsifat 
tashkilotlarining asosiy turlariga quyidagilarni kiritishimiz mumkin: „
afzallilarga 

---

463 
erishish markazlari
“ tarmoqlari, texnologiyalar transferi markazlari, ekuv 
moliyalash 
fondlari, 
biznes-inkubatorlar, 
davlat 
venchur 
fondalri 
va 
investitsiyalarni qo’llab-quvvatlash universal institutlari.
Trasmilliy korporatsiyalar innovatsion loyihalarga quyidagi bir qancha 
usullar vositasida kirishlari mumkin: 

To’g’ridan-to’g’ri (bevosita) investitsiyalar
– bunda tavakkalchilik darajasi 
juda katta bo’ladi, ammo juda katta foydaga ham ega bo‘lish mumkin; 

O’zining kichik innovatsion korxonasini
tashkil qilish; 

Korporatsiya oldindan mavjud bo’lgan
va tegishi mutaxassislakka ega 
bo’lgan venchur fondga kirishi mumkin; 
Venchur fondlarga investitsiya qiladigan korporatsiyalar sifatida