Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

IoT
) deb 
yuritiladi. 
Microsoft Windows embedded 
kompaniyasi bosh menenjeri Kevin 
Dallas fikriga ko‘ra, buyumlar interneti g‘oyasi ko‘p yillardan buyon mavjud 

---

333 
bulgan, ammo bunday tarmoqni amalga oshirilmaganligiga sabab - birgina 
bo‘g‘inning, ya’ni, bulutli texnologiyaning yaratilmaganligi edi.
Tarqatish modellari bo‘yicha bulutli hisoblash texnologiyalari xususiy, ommaviy 
va gibrid texnologiyalarga ajratiladi. 
Xususiy bulut 
(
private cloud
) 
– korxonaning ichki bulutli infratuzilishi va 
xizmatidir. Odatda bunday bulutli informatsion tuzilma shaxsiy yoki korporativ 
tarmoq doirasida joylashgan bo’ladi. Tashkilot unga tegishli bo’lgan bulutni 
mustaqil boshqarishi yoki bu masalani tashqi pudratchiga topshirishi mumkin. 
Infratuzilma buyurtmachi binosida yoki tashqi operatorda, yoki qisman 
buyurtmachi va qisman operator binosida joylashtirilishi xam mumkin.
Ommaviy bulut 
(
public cloud
) 
- bunday infratuzilmadagi bulutli hisoblash 
xizmatlaridan keng xalq ommasi foydalanishi mumkin, bunda kerakli boshlangich 
ma’lumotlar uni yetkazib beruvchilar tomonidan taqdim etiladi va korporativ 
tarmoqdan tashqarida joylashtiriladi. Bunday bulut foydalanuvchilari informatsion 
bulutdagi bazaviy ma’lumotlarni boshqarish yoki unga xizmat ko‘rsatish 
imkoniyatiga ega bo‘lmaydilar, informatsion xizmatlarning sifati bo’yicha barcha 
mas’uliyat bulut egasiga yuklatiladi. Mijoz esa foydalanayotgan dasturiy-texnik va 
informatsion resurslar uchun ulardan foydalanishiga bogliq ravishda qandaydir 
miqdorda haq to‘laydi. Foydalanuvchilarga boshqa bu xildagi elektron platformali 
yechimlarda erishish mumkin bo‘lmagan va katta ko‘lamli kengayuvchanlik 
imkoniyatiga ega biznes-tizim yoki veb-saytdan foydalanish imkoniyatlari 
tushunarli tarzda va imkon qadar qoniqarli narxlarda taklif etiladi. Bunday bulutli 
platformalarda ishlash imkoniyatini taqdim etuvchilarga