Kirish
Rassomlik - bu tasviriy san'at turi bo'lib, uning asarlari qattiq sirtga qo'llaniladigan bo'yoqlar yordamida yaratilgan. san'at asarlarida, rasm chizish orqali yaratilgan, rang va naqsh, chiaroscuro, zarbalarning ekspressivligi, teksturalar va kompozitsiyalar qo'llaniladi, bu sizga dunyoning rang-barang boyligini, ob'ektlar hajmini, ularning sifatli, moddiy o'ziga xosligini, fazoviy chuqurligini va yorug'lik-havo muhitini tekislikda takrorlash imkonini beradi. , statik holatni va vaqtinchalik rivojlanish tuyg'usini, tinchlik va hissiy va ma'naviy boylikni, vaziyatning o'tkinchi oniyligini, harakat ta'sirini va boshqalarni etkaza oladi; rangtasvirda batafsil bayon va murakkab syujet mumkin. Bu rangtasvirda nafaqat real olamning ko‘zga ko‘ringan hodisalarini vizual tarzda gavdalantirish, odamlar hayotining keng manzarasini ko‘rsatish, balki tarixiy jarayonlarning mohiyatini, shaxsning ichki dunyosini ochib berishga intilish, mavhum g‘oyalarni ifodalash imkonini beradi. Rangtasvir o'zining g'oyaviy-badiiy imkoniyatlarining kattaligi tufayli muhim vosita voqelikni badiiy aks ettirish va talqin qilish muhim ijtimoiy mazmunga ega va turli g‘oyaviy vazifalarga ega.
Voqelikni yoritishning kengligi va toʻliqligi rangtasvirga xos boʻlgan janrlarning koʻpligida namoyon boʻladi (Tarixiy janr, kundalik janr, jangovar janr, portret, manzara, natyurmort). Rasmlar mavjud: me'morchilikni bezash uchun mo'ljallangan va me'moriy binoning g'oyaviy-majoziy talqinida muhim rol o'ynaydigan monumental-dekorativ (devor rasmlari, plafondlar, panellar); dastgoh (rasmlar), odatda badiiy ansambldagi biron bir joy bilan bog'liq emas; dekoratsiya (teatr va kino sahnalari va liboslar eskizlari); ikonografiya; miniatyura. Diorama va panorama ham rangtasvir turlariga kiradi. Pigmentni (bo'yoqni) bog'laydigan moddalarning tabiatiga ko'ra, pigmentni sirtga mahkamlashning texnologik usullariga ko'ra, moyli bo'yash farqlanadi. suv ustidagi suv ustidagi bo'yoqlar - xom (fresk) va quruq (a secco), tempera, elim bilan bo'yash, mumli bo'yash, emallar, sopol va silikat bo'yoqlari bilan bo'yash va boshqalar va monumental rangtasvir badiiy vazifalar. Rasmlarni bajarish uchun akvarel, guash, pastel va siyoh ham qo'llaniladi. Rang rasm uchun eng o'ziga xos ifoda vositasidir. Uning ifodalanishi, turli hissiy assotsiatsiyalarni uyg'otish qobiliyati tasvirning emotsionalligini oshiradi, rasmning tasviriy, ekspressiv va dekorativ imkoniyatlarini belgilaydi. Rassomlik asarlarida rang integral sistema (rang) hosil qiladi. Odatda, bir xil rangdagi (monoxrom) soyalar bilan bo'yash ham mavjud bo'lsa-da, bir qator o'zaro bog'liq ranglar va ularning soyalari ishlatiladi (rangli gamut). Rang kompozitsiyasi asarning ma'lum bir rang-barang birligini ta'minlaydi, uning badiiy tuzilishining muhim qismi bo'lgan tomoshabin tomonidan idrok etish jarayoniga ta'sir qiladi. Boshqa ifodalash vositalari rasm chizish - chizma (chiziq va chiaroscuro), rang bilan birgalikda tasvirni ritmik va kompozitsion jihatdan tartibga soladi; chiziq hajmlarni bir-biridan ajratib turadi, ko'pincha tasviriy shaklning konstruktiv asosi bo'lib, ob'ektlarning konturlarini va ularning eng kichik elementlarini umumlashtirilgan yoki batafsil ko'paytirishga imkon beradi. Chiaroscuro nafaqat uch o'lchamli tasvirlarning illyuziyasini yaratishga, ob'ektlarning yorug'lik yoki qorong'ilik darajasini etkazishga imkon beradi, balki havo, yorug'lik va soyaning harakati taassurotini ham yaratadi. Rassomning rang-barang dog'i yoki zarbasi ham rassomning asosiy texnikasi bo'lib, unga ko'p jihatlarni etkazishga imkon beradigan rangtasvirda muhim rol o'ynaydi. Cho'tkaning zarbasi shaklning plastik, hajmli qoliplanishiga, uning moddiy xarakteri va tuzilishini o'tkazishga hissa qo'shadi, rang bilan birgalikda haqiqiy dunyoning rang-barang boyligini tiklaydi. Shtrixning tabiati (silliq, uzluksiz yoki pastak, alohida, asabiy va boshqalar) ham asarning hissiy muhitini yaratishga, rassomning bevosita his-tuyg'ulari va kayfiyatini, tasvirlanganga munosabatini o'tkazishga yordam beradi.
An'anaviy ravishda tasviriy tasvirning ikki turi farqlanadi: chiziqli-tekislik va hajmli-fazoviy, lekin ular orasida aniq chegaralar yo'q. Chiziqli-tekislik rasmi mahalliy rangdagi tekis dog'lar bilan ifodalanadi, ifodali konturlar, aniq va ritmik chiziqlar bilan belgilanadi; qadimgi va qisman zamonaviy rasm ob'ektlarni fazoviy qurish va ko'paytirishning shartli usullari mavjud bo'lib, ular tomoshabinga tasvirning semantik mantiqini, ob'ektlarni kosmosda joylashtirishni ochib beradi, lekin manzarali tekislikning ikki o'lchovliligini deyarli buzmaydi. Qadimgi san'atda paydo bo'lgan haqiqiy dunyoni inson ko'rganidek takrorlash istagi rangtasvirda hajmli-fazoviy tasvirlarning paydo bo'lishiga sabab bo'ldi. Ushbu turdagi rangtasvirda fazoviy munosabatlarni rang bilan takrorlash mumkin, chuqur uch o'lchovli makon illyuziyasini yaratish mumkin, tasvir tekisligi tonal gradatsiyalar, havodor va chiziqli istiqbollar yordamida, iliq va sovuqni taqsimlash orqali vizual tarzda yo'q qilinishi mumkin. ranglar; volumetrik shakllar rang va chiaroscuro tomonidan modellashtirilgan. Hajmi-fazoviy va chiziqli-tekislik tasvirlarda chiziq va rangning ifodaliligi qo'llaniladi va hajmning ta'siri, hatto haykaltaroshlik aniq cheklangan rang nuqtasida taqsimlangan yorug'lik va quyuq ohanglarning gradatsiyasi orqali erishiladi; shu bilan birga, rang berish ko'pincha rang-barang bo'ladi, raqamlar va narsalar atrofdagi makon bilan bir butunga birlashmaydi. Tonal rangtasvir rangning murakkab va dinamik rivojlanishi yordamida yorug'likka, shuningdek, qo'shni ranglarning o'zaro ta'siriga qarab ham rangdagi, ham uning ohangidagi eng nozik o'zgarishlarni ko'rsatadi; umumiy ohang ob'ektlarni atrofdagi yorug'lik va havo muhiti va makon bilan birlashtiradi. Xitoy, Yaponiya, Koreya rasmida fazoviy tasvirning o'ziga xos turi rivojlangan bo'lib, unda yuqoridan ko'rinadigan cheksiz makon tuyg'usi mavjud bo'lib, parallel chiziqlar masofaga kirib, chuqurlikda yaqinlashmaydi; raqamlar va ob'ektlar deyarli hajmdan mahrum; ularning kosmosdagi holati asosan ohanglar nisbati bilan ko'rsatilgan.
Xulosa
O'tgan yillar davomida respublikamizda milliy hunarmandchilikni rivojlantirish xalq badiiy hunarmandchiligi va amaliy san'atining ko'p asrlik an'analarini saqlab qolish, hunarmandchilik bilan shug'ullanuvchi shaxslarni qo'llab-quvvat-lash bo'yicha amalga oshirilgan chora-tadbirlarga qaramasdan, hunarmandchi-lik kichik biznes va yakka tadbirkorlik rivojlanishining kuchli, mustaqil va ommaviy yo'nalishiga aylana olmayapti.
“Hunarmand” uyushmasi, berilgan imtiyozlar va qulayliklarga qaramasdan, o'z saflariga hunarmandlarning keng ommasini qamrab ololmayapti, uyushmaga a'zo bo'lganlar soni hunarmandchilik bilan shug'ulanuvchilarning kam qismini tashkil etmoqda . Hunarmandchilik markazlarini sayyohlik salohiyatdan keng foydalangan holda, tashkil etish ishlari holati qoniqarsizligicha qolmoqda, hunarmandlarga moliyaviy va xomashyo resurslari ajratish, ular ishlab chiqargan mahsulotlarni sotish, shu jumladan eksport qilish uchun sharoit yaratishga yordam berish ishlari samaradorligi yetarli darajada emas.
O'zbekiston xalqlarining boy madaniy merosi va tarixiy an'analarini to'liq saqlab qolish va yanada boyitish, hunarmandchilikni keng miqyosda qo'llab-quvvatlash hamda hunarmandchilik bilan shug'ullanishga aholini, ayniqsa, yoshlar, ayollar va kam ta'minlangan oilalarni jalb qilishga rag'batlantirish maqsadida 2017 yilning 17 noyabrida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining “Hunarmandchilikni yanada rivojlantirish va hunarmandlarni har tomonlama qo'llab-quvvatlash chora-tadbirlari to'g'risida”gi Farmoni qabul qilindi.
Xulosa qilib shuni takidlash joizki, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan rassom G‘afur Muhamedjanovich Abduraxmanov yurtimizda rassomchilik san’atiaga ulkan xissa qo‘shgan shaxslardan hisoblanadi. Uning qoldirib ketgan meroslarini o‘rganish va milliy hunarmanchiligimiz tarixini yuksak darajada ardog‘lash biz uchun ezgu amallardan hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |