Rashidova maxbuba raximovnaning samarqand shahar maydonlarining arxitekturaviy -dizayn yechimlarini tadqiq etish

Xalqlar do'stligi maydoni. Xalqlar doʻstligi maydoni Toshkentdagi eng zamonaviy maydonlardan biri boʻlib, 1966-yildagi Toshkent zilzilasidan soʻng bunyod etilgan, maydonning avvalgi nomi “Bunyodkor” boʻlgan. Maydonda konsert zali, arxitekturada noyob parlament binosi, Shamaxmedovlar temirchilar oilasining haykaltaroshlik guruhi, suniiy ko‘l bo‘lgan istirohat bog‘i, Alisher Navoiy haykali va Abdulqosim Shayx madrasasi joylashgan. Xalqlar do‘stligi maydoni an’anaga ko‘ra xalq sayillari o‘tkaziladigan joy hisoblanadi.Ushbu maydonning asosiy xususiyati 1981- yilda me'morlar Rozanov va Shestopalov tomonidan qurilgan "Xalqlar do'stligi" kino-konsert saroyidir. Saroy zali 4200 o‘ringa mo‘ljallangan. Ichki bezatish juda boy bo‘lib, foyeda florensiya mozaikasi texnikasi yordamida ishlangan tabiiy toshlardan 3 ta panno o‘rnatilgan: “Xalqlar do‘stligi”, “Bayram” va “Gullagan o‘lka” ularni mashhur mozaika ustasi Buxarboyev yasagan (19-rasm ) [37].
Samarqanddagi vokzal oldi maydoni. 1880- 1891- yillarda Rossiya imperiyasi temir yo’l qo’shinlari tomonidan hozirgi Turkmaniston va O’zbekistonning markaziy qismida 1880-1891 yillarda Kasbiy dengizi temiy yo’li qurilishi natijasida temir yo’l transporti Samarqandgacha yetib bordi. Bu temir yo’l Kasbiy dengizi sohilidagi Krasnovodsk shahridan boshlanib, Samarqand shahri vokzalida tugaydi. Aynan Samarqand stansiyasi Transkasbiy temir yo’lining terminal stansiyasi edi. Samarqand stansiyasining birinchi stansiyasi 1888- yil may oyida ochilgan. Keyinchalik O'rta Osiyoning boshqa hududlarida temir yo’l qurilishi munosabati bilan stansiya O’rta Osiyo temir yo’lining sharqiy qismi bilan bog’langan va keyinchalik bu temir yo’l O’rta Osiyo temir yo’llari deb nomlangan. Sovet davrida Samarqand vokzaliga birorta ham yangi liniya qurilmagan, garchi u O’zbekiston SSR va butun O’rta Osiyodagi eng muhim stansiyalardan biri bo’lsa ham [38]. Maydonda yodgorlikni ko’rishingiz mumkin. 1924-yilda Lenin yodgorligi qo’yilgan (stansiyaning sovet versiyasida). 1991-yilda esa O’zbekiston uchun an’anaviy “baxt qushi” Humo davlar ramzi sifatida qo’yildi. “Samarqand” stansiyasi mavjud bo’lgan uning binosi bir necha bor rekonstruksiya qilingan va bugungi kunda “Samarqand” vokzali Sharq gavhari mehmonlarini kutib olish va kutib olish uchun barcha zarur narsalar bilan jihozlangan zamonaviy majmuadir. Samarqand orqali ko’plab milliy va xalqaro ahamiyatga ega poyezdlar o’tadi.Yaqinda Samarqand va Toshkent o’rtasida yangi tezyurar “Afrosiyob” poyezdi qatnovi yo’lga qo’yildi va bu qadimiy poytaxt Movarounnahr bilan O’zbekistonning hozirgi poytaxti o’rtasidagi aloqalarni yanada mustahkamladi.
Xiva. Xiva O’zbekistonning qadimiy shaharlaridan biri. Rejaviy tuzilmada shahar uch qismdan iborat: -qal’a- ko’hna Ark, shahriston- Ichan Qal’a va rabot-Dishan Qal’a. Shahar yubileyiga tayyorgarlik munosabati bilsn o’nlab arxitekturaviy yodgorliklar ta’mirlandi. Ayniqsa Xivaning Ko’hna Ark oldidagi maydon tanib bo’lmas darajada o’zgarib ketdi, tantanalar ayni shu joyda o’tkazildi. Maydon ro’parasida esa Xiva hukmdori, mumtoz shoiri Muhammad Rahimxon Feruz (XVIII a.) qurdirgan ulkan madrasa savlat to’kib turibdi. Ta’mirdan keyin betakror monumental shakl va bezak namunasiga aylandi [24,123b.].