Raqamli vattmetrlar

BOB. SIGNAL VA CHASTOTA-VAQT PARAMETRLARINI O'LCHASH VA SPEKTR TAHLILI

1. 
   Chastotani o'lchashning analog usullari
   

Aloqa sohasida keng chastotalar diapazonidan - bir necha yuz kilogertsdan o'nlab gigagertsgacha foydalaniladi. Chastotani o'lchash keng tarqalgan masaladir.
Chastota f va vaqt T teskari kattaliklardir: f = 1/T, bu yerda f - gertslarda, T - sekundlarda o'lchanadi. Bundan tash- qari, chastota to'lqin uzunligi bilan ma'lum f = c/l ifoda orqali bog'langan, bu yerda c = 3 • 10⁸ m/s - bo'shliq
fazoda yorug'lik tezligi, l - to'lqin uzunligi, metr hisobida. Demak, chastota, vaqt yoki to'lqin uzunligini o'lchash nazariy jihatdan bir xil ahamiyatlidir, biroq amalda ko'pchilik hollarda chastotalar va vaqt intervallari o'lchanadi. To'lqin uzunligi zarurat bo'lganda oson hisoblanadi.
Chastota va vaqt intervallarini o'lchash xatoligi absolyut qiymatlari bilan, masalan, ±10^-2 Gs, 10 ns kabi ifodalana- di, biroq ko'pincha nisbiy qiymatlarda beriladi. Berilgan qurilma chastotasini o'lchashning ruxsat etiladigan xatoligi bu chastotani ruxsat etiladigan o'rnatish xatoligidan kamida 3 marta kichik bo'lishi kerak. Masalan, radiostantsiyaning eltuvchi chastotasif_el_t = 1,5 MGs ± 3 Gs. Chastotani o'rnatish xatoligi Af f_el_t = 8_elt = 3/1,540⁶ = 240^-6. Bu holda chastotani o'lchash uchun asbobning xatoligi 10^-6 dan kichik bo'lishi kerak. Bunday asbob yana ham aniqroq qurilma bilan qiyoslanishi kerak. Bu qurilmaning xatoligi 240^-7 dan ortmasligi kerak. Chastotani 10^-9 xatolik bilan va hatto bundan ham yaxshiroq o'lchaydigan asboblar mavjud. Past chastotalarni o'lchash, odatda, ancha katta xatolik bilan baja- riladi. Vaqt intervallarini o'lchash 10^-4...10^-5 xatolik bilan bajariladi.
Chastotani qiyoslash metodi, rezonans metodi va diskret sanoq metodi bilan o'lchash mumkin. Diskret sanoq metodi asosida raqamli indikatsiyalovchi elektron-sanoq chastotamerlari yaratilgan bo'lib, ular aloqa sohasida chastotani o'lchash uchun boshqa metodlarga asoslangan asboblarni amalda siqib chiqaradi. Shu bois, analogli metodlarni, bunday asboblarning bir qismi hozirda ham ishlayotganligi sababli umumiy tarzda ko'rib chiqamiz.