Raqamli texnologiyalar fakulteti Amaliy matematika yo’nalishi 3-kurs talabalariga 5-semestr uchun Tizimli dasturlash



Download 1,46 Mb.
bet92/126
Sana11.03.2022
Hajmi1,46 Mb.
#490571
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   126
Bog'liq
Tizimli dasturlash to\'liq javobi

Interfeys nima.
Interfeysi Bu bitta tizimning ikkita elementi o'rtasida bog'lovchi bo'g'in bo'lib, uning yordamida ushbu tizimning ishi amalga oshiriladi. Biz ushbu kontseptsiyani har kuni uchratamiz, masalan, ertalab mashinangizga kirib, tishli qo'lni qo'lingiz bilan ushlaganingizda, siz mashinangizning interfeysi bilan o'zaro aloqada bo'lasiz.Bunday holda, ushlagich siz bilan avtomobil tizimidagi vites qutisi o'rtasida o'tkazgichdir.
Interfeys tushunchasi ko'pincha kompyuter va kompyuter texnologiyalarida qo'llaniladi. Bu erda hamma narsa hayotdagi kabi. Interfeys siz va mashina tizimi o'rtasidagi aloqani ta'minlaydi.
Uning yordamida siz buyruqlar berasiz va kompyuter ularni bajaradi. Bunday interfeys foydalanuvchi interfeysi deb nomlanadi.

Ichki va tashqi interfeys.
Har qanday qurilmaning interfeysi bajaradigan vazifalariga qarab tashqi va ichki bo'linadi.
Ichki interfeys, foydalanuvchi to'g'ridan-to'g'ri kirish huquqiga ega bo'lmagan, yashirilgan narsalarni anglatadi. Uning xususiyatlari xususiy deb nomlanadi.
Tashqi interfeys foydalanuvchi to'g'ridan-to'g'ri aloqa qiladigan va uning yordamida qurilmani boshqaradigan narsaga ishora qiladi. Ularning xususiyatlari ommaviy deyiladi.
Ushbu ikki turdagi interfeys har doim bitta qurilmaga kiradi va uning ishlashini ta'minlaydi, ular alohida mavjud bo'lolmaydi.

Foydalanuvchi interfeysi va uning tarkibiy qismlari.
Foydalanuvchi interfeysi 2 qismga bo'linishi mumkin, uni qurilmaga ma'lumot kiritish uchun javobgar bo'lgan va foydalanuvchiga uning chiqishi uchun javobgar bo'lgan.Agar biz oddiy uy kompyuteri haqida gapiradigan bo'lsak, unda birinchi toifada biz kompyuterda ishlaydigan barcha narsalarni o'z ichiga olamiz. Eng oddiy misollar - sichqoncha, klaviatura, USB port. Shunga ko'ra, hamma narsa ikkinchi toifaga tegishli bo'lib, uning yordamida kompyuter foydalanuvchiga ma'lumotni bir xil klaviatura, sichqoncha va boshqa kirish moslamalari, ya'ni monitorlar, karnaylar, minigarnituralar, printerlar, pluterlar va boshqalar orqali berilgan buyruqlarga javoban etkazadi. axborot chiqarish vositalari.




197

1

Texnologiyaning instrumental vositalari.
Axborotlarni ishlab chiqishning vositalari bo’lib mazkur jarayonni 
apparatli, dasturiy va matematik ta’minoti hisoblanadi. Ular yordamida 
boshlang’ich axborotlar sifat jihatdan yangi axborotlarga ega bo’lish uchun 
qayta ishlanadi. Bu vositalardan dasturiy mahsulotlar alohida ajratib olinadi 
va instrumental vositalari deyiladi ya’ni axborot texnologiyalarni dasturiy 
qurollantirish. 
Axborot texnologiyalarni instrumental vositalari – foydalanuvchi 
tomonidan qo’yilgan maqsadlarga erishishga imkon beruvchi ishlash 
texnologiyalari, kompyuterning ma’lum turi uchun o’zaro bog’langan bitta 
yoki bir nechta dasturiy mahsulotlardir. 
Instrumental vositalar sifatida shahsiy kompyuter uchun dasturiy 
mahsulotlarni quyidagi eng keng tarqalgan turlaridan foydalanish mumkin: 
matnli prosessor (muharrir), nashriyot tizimlari, elektron jadvallar, 
ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi, elektron yozuv daftarchalari, 
elektron kalendarlar, sohaviy axborot tizimlar (moliyaviy, buxgalteriya, 
marketing h.q.), ekspert tizimlari va boshqalar.





198

3

Delphi muhiti qulayliklari.
Delphi (talaff. délfi) — dasturlash tillaridan biri. Borland firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan. Delphi dasturlash tili ishlatiladi va avvaldan Borland Delphi paketi tarkibiga kiritilgan. Shu bilan bir qatorda 2003-yildan hozirgacha qoʻllanilayotgan shu nomga ega bo'lgan. Object Pascal — Pascal tilidan bir qancha kengaytirishlar va toʻldirishlar orqali kelib chiqqan boʻlib, u ob’yektga yoʻnaltirilgan dasturlash tili hisoblanadi.
Delphida bajarilgan taniqli dasturlar ichidan quyidagilarni sanash mumkin:

  • Borland mahsulotlari: Borland Delphi, Borland C++ Builder, Borland JBuilder 1 va 2-sonlari

  • Administratorlik/ma'lumotlar bazasi yaratish: MySQL Tools (Administrator, Query Browser), TOAD

  • Muhandislik dasturiy mahsulotlari: Altium Designer/Protel (Elektronika pyektlash)

  • Grafik munitlari: FastStone Image Viewer, FuturixImager, Photofiltre

  • Internetda ma'lumotlar uzatish: Skype (VoIP va IM), QIP va QIP Infium, The Bat! (elektron pochta mijoz dasturi), PopTray (elektron pochtani tekshirish), FeedDemon (RSS/Atom yangiliklar lentasini ko'rish), XanaNews (Yangiliklar guruhini o'qish), Xnews (Yangiliklar guruhini o'qish)

  • Musiqa yaratish: FL Studio (avval FruityLoops)

  • Dasturlash muhitlari yaratish: Dev-C++ (IDE), DUnit, Game Maker (o'yinlar yaratish) Help & Manual, Inno Setup (Dastur o'rnatuvchi dastur)

  • Veb-dasturlash: Macromedia HomeSite (HTML-taxrirlagich), TopStyle Pro (CSS-taxrirlagich), Macromedia Captivate

  • Veb-brauzerlar (MSIE uchun asos): Avant Browser, Netcaptor

  • Yordamchi dasturlar(utilitalar): Spybot — Search & Destroy, Ad-Aware, jv16 PowerTools, Total Commander, Copernic Desktop Search, PowerArchiver, MCubix,






199

3

Vizual (interfeysli) komponentalar
Ilovalar interfeysini yaratish uchun Delphi vizual komponentalarining ulkan (keng) to'plamini taqdim qiladi.Ularning asosiylari komponentalar palitrasining Standart, Additional va Win32 varaqlarida joylashgan. Biz ushbu componentalardan foydalanishni turli dasturlash muhitlarida kurishimiz mumkin,


Standart varaqda interfeys komponentalarining aksariyati Windows boshlang'ich versiyalirida ishlatilgan interfeys komponentalaridan iborat:
Frames - Freymlar
MainMenu - Asosiy Menu
PopurMenu - Paydo bo'luvchi menu
Label - Yozuv
Edit - Bir satrli taxrir
Memo - Ko'pqatorli taxrir
Button - Standart tugma
CheckBox - Bog'liqmas (pereklyuchatel)
RadioButton - (pereklyuchatel)
ListBox - Ro'yxat
ComboBox - Ro'yxatli Maydon
ScrollBar - Harakatlantirish yulagi
GroupBox - Guruh
RadioGroup - O'zaro bog'liq (pereklyuchateli) guruhi
Panel - Panel
ActionList - Amallar ro'yhati
BitBtn - Rasmli tugma
SpeedButton - Tezkor murojaat tugmasi
MaskEdit - Qolip buyicha berilganlar kiritiluvchi bir qatorli taxrir
StringGrid - Satrlar jadvali
DrawGrid - Jadval
Image - Grafik shakl




200

3

aktiv ob’ekt hosil qilish va uning xossalari.


Download 1,46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   126




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish