Apple Macintosh shaxsiy kompyuterining evolyutsion tarixi 1976-yilda Stiv Jobs va Stiv Voznyak 48 kb operativ xotira va MOS 6502 protsessor bilan jihozlangan birinchi Apple kompaniyasini qurganlarida boshlangan. Applening ilk modellarida SOS (Sophisticated Operating System) va DOS-3 kabi oddiy konsol operatsion tizimlari ishlatilgan. 1984-yil aprel oyida Apple kompyuterini bozorga chiqargandan soʻng kompaniya oʻzining birinchi operatsion tizimini grafik qobiqli interfeysga ega boʻlgan MacOS 1.0 deb nomlangan ishlab chiqish va tijoratlashtirishga muvaffaq boʻldi.
1985-yilning yanvarida ilk bor taqdim etilgan platforma haqiqiy sensatsiyaga aylandi, chunki shu paytgacha hech bir kompaniya bunday ixcham, ishonchli va ishlatish uchun qulay tizim yarata olmagan edi. MacOS 1.0 ish maydoni toʻrtta ochiladigan tizim menyusi toʻplamini oʻz ichiga olgan vazifalar panelini, diskdan oʻchiriladigan obyektlar uchun savatcha va foydalanuvchiga kataloglar va fayl obyektlari bian turli operatsiyalarni bajarishga imkon beruvchi “Macintosh Finder” deb nomlangan fayl boshqaruvchisini oʻz ichiga olgan. Ish stolida tizim diskiga va boshqaruv paneliga yorliqlar mavjud boʻlib, ularda onlayn yordam tizimi va operatsion muhitni sozlash elementlari mavjud boʻlib, operator bu yerda ishga tushiriladigan papkalar va dasturlar uchun piktogrammalarni mustaqil ravishda joylashtirishi mumkin edi. MacOS 1.0 sichqoncha yordamida boshqarildi.
1986-yil 26-noyabrda Apple Apple II seriyali kompyuterlar uchun macOS 1.0 versiyasi asosida ishlab chiqilgan va Apple II Desktop deb nomlangan grafik oyna oynasi qobigʻining chiqarilishini e’lon qildi. Ushbu oyna muhiti MacOSʼning birinchi versiyasidan katta farqlarni oʻz ichiga olmaydi, faqat ishlab chiquvchilar Macintosh Finderʼni oddiyroq fayl boshqaruvchisi “Selector” bilan almashtirdilar, bu esa disklarda saqlangan maʼlumotlar bilan elementar operatsiyalarni bajarish va turli dasturlarni ishga tushirish imkonini berdi. Oynalarni ochish va yopish protseduralari endi animatsiya effektlari bilan birga boʻldi, bu esa tizim interfeysidan foydalanishni yanada yoqimli qildi. Apple II Desktop dasturiy taʼminot toʻplami mustaqil operatsion tizim emas edi, bu shunchaki foydalanuvchilarga shaxsiy kompyuter disklari tarkibi bilan yanada qulayroq ishlash imkonini beruvchi qulay grafik plagin (ustqurilma) edi.
Keyinchalik, Apple IIGS seriyali kompyuterining paydo boʻlishi bilan ushbu kompyuter tomonidan ishlatiladigan operatsion tizim uchun grafik interfeysni yaxshilashga obyektiv ehtiyoj paydo boʻldi. Koʻp oʻtmay, Apple bozorga GS/OS System 6.0.1 deb nomlanuvchi yangi macOS ilovasini chiqardi.
MacOSʼning joriy versiyasi X deb belgilangan va 2001-yil oxirida omma eʼtiboriga havola etilgan. MacOS Xʼda ishlash uchun moʻljallangan eng keng dasturiy taʼminot toʻplami mavjud va platformaning oʻzi hayratlanarli darajada sezgir, samarali va ishonchliligi bilan ajralib turadi.
92
1
iOS va Andoid operatsion tizimlari
Hozirgi vaqtda foydalanuvchilarning qiziqishini turli xil operatsion tizimlarda ishlaydigan smartfonlar jalb qilmoqda: Windows Phone, Boda, iOS shular jumlasidandir. Ulardan eng mashhurlari iOS va Android boʻlib turibdi.
IOS — bu Amerikaning Apple kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan Linux yadrosiga asoslangan mobil operatsion tizimdir. U dastlab 2007-yilda iPhone va iPod Touch uchun chiqarilgan. Hozirda u barcha Apple qurilmalariga oʻrnatilgan. Mobil Safari brauzeri, vizual ovozli pochta, virtual klaviatura kabi yangiliklar iOSʼni smartfonlar uchun eng mashhur tizimlardan biriga aylantirdi.
Android eng dinamik rivojlanayotgan tizim boʻlib, smartfonlar (dastlab kommunikatorlar uchun) uchun ishlab chiqilgan. Bu sensorli ekranga qaratilgan statsionar shaxsiy kompyuterlar va noutbuklarda ishlatiladigan shunga oʻxshash Windows va Linux tizimlarining soddalashtirilgan versiyasidir. Android platformasi operatsion tizim, dasturiy interfeys va kuchli ilovalarni oʻz ichiga oladi.
