Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishda xorij tajribasi

Edvard de Bono, shuningdek, yonma-yon fikrlashni hazil bilan bog‘laydi, chunki tanish naqshdan yangisini kutilmagan uslubga o‘tkazish borligini ta’kidlaydi. Aynan mana shu ajablanib, kulgi va yangi tushunchalarni vujudga keltiradi, bu dastlab aniq bo‘lmagan boshqa fikr uslubini ko‘rish qobiliyatini osonlashtiradi.

Vertikal fikrlashning mohiyati

Lateral fikrlash muammolarni bilvosita va ijodiy yondashuv orqali hal qilish, darhol aniq bo‘lmagan fikrlash va faqat an’anaviy bosqichma-bosqich mantiq yordamida erishib bo‘lmaydigan g‘oyalarni o‘z ichiga oladi.

Lateral fi krlashning mohiyati

Lateral fikrlashni tanqidiy fikrlashdan farqlash kerak. Tanqidiy fikrlash, birinchi navbatda, xulosalarning haqiqiy qiymatini baholash va xatolarni izlash bilan bog‘liq bo‘lsa, lateral fikrlash xulosalar va g‘oyalarning «harakat qiymati»ga ko‘proq e’tibor beradi. Inson ma’lum bir g‘oyadan yangi g‘oyalarga o‘tish uchun lateral fikrlashni qo‘llaydi.

5.2. VF va LF ning ahamiyati Vertikal fikrlashning maqsadi ham muammoga bitta jiddiy javobni berishdir. Vertikal fikrlash, javob allaqachon mavjud bo‘lgan va ketma-ket vositalar yordamida tushuntirilishi kerak bo‘lgan jarayonlarda ko‘proq qo‘llaniladi. Shu nuqtai nazardan, vertikal fikrlash orqali olingan javob, shaxs uchun mavjud bo‘lgan ma’lumotlarni ko‘rib chiqishda ko‘pincha «eng to‘g‘ri», deb hisoblanadi.

Bono talqiniga kelsak, shaxslar yagona fikrlash uslubiga rioya qilishlari shart emas, aksincha ikkalasini sintez qilish yo‘li bilan yechimlar hosil qilishadi. Amaldagi fikrlash uslubi jihatidan har xil shaxslar har xil imtiyozlarga ega bo‘lishiga qaramay, har ikkalasining muvozanati odatda, har qanday muammoga yechim topishda eng maqbul deb hisoblanadi.

Deyarli har qanday «fikrlash uslubi»ning yondashuvlari cheksiz tuyulishi mumkin, chunki odamlar bunday fikrlash usullarini deyarli har qanday jarayonlarda qo‘llashlari mumkin. Biroq vertikal fikrlashni yaratish, yoshligidanoq odamlarda tanqidiy fikrlashga undovchi vosita bo‘lib xizmat qilishi kerak.