Raqamli iqtisodiyot sharoitida mehmonxonalar boshqaruv samaradorligini oshirish (caravan serial mehmonxonasi misolida) kirish

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 05 yanvar kuni PF-5611-sonli " O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA TURIZMNI JADAL RIVOJLANTIRISHGA OID QO‘SHIMCHA CHORA-TADBIRLAR TO‘G‘RISIDA " Farmoni imzolandi. Mamlakatda turizmni milliy iqtisodiyotni diversifikatsiya qilish, hududlarni jadal rivojlantirish, yangi ish o‘rinlarini yaratish, aholining daromadlari va turmush darajasini oshirish, mamlakatning investitsiyaviy jozibadorligini oshirishni ta’minlovchi strategik tarmoqlardan biri sifatida rivojlantirish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlar bosqichma-bosqich amalga oshirilmoqda. MDH hududida turizm va yosh davlatlarning iqtisodiyotini rivojlantirishga koʻmaklashishda faol ishtirok etmoqda. Viza rejimining liberallashtirilishi, chet el fuqarolarini ro‘yxatga olish tartibining soddalashtirilishi, turizm tarmog‘ini rivojlantirish uchun imtiyoz va preferensiyalar berilishi milliy turizm salohiyatini ichki va tashqi bozorlarda samarali targ‘ib qilish imkonini berdi. Masalan, O‘zbekistonda ko‘p yillardan beri Amerikaning Counterpart Consortium tashkiloti qoshida BMTning “Madaniy-ma’rifiy turizm va hunarmandchilikni rivojlantirish”, “Hunarmandlarga yordam” loyihalari faoliyat ko‘rsatmoqda. Ular turli seminarlar, badiiy hunarmandchilik yarmarkalari o‘tkazdi, mahalliy hunarmandlarga tabiiy bo‘yoqlardan an’anaviy texnologiyadan foydalanishni o‘rgatish uchun xorijlik mutaxassislarni taklif etdi, mahalliy hunarmandchilik markazlari faoliyatiga oid loyihalarni qo‘llab-quvvatladi. So‘nggi yillarda Shveytsariyaning hamkorlik va taraqqiyot byurosi, YUNESKOning O‘zbekistondagi vakolatxonasi, shuningdek, YUNESKO Milliy komissiyasi bu borada faol ish olib bormoqda. Surxondaryo viloyati Boysun tumanining “Insoniyat og‘zaki va nomoddiy merosi gavhari” deb e’lon qilinishi (2002-yil) mazkur tashkilotning yirik tadbirlaridan biridir. Hunarmandchilik asl nusxada saqlanib qolgan va uning kelajakdagi rivojlanishi uchun zamin yaratadigan noyob maskan yaratilmoqda. Bu hol xalq hunarmandchiligini rivojlantirishga qaratilgan choratadbirlarni amalga oshirishning boshlanishi bo‘lib xizmat qildi. Mahalliy hunarmandlar Markaziy Osiyo (O‘zbekiston, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston), Janubiy Osiyo (Bangladesh, Hindiston, Moldova, Nepal, Pokiston va Shri-Lanka) davlatlarini o‘z ichiga olgan “YUNESKO sifat belgisi bilan hunarmandchilik mahsulotlari” dasturida ishtirok etmoqda), Sharqiy Osiyo (Xitoy, Yaponiya, Mo'g'uliston, Shimoliy va Janubiy Koreya). Natijada viloyatdagi hunarmandchilik mahsulotlari xalqaro miqyosda e’tirof etilmoqda. 2006 yilda “Janda” matosi, keng oq gilam YuNESKOning Sifat

1.3 Bugungi kunda biznesni raqamlashtirish faqat elektron hujjat aylanishiga o‘tish bilan cheklanib qolmaydi. Raqamli transformatsiya haqida gap ketganda, biz ishlab chiqarish madaniyati va korxonalarni boshqarish uslubini o‘zgartirishga imkon beruvchi zamonaviy texnologiyalarning majmuini nazarda tutamiz. Raqamli yechimlar tufayli dunyodagi ko’pgina kompaniyalar xodimlar va sanoatdagi uskunalar samaradorligini oshirmoqdalar. Shu bilan birga, mijozlarga yaxshiroq xizmat ko‘rsatish va biznes olamidagi raqiblariga nisbatan muvaffaqiyatga tezroq erishadilar. Raqamli texnologiyalar sanoatda ko‘plab imkoniyatlarni yaratadi, ammo bu imkoniyatlarni amalga oshirish uchun malakali kadrlarga ehtiyoj katta. Shu sababdan AKFA Group kompaniyani raqamlashtirish va avtomatlashtirish vazifasini bajaruvchi IT-markazini ochdi. IT-markaz xodimlari Navoiy viloyatida joylashgan BENKAM va AKFA Plast zavodlarida MES, ya’ni texnologik jarayonlarni boshqarish tizimini joriy etish bo‘yicha ishlarni yakunladilar. MES – bu operatsion rejalashtirish va ishlab chiqarishni boshqarish muammolarini hal qilish uchun mo‘ljallangan ixtisoslashtirilgan dasturiy-texnik kompleks. Tizim ishlab chiqarish jarayonini sinxronlashtirish, tahlil qilish va optimallashtirishga yordam beradi.

Mehmonxona sanoatining asosiy tushunchalari.
Mehmondo'stlik sanoati - bu mehmonlarni qabul qilish va ularga xizmat ko'rsatish uchun turli xil xizmatlarni ko'rsatadigan korxonalar to'plamidir. Ushbu ta'rif zamonaviy mehmonxona komplekslari kontseptsiyasiga juda yaqin, chunki ular nafaqat turar joy xizmatlarini (turar joy), balki turli xil tegishli xizmatlarni ham taqdim etadilar.
Rossiyadagi mehmonxona faoliyati deganda vaqtincha turar joy xizmatlarini ko'rsatish uchun uning bevosita buyrug'i va nazorati ostida har qanday jamoaviy turar-joy ob'ektiga (kamida 10 o'rinli) mulk huquqi berilgan yoki belgilangan tartibda berilgan yuridik va jismoniy shaxslarning (yakka tartibdagi tadbirkorlarning) faoliyati tushuniladi. (turar joy) va fuqarolarga xizmat ko'rsatish.
Rossiyada mehmonxona sanoatida quyidagi tushunchalar qo'llaniladi:
mehmonxona - mehmonlarga turar joy va ovqatlanish ta'minlanadigan mulk kompleksi;
xona - bir yoki bir nechta joylardan iborat xona (bitta bron elementi);
joy (karavot) - bitta odam foydalanishi uchun mo'ljallangan yotoqli maydon.
Xalqaro amaliyotda Jahon sayyohlik tashkilotining tavsiyalariga binoan barcha turar joy binolari ikki toifaga bo'linadi: jamoaviy va individual.
Kollektiv yashash joylariga mehmonxonalar va shu kabi turar joy binolari, ixtisoslashgan muassasalar va boshqa jamoaviy muassasalar kiradi. Jahon savdo tashkilotining mehmonxona ta'rifi.
Mehmonxona - bu ma'lum miqdordagi xonalardan tashkil topgan, bitta boshqaruvga ega, xizmatlar majmuini (minimal yotoqlarni yotqizish, xonani va hammomni tozalash) ta'minlaydigan va taqdim etilgan xizmatlarga va xona jihozlariga muvofiq sinflar va toifalarga birlashtirilgan jamoaviy turar joy ob'ekti.
Ushbu ta'rifdan siz mehmonxonaning asosiy xususiyatlarini aniqlashingiz mumkin:
* raqamlarning mavjudligi va ularning soni kamida qonunda belgilangan minimal bo'lishi kerak (Rossiya uchun - 10);
* barcha raqamlarning yagona boshqaruvga bo'ysunishi:
* ma'lum xizmatlar to'plamining mavjudligi (xonalarni tozalash, har kuni
to'shaklarni yotqizish, hammomlarni tozalash, qo'shimcha xizmatlar);
* ma'lum bir sinf yoki toifaga muvofiqligi.
Shu kabi muassasalarga pansionatlar va jihozlangan xonalar kiradi, ular xonalardan tashkil topgan va ma'lum, odatda cheklangan mehmonxonalar xizmatlarini taqdim etadi.
Ixtisoslashgan muassasalarning farqi shundaki, ular qo'shimcha ravishda har qanday ixtisoslashtirilgan xizmatlarni taqdim etishlari mumkin, masalan, tibbiyot, kurort va hk.
Boshqa jamoaviy ob'ektlar - cheklangan mehmonxonalar xizmatlarini ko'rsatish bilan dam olish uchun mo'ljallangan har qanday imkoniyatlar. Bunga quyidagilar kiradi: uylar va bungalovlar majmualari, karvonlar uchun joylar, chodirlar, kichik qayiqlar uchun koylar va boshqalar.
Shaxsiy turar-joy binolariga fuqarolarning o'zlari uchun haq evaziga yoki to'lovsiz berilgan uy-joylar kiradi: kvartiralar, villalar, kottejlar, qasrlar, xonalar va boshqalar.
Bugungi kunda mehmonxona sanoati yuqori raqobatbardosh soha. Borgan sari biz iste'molchilarning ayrim guruhlari ehtiyojlarini maksimal darajada qondirish maqsadida yangi restoran yoki mehmonxonaning ochilishining guvohi bo'lmoqdamiz.
Korxonalar yaratiladi va bir muncha vaqt o'tgach ularning ba'zilari raqobatga dosh berolmay, ishdan chiqib ketishadi. Mehmonxona sanoatida "xizmat" so'zi yuqori darajadagi qulaylikni ta'minlaydigan, mehmonlarning eng xilma-xil maishiy, iqtisodiy va madaniy ehtiyojlarini qondiradigan chora-tadbirlar tizimini anglatadi. Va har yili xizmatlarga bo'lgan ushbu talab va talablar ko'paymoqda. Va mehmonlarga xizmat ko'rsatish madaniyati va sifati qanchalik baland bo'lsa, mehmonxonaning imidji qanchalik baland bo'lsa, u mijozlar uchun shunchalik jozibali bo'ladi va bugungi kunda ahamiyati kam bo'lmagan mehmonxonaning moddiy farovonligi shunchalik muvaffaqiyatli bo'ladi.
Mehmonxonalar uchun muhim va mas'uliyatli vazifa yuqori sifatli xizmat ko'rsatish obro'sini yaratishdir. Mehmonlarga xizmat ko'rsatishning yuqori sifati barcha mehmonxonalar xizmatlari xodimlarining jamoaviy sa'y-harakatlari, ma'muriyat tomonidan doimiy va samarali nazorat, xizmat ko'rsatish shakllari va usullarini takomillashtirish, ilg'or tajribalarni, yangi texnika va texnologiyalarni o'rganish va joriy etish, ko'rsatilayotgan xizmatlar turini kengaytirish va sifatini oshirish bo'yicha ishlar bilan ta'minlanadi.
Zamonaviy raqobat sharoitida mehmondo'stlik bilan shug'ullanadigan korxonalar endi omon qolishni istasalar, ishlab chiqarish madaniyatining an'anaviy, samarasiz, konservativ shakllariga umid bog'lay olmaydilar.
Mehmondo'stlik sanoati tarixan shakllangan va har xil turdagi mehmondo'stlik bizneslari tomonidan taqdim etilgan turar-joy sektorida rivojlangan. Klassik ma'noda mehmonxona - bu mehmonlar uchun jihozlangan xonalari bo'lgan uy. Zamonaviy sharoitda mehmonxona - bu fuqarolar, shuningdek alohida sayyohlar va uyushgan guruhlar uchun mehmonxona xizmatlari uchun mo'ljallangan korxona.
Zamonaviy mehmonxona korxonasi iste'molchilarga nafaqat turar joy va umumiy ovqatlanish xizmatlarini, balki transport, aloqa, ko'ngil ochish, ekskursiya xizmatlari, tibbiy, sport xizmatlari, go'zallik salonlari xizmatlari va boshqalarni taqdim etadi. Aslida turizm va mehmondo'stlik sohasidagi mehmonxona korxonalari asosiy funktsiyalarni bajaradi, chunki ular iste'molchilarga turizm va mehmondo'stlik sanoatining barcha sohalari va elementlari ishtirok etadigan murakkab mehmonxona mahsulotini shakllantiradi va taklif qiladi. Shunga asoslanib, mehmonxona sanoatini yoki mehmonxona biznesini turizm va mehmondo'stlik sanoatining eng yirik kompleks tarkibiy qismi sifatida ajratib ko'rsatish va uni mustaqil ravishda ko'rib chiqish, ko'p jihatdan uni yagona turizm va mehmondo'stlik sanoati bilan belgilash qonuniydir.
Demak, mehmonxona - bu turar joy xizmatlarini ko'rsatish uchun mo'ljallangan mulk kompleksi (bino, binoning bir qismi, jihozlar va boshqa mol-mulk). Kollektiv turar joy sifatida belgilangan mehmonxona, talab qilinadigan qonunchilik darajasidan (Rossiyada 10 xonani tashkil etadi) va ma'lum bir korxonaning turi va vazifalariga bog'liq bo'lgan xonalar (mehmon xonalari) sonini birlashtiradi. Barcha xonalar bitta qo'llanmaga bo'ysunadi va taqdim etilgan xizmatlar va mavjud uskunalarga muvofiq sinflar va toifalarga bo'linadi.
Turar joy ob'ektining tashkiliy tuzilishi, uning kanonik tushunchasida shartli ravishda ikki guruhga bo'linishi mumkin bo'lgan bo'limlar (xizmatlar, bo'limlar) majmuasidan iborat. Birinchisining xizmatlari - bu mehmonlar bilan bevosita aloqada bo'lish va ularga tezkor xizmat ko'rsatish. Ingliz tilida ushbu guruh o'rinli ravishda "front-office" deb nomlanadi. Agar siz keladigan mehmonni ruhan kuzatib boradigan bo'lsangiz, mehmonxonaning tashkiliy tuzilmasining ushbu qismi tuzilishi to'g'risida tasavvurga ega bo'lishingiz mumkin.
To'liqroq eskiz uchun misol uchun yuqori toifadagi mehmonxonani olaylik. Birinchi aloqa nuqtasi - mehmonning mashinasini to'xtatish va saqlash vazifasini o'z zimmasiga olgan garaj xodimi. Keyin estafetani eshik eshigi (ko'pincha sof dekorativ funktsiyalarni bajaradigan) va qabulxonadagi qo'ng'iroqchi, yuklarni olib, qabul qiladi. Mehmon qabulxonada ro'yxatdan o'tadi, uning rezervasyonini aniqlaydi (agar mavjud bo'lsa), mehmonlar kartasini to'ldiradi, xonani qabul qiladi va to'laydi. Hammasi. Ayni paytda poklik va osoyishtalikni pollarda xizmatkorlar va xizmatchilar xizmatida saqlashadi. Zanjir kichik, ammo birinchi taassurotlar eng muhimi va ularni tuzatish imkoniyati bo'lmaydi, bu erda muvofiqlashtirish juda muhimdir.
Mehmon kelishi haqida oldindan bilish, bepul va to'liq tayyorlangan va ishlaydigan yashash xonasiga ega bo'lish kerak. Tanib olish va ro'yxatdan o'tkazish tartibi tezkor va xatosiz bo'lishi kerak. Ushbu jarayonni soddalashtirish va tezlashtirishda mehmonxonalarni avtomatlashtirilgan boshqarish tizimining asosiy vazifasi iborat.
Ishlari korxonaning ichki mexanizmlari faoliyatiga bag'ishlangan bo'limlar guruhida, ya'ni marketing bo'limi, buxgalteriya hisobi (moliya bo'limi), ma'muriyatda biroz boshqacha vaziyat yuzaga keladi. Axborotning aksariyati aynan shu erda, u erda tizimlashtirilgan, tahlil qilingan va ekstrapolyatsiya qilingan joyda joylashgan. Bu "orqa ofis" deb nomlangan turar joy.
So'nggi yillarda mehmonxonalar bozori turar joy xizmatlariga talabning bir vaqtning o'zida pasayishi bilan ta'minotning ko'payishi bilan ajralib turdi. Bunday vaziyat, siz taxmin qilganingizdek, raqobatning kuchayishi bilan bog'liq bo'lib, bu mehmonxonalar egalariga yigirmanchi asrning so'nggi choragida tinch uxlashga imkon bermagan.
Mehmonxona biznesida strategik raqobatbardosh ustunliklarni shakllantirishning asosiy yo'nalishlaridan biri bu raqobatdosh analoglarga nisbatan yuqori sifatli xizmatlarni ko'rsatishdir. Bu erda asosiy narsa maqsadli mijozlarning talablariga javob beradigan va hatto undan yuqori bo'lgan xizmatlarni ko'rsatishdir. Mijozlarning taxminlari ularning mavjud tajribasi, shuningdek to'g'ridan-to'g'ri (shaxsiy) yoki ommaviy (shaxsiy bo'lmagan) marketing aloqa kanallari orqali olingan ma'lumotlar asosida shakllanadi. Shunga asoslanib, iste'molchilar xizmat ko'rsatuvchi provayderni tanlaydilar va ularga xizmat ko'rsatilgandan so'ng, olingan xizmat haqidagi tasavvurlarini ularning taxminlari bilan taqqoslaydilar. Agar taqdim etilayotgan xizmatni idrok etish kutilgan natijalarni qondirmasa, mijozlar xizmat ko'rsatuvchi kompaniyaga bo'lgan barcha qiziqishlarini yo'qotadilar, ammo agar ular kutganlarini qondirishsa yoki undan oshsa, ular yana shunday xizmat ko'rsatuvchi provayderga murojaat qilishlari mumkin.
Xaridor har doim xizmat narxiga va o'zi belgilagan sifatga mos kelishga intiladi. Shunisi qiziqki, qoida tariqasida xizmatni xaridor jismoniy mahsulotni sotib oluvchiga qaraganda uning yuqori narxidan shikoyat qilmaydi. Agar u narxni juda yuqori deb hisoblasa, demak u sotib olmasdan ketib qoladi. Xizmatdan norozilik odatda bozor ulushida katta yo'qotishlarga olib keladi. Shuning uchun xizmat ko'rsatuvchi provayder maqsadli mijozlarning ehtiyojlari va umidlarini aniqlash uchun iloji boricha aniqroq bo'lishi kerak.
Bugungi kunda mehmondo'stlik sanoati mintaqaning yoki turistik markazning eng qudratli iqtisodiy tizimi va turizm iqtisodiyotining muhim tarkibiy qismidir.
Tez o'zgaruvchan bozor sharoitida har qanday sayyohlik kompaniyasining eng muhim marketing funktsiyasi marketing tadqiqotidir. Ularsiz kompaniya ishbilarmonlik muhitida harakat qila olmaydi, o'zi qiziqtirgan bozorlarning xususiyatlarini o'rgana olmaydi, raqobatchilarning harakatlari va mijozlarining ehtiyojlarini o'rgana olmaydi.
O'tgan asrda marketing tadqiqotlari kerak emas edi, chunki ko'pchilik firmalar kichik bo'lgan va mijozlarini shaxsan bilgan. 20-asrda xaridorlar va ularning xarid ehtiyojlari to'g'risida kengroq ma'lumot olish zarur bo'ldi.
Bozorning qiyin sharoitida ishlaydigan mehmonxona kompaniyasi kimga va qanday xizmat ko'rsatish masalalarini sinchkovlik bilan ko'rib chiqishi kerak. Har qanday bozor bir-biridan didi, istagi, ehtiyojlari bilan ajralib turadigan va turlicha turtki asosida mehmonxona xizmatlarini sotib oladigan iste'molchilardan iborat. Shuning uchun muvaffaqiyatli marketing faoliyatini amalga oshirish turli toifadagi iste'molchilarning individual imtiyozlarini hisobga olishni o'z ichiga oladi.
Mehmondo'stlik bozori ma'lum vaqt va joyda mehmonxona mahsulotini sotib olish va sotishni ta'minlash uchun talab va taklifni birlashtirgan ijtimoiy-iqtisodiy hodisa sifatida ta'riflanishi mumkin. Mehmonxona xizmatlari bozori mehmonxona korxonalari va mehmonxona xizmatlari iste'molchilari bo'lgan sub'ektlarning mavjudligi bilan tavsiflanadi.
Mehmonxona xizmatlari bozorini aniq belgilangan oligopolistik raqobat xususiyatlariga ega bo'lgan monopolistik raqobat bozori deb ta'riflash mumkin... Uning asosiy xususiyatlari:
Bozorda juda ko'p sonli xaridorlar mavjud, ular mehmonxonalar biznesida faoliyat ko'rsatadigan korxonalar tomonidan ko'rsatiladigan xizmatlar to'g'risida etarli ma'lumotga ega emaslar. Shu sababli, potentsial mijozlarni mehmonxona va u ko'rsatadigan xizmat turlari to'g'risida xabardor qilishga qaratilgan faol marketing va reklama siyosatini olib borish zarur;
Bozorda juda ko'p miqdordagi sotuvchilar ishlaydi, ularning xizmatlari farqlanadi, ammo farqlar, asosan, ahamiyatsiz: ba'zilari pullik mashinalar joyiga ega, ba'zilari yo'q va hokazo. Hech bir firma aynan bir xil mahsulotni sotmaganligi sababli, u narx ustidan biroz kuchga ega. Shu bilan birga, bozorda o'xshash o'rnini bosuvchi xizmatlarning mavjudligi firmaning narxlarni ko'tarish imkoniyatini cheklaydi, chunki bozorda shu kabi xizmatlar mavjud bo'lganda, iste'molchilar o'z narxlariga juda sezgir. Shu sababli narxlar raqobatlashish usullari bozordan chetlashtiriladi;
Oligopoliya elementi bozorga kirishda katta to'siqlar bilan kirib kelmoqda: sanoatga kirish uchun katta kapital bo'lishi kerak, chunki qurilish va mehmonxona uchun zarur uskunalar juda qimmat. Shu bilan birga, sohadan chiqish deyarli har qanday to'siqlar bilan chegaralanmaydi: mehmonxona binosini qayta tiklash nisbatan oson, xonalarni ofislar uchun ijaraga berish mumkin va hk. Kirish va chiqish to'siqlarining bunday nisbati ba'zi biznes sug'urtalarini keltirib chiqaradi.
Mehmonxonalar marketingining o'ziga xos xususiyati mehmonxona mahsulotining o'ziga xos xususiyatlaridan, uning vaqt va makonda aniqligiga bog'liq. Qisqa vaqt ichida xonalar sonini sezilarli darajada o'zgartirish, kelajakda sotish uchun saqlash yoki ular bilan iste'molchilarni kuzatib borish mumkin emas.
Mehmonxona xizmatlariga talab o'zgaruvchan, yilning vaqtiga bog'liq va mavsumiy tebranishlarga duch keladi. Mehmonxona mahsulotini ishlab chiqarish katta moddiy xarajatlarni talab qiladi, bu esa o'zgaruvchan xarajatlarni ancha past qiladi. Ruxsat etilgan xarajatlar xizmat ko'rsatiladigan mijozlar (mehmonlar) soniga bog'liq emas, lekin o'zgaruvchilar bunga bog'liq. Buning uchun mavsum davomida ko'plab qo'shimcha xodimlarni jalb qilish kerak, ular ko'pincha mehmonxonaning vatanparvori bo'la olmaydi. U o'z vaqtida va sifatli xizmat ko'rsatishni talab darajasida qiziqtirmaydi. Bundan tashqari, doimiy xarajatlar uchun mablag 'etishmasligi mehmonxona mahsuloti sifatini pasaytiradi.
Mehmonxona xizmati kelajak uchun ishlab chiqarilishi mumkin emas, saqlanib qoladi. Mehmonxona xizmati mijozning oniy talabiga javob beradi. Agar u taqdim etilmasa, mehmonxonaning potentsial daromadi yo'qoladi, uni to'ldirish mumkin emas. Bundan tashqari, o'z vaqtida ko'rsatilmagan xizmat kelajakda mehmonxonaga zarar etkazishi mumkin.
Mehmonxona mahsulotini sotish nafaqat mehmonxona xodimlariga, balki mehmonxona mahsulotining ichki sifatiga ham bog'liq (qulayliklar, qulaylik, madaniyat, xizmat ko'rsatish darajasi, mehmonxona qiyofasi). Sotish ko'p jihatdan turoperatorlar va sayyohlik agentliklariga, marketing echimlariga, transport va transport aloqalarining mavjudligiga, mehmonxonaning joylashishiga va ob-havoga, atrof-muhit va mintaqaning rekreatsion, madaniy va tarixiy imkoniyatlariga, mamlakat qiyofasiga, hududga, shuningdek, ularning mavjudligi va miqdoriga bog'liq. raqobatchilar.
Mehmonxona sanoati. Turar joy xizmatlari. Turar joy binolarining standart xalqaro tasnifi. Mehmonxona faoliyatining asosiy ko'rsatkichlari va uni tashkil etish modellari. Umumiy ovqatlanish xizmatlari
Mehmonxona sanoati iqtisodiy faoliyat sifatida mehmonxona xizmatlarini ko'rsatishni va mehmonxonalar, lagerlar, motellar, maktab va talabalar yotoqxonalari, mehmon uylari va boshqalarda qisqa muddatli turar joylarni tashkil qilishni o'z ichiga oladi. Ushbu faoliyat restoranlarning xizmatlarini ham o'z ichiga oladi.
Xalqaro amaliyotda, Turistlarni joylashtirish vositalarining standart tasnifi,jST mutaxassislari tomonidan ishlab chiqilgan (3.1-jadval). Rossiyada yuqoridagi tasnif asosida 1999 yil 1 yanvardan kuchga kirgan "Turar joy binolari" Davlat standarti ishlab chiqilgan (23-ilova).
Kollektiv turar joy ob'ekti "har doim yoki ba'zida sayyohlarni xonada yoki boshqa xonada tunashi uchun turar joy bilan ta'minlaydigan, ammo uning xonalari soni ma'lum minimaldan oshib ketadigan" har bir mamlakat tomonidan mustaqil ravishda belgilanadigan (masalan, Rossiyada) tushuniladi. - 10 ta raqam, Italiyada - 7 ta raqam). Bundan tashqari, ushbu korxonadagi barcha xonalar bitta qo'llanmaga bo'ysunishi kerak (hatto u foyda olishni mo'ljallamagan bo'lsa ham), taqdim etilayotgan xizmatlarga va mavjud jihozlarga muvofiq sinflarga va toifalarga bo'linishi kerak.
Sayyohlar uchun turar joylarni jamoaviy joylashtirish vositalariga quyidagilar kiradi: mehmonxonalar va shu kabi turar joy binolari, ixtisoslashgan muassasalar va boshqa turar joy vositalari.
Mehmonxonalar quyidagi xususiyatlarga ega:
· Soni ma'lum bir minimaldan oshadigan raqamlardan iborat, bitta qo'llanma mavjud;
· Ro'yxati kunlik ko'rpa-to'shak, xona va hammomni tozalash bilan cheklanmagan turli xil mehmonxona xizmatlarini ko'rsatish;
· Taqdim etilayotgan xizmatlar, mavjud uskunalar va mamlakat standartlariga muvofiq sinflar va toifalarga guruhlangan;
· Sayohatchilarning o'z segmentiga e'tibor qaratgan;
· Mustaqil bo'lishi yoki ixtisoslashgan birlashmalarga (zanjirlarga) tegishli bo'lishi mumkin.
3.1-jadval

Kategoriyalar	Chiqindilar	Guruhlar
1. Sayyohlar uchun kollektiv turar joy binolari	1.1. Mehmonxonalar va shu kabi turar joy inshootlari 1.2. Ixtisoslashgan muassasalar 1.3. Boshqa jamoaviy muassasalar	1.1.1. Mehmonxonalar 1.1.2. Shunga o'xshash muassasalar 1.2.1. Dam olish maskanlari 1.2.2. Mehnat va dam olish lagerlari 1.2.3. Jamoat transporti vositalari 1.2.4. Kongress markazlari 1.3.1. Dam olish maskanlari 1.3.2. Kemping 1.3.3. Boshqalar
2. Turistlar uchun alohida turar joy binolari	2.1. Shaxsiy turar joy vositalari	2.1.1. O'z uylari 2.1.2. Ijaraga olingan xonalar 2.1.3. Ijaraga berilgan uy-joylar 2.1.4. Qarindoshlari va do'stlari bilan yashash (bepul) 2.1.5. Boshqalar

Shu kabi muassasalarga pansionatlar va jihozlangan xonalar, turistik yotoqxonalar va boshqa turar joy binolari kiradi, ular xonalardan tashkil topgan va cheklangan mehmonxonalar xizmatlarini, shu jumladan kundalik ko'rpa-to'shak, xonani va hammomni tozalashni o'z ichiga oladi.
Ixtisoslashgan korxonalar, turar joy xizmatlarini ko'rsatishdan tashqari, o'z mahsulotlarini ham namoyish etadilar boshqa har qanday ixtisoslashgankonferentsiyalar, davolanish va hokazolarni tashkil qilish kabi funktsiya.
Ushbu turdagi korxonalarga dam olish maskanlari, ish va dam olish lagerlari, konvensiya markazlari va boshqalar kiradi. Boshqa kollektiv turar joy binolari mehmonxonalarda cheklangan xizmatlarni taqdim etadi, kunlik yotoqlarni yotqizish va yashash joylarini tozalash bundan mustasno. Ular xonalardan iborat bo'lmasligi mumkin, ammo "turar joylar", "lager maydonchalari" yoki "jamoaviy yotoqxonalar (yotoqxonalar)" kabi birliklarni ifodalaydi. Barcha turar joy binolari alohida guruhlarga bo'linadi. Mehmonxonalar va shunga o'xshash korxonalar guruhiga mehmonxonalar, turar joy mehmonxonalari, motellar, yo'l bo'yidagi va plyajdagi mehmonxonalar, turar-joy klublari, pansionatlar, jihozlangan xonalar, turistik yotoqxonalar kiradi.
Ixtisoslashgan korxonalar guruhi sanatoriylar, mehnat va dam olish lagerlari, jamoat transporti vositalarida turar joy (poezdlar, dengiz va daryo kemalari va yaxtalar) hamda kongress markazlaridan iborat.
"Boshqa jamoaviy turar joylar" guruhiga dam olish maskanlari sifatida tashkil etilgan uylar va bungalovlar majmualari, chodirlar, karvonlar, ko'chma uylar, kichik qayiq portlari va yoshlar yotoqxonalari uchun to'siqlar mavjud.
Shaxsiy turar-joy binolariga o'zlarining yashash joylari - kvartiralar, villalar, qasrlar, rezidentlar tashrif buyurganlar foydalanadigan uylar (shu jumladan taymer-dohare kvartiralari), jismoniy shaxslardan yoki idoralardan ijaraga olingan xonalar, qarindoshlar va do'stlar tomonidan bepul beriladigan binolar kiradi.

U yoki bu turar joy ob'ektiga tegishli bo'lish har bir mamlakatning qonun hujjatlari va qoidalari bilan belgilanadi. Masalan, Italiyada "Turizmni rivojlantirish va takomillashtirishning asosiy qonuni" mehmonxona sanoatiga turistlarni qabul qiluvchi korxonalar - mehmonxonalar, motellar, qishloq turistik majmualari va pansionatlar, dam olish markazlari va yoshlar uchun lagerlar, turistik qishloqlar, qishloq uylari, uylar va jihozlangan kvartiralar, uylar kiradi. dam olish, yoshlar uylari, tog 'boshpanalari. Daniyadagi turar joy biznesiga mehmonxonalar, motellar, lagerlar, lagerlar, tashrif buyuruvchilar uylari, maktab-internatlar, mulk va boshqalar kiradi.

Rossiya Federatsiyasida turar joy xizmatlarini belgilaydigan quyidagi me'yoriy hujjatlar qabul qilingan va amal qiladi:
Rossiya Federatsiyasida mehmonxona xizmatlarini ko'rsatish qoidalari,rossiya Federatsiyasi Hukumatining 1997 yil 25 apreldagi 490-sonli qarori bilan tasdiqlangan (12-ilova);
GOST R 50645-94 “Turistik va ekskursiya xizmatlari. Mehmonxonalarni tasnifi ";
GOST R 51185-98 “Turistik xizmatlar. Turar joy binolari. Umumiy talablar ";
GOST R 50690-2000 “Turistik xizmatlar. Umumiy talablar ";
Aholiga xizmat ko'rsatishning Butunrossiya klassifikatori OK 002-93 (OKUN), 5/99 OKUN o'zgartirishlar bilan, shu jumladan 060000 "Turistik xizmatlar va turar joy xizmatlari" bo'limi (22-ilova);
Xalq xo'jaligi tarmoqlarining umumrossiya klassifikatori (OKONX);
Iqtisodiy faoliyat, mahsulotlar va xizmatchilarning Umumrossiya klassifikatori (OKDP).
Yuqoridagi hujjatlar "turar joy jihozi", "mehmonxona" tushunchalarini turlicha talqin qiladi. Ba'zi rasmiy hujjatlarda "mehmonxona" tushunchasi "xizmat ko'rsatishga mo'ljallangan mulk kompleksi (bino, binoning bir qismi, jihozlar va boshqa mol-mulk)" deb talqin etiladi.
GOST R 50645-94 «Turistik va ekskursiya xizmatlari. Mehmonxonalarni tasnifi "turar joyning ayrim turlariga quyidagi ta'riflarni beradi:" Mehmonxona - vaqtincha yashash uchun mo'ljallangan korxona. Motel - bu yo'lga yaqin joylashgan mehmonxona. "
Rossiya standartiga ko'ra, mehmonxona kamida 10 xonani tashkil etadigan vaqtincha turar joy sifatida tasniflanadi. Mehmonxonalarning toifalari * (yulduz) belgisi bilan ko'rsatilgan. Yulduzlar soni mehmonxonada xizmat ko'rsatish va jihozlash sifatining yaxshilanishiga mos ravishda ko'payib boradi. Mehmonxonalar uchun birdan beshgacha yulduzlar, motellar uchun - birdan to'rtgacha yulduzlar belgilanadi. Rossiyaning me'yoriy hujjatlarida joylashtirilgan turar joy xizmatlari va terminologiyaning tasnifi va Evrostat va JST tomonidan qabul qilingan Turizmdagi faoliyatning standart xalqaro tasnifi (SIKTA) sezilarli darajada farq qiladi.
Dunyoning turli mamlakatlarida mehmonxonalar va boshqa turar-joy ob'ektlarini toifalarga ajratish uchun turli xil belgilar qo'llaniladi - Frantsiya va Rossiyadagi yulduzlardan Angliyadagi tojlargacha. Mehmonxonalarning yagona xalqaro tasnifini joriy etishga urinishlar hozircha samara bermay kelmoqda.
Biroq, 1989 yilda JSTning Kotibiyati rivojlandi Hududiy komissiyalar tomonidan qabul qilingan standartlar asosida mehmonxonalarni tasniflash mezonlarini mintaqalararo uyg'unlashtirish bo'yicha tavsiyalar(10-ilova). Ko'rsatmalar bino va xonalarga, mehmonxona jihozlari va mebellarining sifatiga, energiya va suv ta'minoti, isitish, sanitariya, xavfsizlik va aloqa, oshxona, mehmonxonalar xizmatlari va xodimlariga minimal talablarni belgilaydi. Kamida 10 xonali bino har qanday toifadagi mehmonxona deb tasniflanishi mumkin, unda kun davomida sovuq va issiq suv bo'lishi kerak. Mehmonxonaning eng yuqori toifasi - "besh yulduz" toifasi. Bir yulduzli mehmonxonalar uchun talablarga javob bermaydigan turar joylar toifalarga kirmagan mehmonxonalar deb tasniflanishi mumkin. Ko'pgina mamlakatlarda mehmonxonalarning dastlabki tasnifi mehmonxona litsenziyasini olish uchun zaruriy shartdir. Shuni yodda tutish kerakki, ko'plab mehmonxonalar tarmoqlari, odatda, milliy standartlarga qaraganda yuqori talablarga ega.
Bir qator mamlakatlarda mehmonxona ishchilarining kasbiy manfaatlarini himoya qilish uchun milliy mehmonxonalar birlashmalari (masalan, Rossiya mehmonxonalar assotsiatsiyasi - RGA) tashkil etiladi, ular o'z navbatida mehmonxonalar sanoatining etakchi xalqaro tashkiloti bo'lgan Xalqaro mehmonxonalar assotsiatsiyasini (IGA) tashkil etdi. Xalqaro turizmni rivojlantirishga IGA ning muhim hissasi 1981 yilda qabul qilingan Xalqaro mehmonxona qoidalari,mijoz va mehmonxona ma'muriyati o'rtasidagi munosabatlar tamoyillarini belgilaydigan va hozirgi kunga qadar o'z ahamiyatini yo'qotmagan (8-ilova).
Mehmonxona xizmatlarini ko'rsatish sohasidagi faoliyatni amalga oshiradigan va "mehmonxonalar" deb nomlangan yuridik va jismoniy shaxslar Rossiya qonunchiligiga binoan "sayyohlar uchun turar joy" xizmatining ijrochilari hisoblanadi.
Mehmondo'stlik korxonalari (mehmonxonalar, motellar, lagerlar, yotoqxonalar va boshqalarni o'z ichiga oladi) imkoniyatlari jihatidan farq qiladi - turar joylar soni va ulardagi xonalar soni. Jahon savdo tashkilotining ta'rifiga ko'ra, mehmonxona - bu ma'lum miqdordagi xonalardan tashkil topgan, bitta boshqaruvga ega, xizmatlar majmuini (minimal yotoqlarni tayyorlash, xonani va hammomni tozalash) ta'minlaydigan va taqdim etilayotgan xizmatlar va xona jihozlariga muvofiq sinflar va toifalarga guruhlangan, kollektiv turar joy. Mehmonxonaning toifasi mehmonxonaga tayinlangan yulduzlar, tojlar va boshqalar soni bilan belgilanadi va tasniflash tashrif buyuruvchilar (sayyohlar, ishbilarmonlar va boshqalar) ning tuzilishiga (segmentiga) bog'liq. Mehmonxonaning toifasi muvofiqlik sertifikati bilan tasdiqlanishi kerak.
Turist joylashtiriladigan mehmonxonaning toifasi TUR-1 turistik vaucherida (16-ilova) ko'rsatilishi kerak, turar joy turi u erda ham ko'rsatilgan: bitta xonali - bitta xonali (SGL); ikki kishilik xona - DVM (DBL); uch kishilik xona - TRM (TRP) va boshqalar.
Turar joylarni joylashtiruvchi kompaniyalar faoliyati quyidagi ko'rsatkichlar bilan tavsiflanadi: xonalar soni (o'rindiqlar soni), sinf (toifalar), yuk koeffitsienti, xizmatlar ko'lami va ularning narxi, shuningdek, balans foydasi va rentabelligi.
Katta va kichik mehmonxonalar mavjud. Jahon savdo tashkiloti kichik mehmonxonani 30 xonaga qadar bo'lgan mehmonxona sifatida ko'rib chiqishni tavsiya qiladi.Yana bir nuqtai nazar shundaki, kichik mehmonxona - bu bitta oila a'zolari tomonidan xizmat ko'rsatiladigan va boshqariladigan mehmonxona. Ularning aksariyati kichik mehmonxonalar, qoida tariqasida, mehmonxonalar tarmog'iga kirmaydigan mustaqil mehmonxonalardir.
Jahon tajribasi asosida ba'zi turdagi mehmonxonalarni alohida ta'kidlash maqsadga muvofiq: yuqori toifadagi, o'rta toifadagi, apart-mehmonxonalar va iqtisodiy toifadagi mehmonxonalar.
Shahar yuqori sinf mehmonxonako'plab xodimlar va juda yuqori darajadagi xizmat ko'rsatish bilan ajralib turadi. Odatda mehmonxonaning xarakteristikalariga quyidagilar kiradi: hajmi (kichik va o'rta xonalar soni), shahar markazida joylashgan joy, yuqori malakali xodimlar, qimmatbaho jihozlar, yuqori sifatli maishiy texnika va jihozlar. Mehmonxonani boshqaruv kompaniyasi boshqaradi. Mehmonxona xizmatlari iste'molchilari yirik ishbilarmonlar, konferentsiyalar va simpoziumlar ishtirokchilari, individual sayyohlardir.
Boshqa bir mehmonxona turi - o'rta sinf mehmonxonalarmintaqadagi o'rtacha narxlar darajasida juda keng xizmatlar va tariflar bilan.
Mehmonxonalar- bu xonadonlar, jihozlangan oshxonalar, idishlar, maishiy texnika bilan jihozlangan mehmonxonalar. Bunday mehmonxonalar ta'tilga egalik qilish tizimida (taymshare) keng qo'llaniladi.
Ekonom sinf mehmonxonasi- bu cheklangan xizmat ko'rsatadigan mehmonxona, odatda shaharning chekkasida, shahar markaziga osongina kirish imkoniyatini beradigan avtomagistrallarda joylashgan.
Yaxshi jihozlangan xona uchun narx mintaqadagi o'rtacha narxdan 25-50% past; ovqatlanish - faqat nonushta; ushbu turdagi mehmonxonalar o'rtacha daromadga ega sayyohlar uchun mo'ljallangan.
Rossiyada mehmonxona sanoatida quyidagi tushunchalar qo'llaniladi:
mehmonxona- har qanday odamni oziq-ovqat va turar joy bilan ta'minlaydigan mulk kompleksi (bino, binoning bir qismi, jihozlar);
joy (yotoq)- bir kishining foydalanishi uchun mo'ljallangan va yotoqli maydon;
raqam- bir yoki bir nechta o'rindiqdan iborat xona (bitta bron elementi); raqamning o'lchami va belgilanishi turistik vaucherda berilgan.
1999 yilda Rossiyada mehmonxona sanoatining asosiy ma'lumotlari va moliyaviy ko'rsatkichlari jadvalda keltirilgan. 3.2 va 3.3.
3.2-jadval
3.3-jadval
Rossiya Federatsiyasi Davlat statistika qo'mitasining 1997 yildagi ma'lumotlariga ko'ra Rossiyada tashrif buyuruvchilar uchun 5043 ta mehmonxona, motel va yotoqxonalar bo'lgan. Shulardan 4022 ta mehmonxonalar (Checheniston respublikasi bundan mustasno, federatsiyaning barcha sub'ektlari tomonidan taqdim etilgan ma'lumotlar). 1996 yilga nisbatan mehmonxonalar, motellar, mehmonxonalar umumiy soni 251 donaga kamaydi, shu jumladan mehmonxonalar 128 taga kamaydi, bu 1996 yildagiga nisbatan 95% va 97% ni tashkil etadi. Kamayishning eng katta ulushi (91%) qishloq joylardagi mehmonxona sanoatiga va idoraviy mulkka to'g'ri keldi.
Yil oxirida mehmonxonalar xonalari soni 20,033, yotoqlar soni - 390 931 tani tashkil etdi, bu 1996 yildagiga nisbatan 3% va 4% kamdir, Rossiyaning bitta o'rtacha mehmonxonasida (motellar va mehmonxonalar turar joylari - bundan keyin mehmonxonalar) 78 krovodaga mo'ljallangan 40 ta xona mavjud edi. Bitta xonaning yashash maydoni o'rtacha 18,1 m 2 ni tashkil etdi, shaharlarda 18,1 m 2, qishloqlarda 18,8 m 2. 1997 yilda umumiy foydalaniladigan maydonning taxminan 9% mehmonxonalar tomonidan ijaraga olingan.
Umuman Rossiyada mehmonxonalarning 66% shaharlarda, 34% qishloq joylarda joylashgan. Shaharlarda va shahar tipidagi aholi punktlarida joylashgan mehmonxona korxonalari asosiy parametrlari jihatidan qishloq joylaridagi turar joy binolaridan sezilarli darajada farq qiladi. Masalan, shaharlardagi mehmonxonalar o'rtacha har birida 102 o'rinli 55 ta xonaga, qishloq joylarida esa 28 o'rinli 10 ta xonaga ega.
Xona zaxirasi bo'yicha eng yirik mehmonxonalar markaziy shaharlarda joylashgan. Moskva mehmonxonalarida o'rtacha har biri 359 o'rinli 203 xona, Sankt-Peterburgda 375 o'rinli 203 xona bor edi. Mulkchilik nuqtai nazaridan chet ellik mehmonxonalar eng ko'p sonli xonalarga ega - o'rtacha har biri 239 o'rinli 143 xonadan iborat. Shahar va xususiy korxonalarda asosan kichik o'lchamdagi mehmonxonalar mavjud. Shahar - har biri 66 o'rinli 36 ta xonaga, xususiy - 53 o'ringa ega 24 ta xonaga.
1997 yilda rus mehmonxonalari bir kecha-kunduzda 44927,8 ming kishini ro'yxatdan o'tkazdilar, shu jumladan shaharlarda 42899,1 ming va qishloqlarda 2028,7 ming, bu 1996 yilga nisbatan mos ravishda 10 va 7 foizga past.
Xorijiy fuqarolarga beriladigan bir kecha-kunduzlik tunashning umumiy sonining taxminan 16 foizini tashkil etadi, bu 1996 yildagiga nisbatan 25 foizga pastdir.
Shaharlarda 3351 mehmonxona mavjud. Ular mehmonxonalardagi yotoqlarning 88 foizini, bir kecha-kunduz turar joylarning 95 foizini va barcha daromadlarning 99 foizini tashkil etdi. Mehmonxonalar zaxirasining bandlik darajasi 0,34 (1996 y. - 0,37), Moskva mehmonxonalarining sig'imi esa 0,54 (1996 y. - 0,60). Shahar mehmonxonalarining foydasi - 1 236 165,5 million rubl.
Qishloq joylarda 1692 mehmonxona mavjud. Ular mehmonxonalardagi yotoqlarning 12 foizini tashkil etadi, bir kecha-kunduzda yashashning 5 foizi, umumiy daromadning 1 foizidan kamrog'i, umumiy xarajatlarning 2 foizi. Mehmonxonalarda bandlik darajasi 0,12 (1996 - 0,13) ni tashkil etdi.
Mehmonxona sanoatining mulk shakliga ko'ra bo'linishi juda muhim va dolzarbdir. 1997 yilda Rossiya Federatsiyasida: shahar mehmonxonalari - 1551 yoki umumiy mehmonxonalar sonining 31%; xususiy - 1420 yoki 28%; aralash mulkda bo'lgan mehmonxonalar (chet el ishtirokisiz) - 1232 ta yoki 2%; idoraviy mehmonxonalar - 818 ta yoki 16%; jamoat tashkilotlariga qarashli mehmonxonalar - 84 ta yoki 2%; chet el ishtirokidagi Rossiyaga tegishli mehmonxonalar - 74 ta yoki 1%.
Chet el ishtirokidagi mehmonxonalar daromad va xarajatlar jihatidan keskin ajralib turadi. Butunrossiya darajasiga nisbatan bu mos ravishda 29 va 24% ni tashkil qiladi. Bundan tashqari, ularning rentabelligi joylashuvga qarab farq qiladi. 21 ta mehmonxona (qo'shma korxonalar) Markaziy okrugda (20 tasi - Moskvada), 12 tasi - Uzoq Sharqda, 11 - Shimoliy-G'arbiy (7 - Sankt-Peterburgda), 9 - Shimolda, 7 - Shimoliy Kavkazda, 4 ta. - Sharqiy Sibirda, har biri 3 tadan - Volga, Ural va G'arbiy Sibirda va 1 tadan - Volgo-Vyatka mintaqalarida.
Shuni ta'kidlash kerakki, 1992 yildan beri Rossiyada mehmonxonalar va xona zaxiralari kamaygan. Mamlakatning aksariyat mintaqalarida mehmonxonalar sanoatining paydo bo'layotgan foydasizligi tendentsiyasi ayniqsa tashvishga solmoqda.
2000 yilda mehmonxonalarning umumiy soni 4182 ta bo'lib, bir martalik 346,1 ming o'ringa mo'ljallangan. Ulardan (mulk shakllari bo'yicha) 1830 ta mehmonxonalar davlat, shahar va jamoat mehmonxonalari, 843 tasi xususiy, 608 tasi aralash ruslar, 98 tasi qo'shma rus-xorijiy va 8 tasi xorijiy (jami 3387 ta mehmonxonalar). Mehmonxonalarning umumiy sonidan - 81,2% toifali bo'lmagan mehmonxonalar. Toifalangan mehmonxonalar tarkibida (87%) "1-3 yulduz" toifasidagi mehmonxonalar ustunlik qiladi. 4-5 yulduzli mehmonxonalarning katta qismi Moskva va Sankt-Peterburgda joylashgan. Odatda, mehmonlarning ko'pchiligi mehmonxonalarda 1-3 kun turdilar. Sayohatning maqsadi asosan biznes (Rossiya fuqarolarining taxminan 66% va chet el fuqarolarining 51,3%), shuningdek, bo'sh vaqt va dam olish (Rossiya fuqarolarining 18% va chet el fuqarolarining 44%). Rossiya mehmonxonalari umumiy ovqatlanish xizmatlarining daromad keltiruvchi rolining juda pastligi bilan ajralib turadi (15% xona savdosiga nisbatan 73%). Moskvada 60 ga yaqin kichik mehmonxonalar mavjud, ularning umumiy xonalari soni 1000 ga yaqin.
Rekreatsiya tarmog'ining rivojlanishi har doim siyosiy va iqtisodiy vaziyat bilan chambarchas bog'liq edi. So'nggi yillarda ushbu sohalarda ro'y bergan tub o'zgarishlar Rossiyada mehmonxona sanoatining hozirgi holati va kelajakdagi rivojlanishiga bevosita ta'sir ko'rsatdi.
Uyushgan dam olish tobora ko'proq chet elga chiqishni afzal ko'rgan aholining badavlat qismi uchun mavjud bo'lib bormoqda. Odamlarning asosiy qismi uchun esa, u borgan sari kirish imkoniga ega bo'lmaydi.
Talabni kamaytirishda mehmonxonalar xizmatlarining (turar joy, ovqatlanish) doimiy ravishda oshib borishi, shuningdek transport narxining ko'tarilishi sezilarli rol o'ynaydi. Ikkinchisi sayohatlar hajmi va masofasiga kuchli ta'sir ko'rsatdi - diqqatga sazovor joylar oqimi keskin kamaydi, uzoq sayohatlar to'xtadi. Mehmonxona sanoatining yuksalishining asosiy shartlaridan biri bu ichki turizmni qayta tiklashdir.
Rossiyadagi mehmonxona sanoatining ahvolini o'rganayotgan g'arbiy mutaxassislar xalqaro standartlarga javob beradigan mehmonxonalar soni, malakasi past kadrlar, eskirgan infratuzilma va aloqa bilan bog'liq qiyinchiliklarni qayd etishmoqda.
DA mehmonxonalarni boshqarishqabul qilish va turar joy xizmatlari, xizmatkor va texnik xizmat, shuningdek jamoat joylari, marketing va ovqatlanish xizmatlari o'rtasida farqlash odatiy holdir. Yaqinda xavfsizlik xizmatiga katta ahamiyat berilmoqda.
50-yillardan boshlab jahon mehmonxonalar sanoatida mehmonxonalarni boshqarish tashkiliy tuzilmasida. mehmonxona biznesini tashkil qilishning ikkita asosiy modelini o'rnatdi.
Birinchi model, Ritz modeli shveytsariyalik tadbirkor Tsezar Rits nomi bilan bog'liq. Dunyodagi ko'plab obro'li mehmonxonalar uning nomini olgan. Ushbu mehmonxonalarning asosiy ulushi Evropaning nafosat va aristokratiya an'analariga (masalan, Moskvadagi "Palace Hotel") asoslangan edi. Hozirgi vaqtda ushbu model inqirozga uchragan: so'nggi 25 yil ichida 2 milliondan ziyod saroy uslubidagi mehmonxonalar jahon xizmatlari bozorini tark etdi.
Tashkilotning ikkinchi modeli amerikalik tadbirkor Chemons Wilson (Holliday Inn mehmonxonalar tarmog'i) nomi bilan bog'liq. Ushbu model mijozning ehtiyojlarini qondirishda (mehmonxonaning qaysi mamlakatda bo'lishidan qat'i nazar) yuqori darajadagi xizmat ko'rsatish standartlarini qo'llab-quvvatlashda ko'proq moslashuvchanlikka asoslangan. Zaldan boshlab mehmonxonaning ichki qismiga katta e'tibor beriladi. Ushbu model bo'yicha tashkil etilgan mehmonxonalar tarmog'ining asosiy talablari quyidagilardan iborat:
· Uslubning birligi (arxitektura, interyer);
· Belgilanishlar va tashqi ma'lumotlarning birligi;
· Keng va funktsional zal;
· Mijozlarni ro'yxatdan o'tkazish tezligi;
· Doimiy mijozlar uchun taqdim etilgan raqamlar;
· Nonushta "bufet";
· Konferentsiya zalining mavjudligi;
· Moslashuvchan tariflar tizimi;
· Yagona boshqaruv, marketing va kommunikatsiya xizmati.
Dunyodagi mehmonxonalarning 50% dan ortig'i ikkinchi model bo'yicha qurilgan mehmonxonalar zanjirlari nazorati ostida. Bunday zanjirlar, aslida, bitta mulk egasi - ota-ona xoldingi tomonidan boshqariladigan moliyaviy va iqtisodiy imperiyalardir. Tashkilotning uchinchi modeli ham mavjud - "ixtiyoriy" deb nomlangan mehmonxonalar zanjirlari ("Best Western", "Romantik mehmonxonalar" va hk). Bunday holda, mehmonxonalar joylashgan mamlakatidan qat'i nazar, ma'lum standartlarga va xizmatlar to'plamlariga javob beradigan har qanday bir hil xususiyatlarga ko'ra yagona savdo belgisi ostida birlashtiriladi. Mehmonxonalar - zanjir a'zolari bitta fondga badal to'laydilar, bu reklama va marketing faoliyati, mahsulotni reklama qilish va boshqalarni birlashtirishga sarflanadi. Shu bilan birga, ularning moliyaviy, iqtisodiy va boshqaruv mustaqilligi to'liq saqlanib qoladi. Aslida, bu zanjirlar bitta shartnoma asosida birlashtirilgan mehmonxonalar uyushmasiga o'xshash narsani anglatadi.
Ikkinchi modelning uchinchisi bilan kombinatsiyasi ham mumkin. Bunga misol qilib Accor mehmonxonalar tarmog'ini keltirish mumkin. Zanjirga qo'shilgandan so'ng, mehmonxona uning mulkiga aylanishi shart emas. Bunday holda, yirik mehmonxonalar zanjirlari (franchayzerlar) va zanjirga kiruvchi mustaqil mehmonxonalar o'rtasida tuzilgan shartnomaga muvofiq, ikkinchisiga zanjirning brend nomidan, texnik va tijorat ma'lumotlaridan, bronlashtirish ma'lumot tizimlaridan, texnik yordamdan, xodimlarning malakasini oshirishdan va tijorat maqsadlarida mavjud bo'lgan boshqa imkoniyatlardan foydalanish huquqi beriladi. franchayzerdan. Franchayzing kompaniyasi buning uchun shartnomada ko'rsatilgan tovon puli to'laydi. Franchayzing shartnomalari tizimi dunyoda keng tarqaldi.
Statistika shuni ko'rsatadiki, tarmoqdagi mehmonxonalar o'rtacha ishbilarmonlik bilan taqqoslaganda o'rtacha daromad 60% ga va bandlik darajasi 8% ga yuqori. Rossiya Federatsiyasi Fuqarolik Kodeksining 1027-moddasida franchayzing shartnomasi "Tijorat konsessiyasi shartnomasi" deb nomlangan. Shartnomaga binoan foydalanuvchiga mualliflik huquqi egasining firma nomi, tijorat ma'lumotlari, savdo belgisini ma'lum bir haq evaziga (bir martalik yoki davriy) qarzga olish huquqi beriladi.
G'arbiy Evropa Ritz modelining asosiy yo'nalishi bo'lib qolmoqda. 1995 yil boshida Evropada ishlaydigan 50 zanjir 410 ming xonali 3400 mehmonxonani birlashtirdi. Biroq, Evropada an'anaviy mehmonxonalar ustunlik qilishda davom etmoqda, ular yirik mehmonxonalar imperiyalariga kirishdan ko'ra ixtiyoriy zanjirlar yaratishga tayyor. Jadval 3.4 xonalar soni bo'yicha tasniflangan global mehmonxonalar sanoatining eng yaxshi o'nta zanjirlarini ko'rsatadi.
3.4-jadval

Ota-ona xoldingining nomi (bo'linma)	Bosh qarorgohi joylashgan mamlakat	Xonalar soni
Hospilaliti Franchise Sistern Blanstone qismi.	AQSH
Holiday Inn butun dunyo bo'ylab	Angliya	386 323
Best Western International	AQSH	295 305
Accor	Frantsiya	279 145
Choice Hotel International	AQSH	271 812
Marriott International	AQSH	251 425
ITT Sheraton Corp.	AQSH	130 528
Promus Corp.	AQSH	105 930
Hilton Hold Corp.	AQSH
Carlson Hospitality World keng	AQSH	91 177

Jadval 3.5 da Rossiyada o'zlarining mehmonxonalariga ega bo'lgan ba'zi xalqaro mehmonxonalar tarmoqlari ko'rsatilgan.
Xalqaro mehmonxonalar assotsiatsiyasining ma'lumotlariga ko'ra, 1994 yilda jahon mehmonxona sanoatining daromadi 247 milliard dollarni tashkil etgan.Jahonda 307 683 ga yaqin mehmonxonalar mavjud (11 333 199 xonali), ularning eng katta kontsentratsiyasi Evropa va Shimoliy Amerikada (70%). Har bir mehmonxona xonasida bitta xodim ishlaydi (jami 11,2 million kishi). AQShning mehmondo'stlik sanoatida 4 milliondan ortiq xodim ishlaydi. Dunyo mehmonxonalaridagi xonalarning o'rtacha bandligi 67,7% ni, o'rtacha daromadi 84,4 AQSh dollarini tashkil etdi.Mehmonxona daromadini aniqlashda odamlarning bandlik darajasi va bir kunlik tarif narxlari ko'rsatkichlari hal qiluvchi ahamiyatga ega.
Bitta mehmonxona xonasini qurish va ta'mirlash 15000 dan 300000 dollargacha turadi.
Dunyodagi etakchi mehmonxona bozorlari shakl. 3.1 (TTG World Hotel Report asosida).
Evropaning 10 ta mamlakatidagi mehmonxonalar hajmi jadvalda keltirilgan. 3.6.
Dunyoda mehmonxona sanoatining rivojlanishi tobora ko'payib borayotgan va ixtisoslashgan mehmonxona korxonalari yo'nalishi bo'yicha davom etmoqda. Biz keng ko'lamli xizmatlar ko'rsatadigan an'anaviy mehmonxonalarni, xizmat turlari kamaytirilgan mehmonxonalarni, ixtisoslashtirilgan mehmonxonalarni (konvensiya markazlari, kurort mehmonxonalari, apart-mehmonxonalar, golf mehmonxonalari va boshqalar) taklif etamiz.
Jadval 3.5

Guruh	Mehmonxona / shahar	Xonalar soni	Ochilish rekonstruktsiya qilish yili
Holiday Inn	"Vinogradovo", Moskva
Radisson SAS	"Slavyanskaya", Moskva
	Lazurnaya, Sochi
	Royal, Sankt-Peterburg
Kempinski	Balchug, Moskva
	Grand Hotel "Europe", Sankt-Peterburg
Marriott	Royal, Moskva
	"Grand Hotel", Moskva
Uyg'onish davri	Uyg'onish, Moskva		1991/2001
Sheraton	"Palace Hotel", Moskva		1993/2000
	"Nevskiy saroyi", Sankt-Peterburg
Le Meridien	"Milliy", Moskva		1898/1998
	"Moscow Country Club", Moskva		1995/1998
Best Western	"Argotel", Moskva	85.
	"Beresta Palace" mehmonxonasi, V. Novgorod
	"Neptun" mehmonxonasi, Sankt-Peterburg		1991/2000

Odatda, mehmonxonada mijozlarga xizmat ko'rsatish, mijozlar bozori segmenti va moliyaviy siyosatning asosiy yo'nalishlari ko'rsatilgan mehmonxona missiyasi bayonoti nashr etiladi.
Mehmonxonalarga tashrif buyuruvchilarning turistik bozorining segmentlari 3.2-rasmda keltirilgan. Shu bilan birga, bozor segmenti deganda mehmonxona tomonidan taqdim etilayotgan xizmatlarning iste'mol xususiyatlariga teng ravishda javob beradigan iste'molchilarning bir hil to'plami tushuniladi.
Shaxsiy chakana mijozlar ko'cha mijozlari (yakka sayohatchilar) va o'zlariga buyurtma beradigan sodiq mijozlar, shuningdek ixtisoslashgan mijozlar (odatda chang'ichilar, golfchilar, tadbir ishtirokchilari va boshqalar) deb tasniflanadi.
Korporativ mijozlar yoki korporatsiyalar - bu davlat amaldorlari, yirik korporatsiyalar va ishbilarmon doiralar vakillari.
Ham yirik turoperatorlar, ham kichik sayyohlik agentliklari o'zlarining chakana va korporativ mijozlariga ega bo'lib, ular orqali mehmonxonalar xizmatlarini bron qilishadi.
Shakl: 3.1. Dunyo bo'yicha etakchi mehmonxona bozorlari
3.6-jadval

Mamlakat	Xonalar soni	O'rindiqlar soni
Italiya	895,9	943,6		1724,1
Germaniya	650,6	818,6	1301,2	1490,9
Frantsiya	487,7	596,7	975,3	1193,3
Ispaniya	457,9	585,7	843,3	1132,6
Buyuk Britaniya	390,2	439,8	780,5	879,7
Avstriya	323,4	309,7	653,8	646,1
Gretsiya	184,6	283,4	348,2	535,8
Rossiya	-	221,3	-	440,1
Shveytsariya	151,4	143,5	275,4	265,0
kurka	37,8	134,5	75,1	276,3

Shakl: 3.2. Mehmonxonalarga tashrif buyuruvchilarning turistik bozor segmentlari
Shakl. 3.3 marketing xizmatlari va mehmonxonaning moliyaviy siyosati sxemasini ko'rsatadi.
Marketingning asosiy shartlari mahalliy sharoitlarni hisobga olish, sotish va xizmat ko'rsatish siyosatini belgilash, daromadlarni boshqarish strategiyasini, xizmatni doimiy takomillashtirish tizimini va narx siyosatini ishlab chiqishdir.
JSTning mehmonxonada statistik ma'lumotlarni saqlash bo'yicha tavsiyalari shakl. 3.4. Uchta asosiy ko'rsatkichni ajratib ko'rsatish kerak: talab, taklif va ishlash. "Talab" ko'rsatkichi bozorni, uning o'sish istiqbollari va tuzilishini baholashni, "ta'minot" ko'rsatkichini - mehmonxonalar va mehmonxonalar xonalarining soni, ularning o'sish istiqbollarini o'z ichiga oladi; pastki qatorda mehmonxonalarni to'ldirish darajasi va yalpi foyda darajasi kiradi.

Shakl: 3.3. Marketing xizmatlari sxemasi va mehmonxonaning moliyaviy siyosati

Shakl: 3.4. Mehmondo'stlik statistikasi
Yaqinda dunyoda notijorat turar joy keng tarqaldi - qarindoshlari, do'stlari va tanishlari bilan yashash. Notijorat asosida vaqtincha joylashtirish bir qator mamlakatlarda ta'til vaqtida yoshlar tashkilotlari, o'quv muassasalari tomonidan qo'llaniladi, bu esa yoshlarga dunyoning turli mintaqalariga minimal narxlarda tashrif buyurish imkoniyatini beradi.
Mehmonxona sanoatida xonalarni bron qilishning ko'plab shakllari mavjud, jumladan:
· Kafolatlangan va kafolatsiz bron bilan "to'g'ridan-to'g'ri" bron qilish;
· Shartnoma asosida bron qilish.
"To'g'ridan-to'g'ri" bronlashtirish deganda, avvalambor, har yili nashr etiladigan mehmonxonalar narxlari ro'yxatiga binoan vositachilarsiz buyurtmalar tushuniladi. Bu alohida chakana xaridorlarga peshtaxtada taqdim etiladigan "mos yozuvlar narxlari" ("peshtaxtadagi stavka" deb nomlangan) tokcha- stavka),nonushta (evropa yoki bufet) va xona narxidagi boshqa xizmatlarni o'z ichiga olishi mumkin.
Har xil segmentlardan ko'proq iste'molchilarni jalb qilish uchun har qanday mehmonxona moslashuvchan narx siyosatini, o'ziga xos imtiyozlar va chegirmalar tizimini ishlab chiqishga intiladi, shu jumladan: mavsumiy, guruh, bolalar uchun, dam olish kunlari, doimiy mijozlar uchun, chegirma kartalari va boshqalar. "Peshtaxtadagi stavka" dan chegirmalar 30-40% gacha yetishi mumkin. Mehmonxona xizmatlari narxi quyidagilarga qarab farqlanadi:
· Mehmonlarning fuqaroligi bilan (chet elliklar va Rossiya fuqarolari uchun alohida narxlar);
· Dam olish kunlari va ish kunlari;
· Sayyohlik mavsumi;
· Qolgan joyda o'tkaziladigan tadbirlar (Rojdestvo, Yangi yil, festivallar, yarmarkalar va boshqalar).
Shartnoma bo'yicha mehmonxona xizmatlarini bron qilish, talab bo'yicha sotish kabi texnologik tushunchalar bilan bog'liq ( qaytadan) va bepul sotish ( bepul sotish).Shartnoma munosabatlarining ushbu va boshqa tushunchalari turizmda qo'llaniladigan asosiy professional atamalar, tushunchalar va ta'riflarning qisqa lug'atida berilgan. 388.
Turar joylar, mehmonxonalar xizmatlari va tariflari tasnifi, shuningdek boshqa zarur ma'lumotlar turistik agentliklar, mehmonxonalar va mehmonxonalar zanjirlari kataloglarida keltirilgan. "Best Western" kataloglari, AAA Tour, Book, UTS, Dest Eastesn Hotels, BAG "Intourist", "Inna Tour", "Academservice" korporatsiyalari va boshqalar. Har xil chegirmalar mo'ljallangan maxfiy kataloglarda berilgan. kontragentlar uchun. "Eng yaxshi sharqiy mehmonxonalar" katalogi (2000) Rossiya, MDH va Boltiqbo'yi mamlakatlaridagi eng yaxshi mehmonxonalar uchun ma'lumot-ma'lumot qo'llanmasidir. Katalogda 300 ga yaqin mehmonxonalar rangli fotosuratlar, qisqacha izohlar, Amodeus, Galiley, Saber, Worldspan, Sirena bron tizimlarida bronlash kodlari, shuningdek Internet manzili bilan taqdim etilgan. Katalog bilan birgalikda nashr etilgan "Turar joy va boshqa tegishli xizmatlarning narxlari qo'shimchasi" bilan birgalikda nashr mehmonxonalar va sayyohlik agentliklari mutaxassislari uchun yaxshi amaliy qo'llanma hisoblanadi.
Ovqat ko'pincha sayyohlarga va sayohatchilarga ekskursiyada ko'rsatiladigan xizmatlarga kiradi. Xizmatning uchta asosiy shakli mavjud: turist tomonidan to'lanadigan ovqatlanish; turpaket narxiga kiritilmagan va qo'shimcha haq evaziga taqdim etiladigan ovqatlar, o'z-o'ziga xizmat ko'rsatish.
Pulli ovqatlarbarcha oziq-ovqat xarajatlari mehmonxona xonasi yoki sayohat narxiga kiritilganligini anglatadi. Bu faqat nonushta (kontinental yoki to'liq), nonushta va kechki ovqat (yarim plyonka) yoki kuniga uch marta ovqatlanish (to'liq ovqatlanish) bo'lishi mumkin.
Ba'zida ichimliklar ovqatlanish narxiga qo'shiladi. Agar oziq-ovqat tur narxiga kiritilmagan bo'lsa, unda siz u uchun turar joyida qo'shimcha haq to'lashingiz kerak.
O'z-o'ziga xizmat ko'rsatishshuni anglatadiki, sayyohlar o'z ovqatlarini tayyorlaydilar (ko'pincha ta'tilga egalik qilish tizimlarida) yoki oddiy mehmon sifatida restoran, kafe va boshqa ovqatlanish joylarida ovqatlanishadi.
Iqtisodiy faoliyat, mahsulotlar va xizmatlarning Butunrossiya klassifikatori (OKDP)umumiy ovqatlanish xizmatlarini restoran, bar, kafe, ovqatlanish joylari, bufet va oshxonalar deb tasniflaydi. Shuningdek, klassifikator pansionatlarda sayyohlar va dam oluvchilar tomonidan o'z-o'zidan ovqatlanishni ta'minlaydi.
Rossiyada Rossiya Hukumatining 1997 yil 15 avgustdagi 1036-sonli qarori bilan tasdiqlangan "Umumiy ovqatlanish xizmatlarini ko'rsatish qoidalari" qo'llaniladi (13-ilova).
Ovqatlanish sohasida eng katta ustuvorlik sayyohlarga tezkor va samarali xizmat ko'rsatishga berilgan. Turar joydagi menyu guruhning barcha sayyohlari uchun tushunarli bo'lishi kerak va narxlar mamlakat valyutasida ko'rsatilgan. Ovqat unga sarflangan mablag'ga to'g'ri kelishi va sayyohlarning sog'lig'iga zarar etkazmasligi kerak. Noto'g'ri tashkilot, oziq-ovqat mahsulotlarining etarli darajada tayyorlanmaganligi yoki yomon xizmat ko'rsatilishi sababli oziq-ovqat mahsulotlaridan qoniqmaslik umumiy sayohat tajribasini buzishi va sayyohlik agentlari va turoperatorlarning obro'siga putur etkazishi mumkin. Shuningdek, umumiy ovqatlanish sohasida franchayzing zanjirlari va korxonalar guruhlari mavjud.
TUR-1 turistik vaucheri shaklida oziq-ovqat turi ko'rsatilgan: P (HB) - to'liq pansionat (nonushta, tushlik va kechki ovqat), PP (HB) - yarim pansion (nonushta va tushlik, nonushta va kechki ovqat), 3 (BB) - faqat nonushta ( 16-ilova).
Bufet va bufet sayyohning zalda namoyish etilayotgan istalgan taomni va istalgan miqdorda tanlash huquqini o'z zimmasiga oladi.
Stol d'hote - bu ofitsiantning cheklangan miqdordagi idishlar bilan bitta varaqdagi xizmat ko'rsatish shakli. "A la carte" shakli - restoran tomonidan taklif qilingan menyuga ko'ra mijoz tomonidan idishlarni bepul tanlash (jismoniy shaxslar yoki kichik guruhlar uchun). Xizmat ko'rsatishning klub shaklini rivojlantirish bilan bog'liq holda sayyohga ta'tilda ovqatlanishning barcha turlarini, ko'pincha kuniga 24 soat birlashtirish imkoniyati beriladi.
NAZORAT SAVOLLARI
1. "Joylashtirish vositasi" tushunchasiga ta'rif bering.
3. Mehmonxona nima?
bilasizmi?
5. Rossiyada xizmatlarni belgilaydigan me'yoriy hujjatlar qanday?
joylashtirish.
6. Qaysi belgilar mehmonxonaning turkumlanishini ko'rsatadi?
7. Korxonalar faoliyatini qanday ko'rsatkichlar tavsiflaydi
turar joy:
ammo Rossiyada;
b) dunyoda?
8. Mehmonxonaning asosiy xizmatlari qanday?
9. Mehmonxonalar tarmog'i nima?
10. Mehmonxonalarni tashkil etishning ikkita asosiy modelini aniqlang
dunyodagi ishlar.
11. Turistik xizmat ko'rsatishning uchta asosiy shakli qanday?
oziqlanish.
12. Turistik vaucherda qanday ovqatlanish turlari ko'rsatilgan?
13. OKDPda ko'rsatilgan ovqatlanish korxonalarini nomlang.
14. O'z-o'zidan ovqatlanish nima?
- 32.29 Kb
Mehmonxona sanoati
Bugungi kunda mehmonxona sanoati yuqori raqobatbardosh soha. Borgan sari biz iste'molchilarning ayrim guruhlari ehtiyojlarini maksimal darajada qondirish maqsadida yangi restoran yoki mehmonxonaning ochilishining guvohi bo'lmoqdamiz.
Korxonalar yaratiladi va bir muncha vaqt o'tgach ularning ba'zilari raqobatga dosh berolmay, ishdan chiqib ketishadi. Mehmonxona sanoatida "xizmat" so'zi yuqori darajadagi farovonlikni ta'minlaydigan, mehmonlarning eng xilma-xil maishiy, iqtisodiy va madaniy ehtiyojlarini qondiradigan chora-tadbirlar tizimini anglatadi. Va har yili xizmatlarga bo'lgan ushbu talab va talablar ko'paymoqda. Va mehmonlarga xizmat ko'rsatish madaniyati va sifati qanchalik baland bo'lsa, mehmonxonaning imidji qanchalik baland bo'lsa, u mijozlar uchun shunchalik jozibali bo'ladi va bugungi kunda ahamiyati kam bo'lmagan mehmonxonaning moddiy farovonligi shunchalik muvaffaqiyatli bo'ladi.
Mehmonxonalar uchun muhim va mas'uliyatli vazifa yuqori sifatli xizmat ko'rsatish obro'sini yaratishdir. Mehmonlarga xizmat ko'rsatishning yuqori sifati barcha mehmonxona xizmatlari xodimlarining jamoaviy sa'y-harakatlari, ma'muriyat tomonidan doimiy va samarali nazorat, xizmat ko'rsatish shakllari va usullarini takomillashtirish, ilg'or tajribalarni, yangi texnika va texnologiyalarni o'rganish va joriy etish, ko'rsatilayotgan xizmatlar turini kengaytirish va sifatini oshirish bo'yicha ishlarni amalga oshirishda ta'minlanadi.
Zamonaviy raqobat sharoitida, mehmondo'stlik bilan shug'ullanadigan korxonalar endi omon qolish uchun an'anaviy, samarasiz, konservativ madaniy amaliyotlarga ishonishmaydi.
Mehmondo'stlik sanoati tarixan shakllanib, har xil turdagi mehmondo'stlik bizneslari tomonidan namoyish etilib, turar joylar sektorida rivojlangan. Klassik ma'noda mehmonxona - bu mehmonlar uchun jihozlangan xonalari bo'lgan uy. Zamonaviy sharoitda mehmonxona - bu fuqarolar, shuningdek alohida sayyohlar va uyushgan guruhlar uchun mehmonxona xizmatlari uchun mo'ljallangan korxona.
Zamonaviy mehmonxona korxonasi iste'molchilarga nafaqat turar joy va umumiy ovqatlanish xizmatlarini, balki transport, aloqa, ko'ngil ochish, ekskursiya xizmatlari, tibbiy, sport xizmatlari, go'zallik salonlari xizmatlari va boshqalarni taqdim etadi. Aslida turizm va mehmondo'stlik sohasidagi mehmonxona korxonalari asosiy funktsiyalarni bajaradi, chunki ular shakllantirish va targ'ib qilishda turizm va mehmondo'stlik sanoatining barcha sohalari va elementlari ishtirok etadigan murakkab mehmonxona mahsulotini shakllantiradi va iste'molchilarga taklif qiladi. Shunga asoslanib, mehmonxona sanoatini yoki mehmonxona biznesini turizm va mehmondo'stlik sanoatining eng yirik kompleks tarkibiy qismi sifatida ajratib ko'rsatish va uni mustaqil ravishda ko'rib chiqish, ko'p jihatdan uni yagona turizm va mehmondo'stlik sanoati bilan belgilash qonuniydir.
Demak, mehmonxona - bu turar joy xizmatlarini ko'rsatish uchun mo'ljallangan mulk kompleksi (bino, binoning bir qismi, jihozlar va boshqa mol-mulk). Kollektiv turar joy sifatida belgilangan mehmonxona, talab qilinadigan qonunchilik darajasidan (Rossiyada 10 xonani tashkil etadi) ma'lum bir korxona turi va maqsadlariga bog'liq bo'lgan xonalar (mehmon xonalari) sonini birlashtiradi. Barcha xonalar bitta qo'llanmaga bo'ysunadi va taqdim etilgan xizmatlar va mavjud uskunalarga muvofiq sinflar va toifalarga bo'linadi.
Turar joy ob'ektining tashkiliy tuzilishi uning kanonik tushunchasida shartli ravishda ikki guruhga bo'linishi mumkin bo'lgan bo'limlar (xizmatlar, bo'limlar) majmuasidan iborat. Birinchisining xizmatlari - bu mehmonlar bilan bevosita aloqada bo'lish va ularga tezkor xizmat ko'rsatish. Ingliz tilida ushbu guruh o'rinli ravishda "front-office" deb nomlanadi. Agar siz keladigan mehmonni ruhan kuzatib boradigan bo'lsangiz, mehmonxonaning tashkiliy tuzilmasining ushbu qismi tuzilishi to'g'risida tasavvurga ega bo'lishingiz mumkin.
Mehmonxonalar marketingining o'ziga xos xususiyati mehmonxona mahsulotining o'ziga xos xususiyatlaridan, uning vaqt va makonda aniqligiga bog'liq. Qisqa vaqt ichida xonalar sonini sezilarli darajada o'zgartirish, kelajakda sotish uchun saqlash yoki ular bilan iste'molchilarni kuzatib borish mumkin emas.
Mehmonxona xizmatlariga talab o'zgaruvchan, yilning vaqtiga bog'liq va mavsumiy tebranishlarga duch keladi. Mehmonxona mahsulotini ishlab chiqarish katta moddiy xarajatlarni talab qiladi, bu esa o'zgaruvchan xarajatlarni sezilarli darajada pasaytiradi. Ruxsat etilgan xarajatlar xizmat ko'rsatiladigan mijozlar (mehmonlar) soniga bog'liq emas, lekin o'zgaruvchilar bunga bog'liq. Buning uchun mavsum davomida katta miqdordagi qo'shimcha xodimlarni jalb qilish kerak, ular ko'pincha mehmonxonaning vatanparvori bo'la olmaydi. U o'z vaqtida va sifatli xizmat ko'rsatishni talab darajasida qiziqtirmaydi. Bundan tashqari, doimiy xarajatlar uchun mablag 'etishmasligi mehmonxona mahsuloti sifatini pasaytiradi.
Mehmonxona xizmati kelajak uchun ishlab chiqarilishi mumkin emas, saqlanib qoladi. Mehmonxona xizmati mijozning oniy talabiga javob beradi. Agar u taqdim etilmasa, mehmonxonaning potentsial daromadi yo'qoladi va uni to'ldirish mumkin emas. Bundan tashqari, o'z vaqtida ko'rsatilmagan xizmat kelajakda mehmonxonaga zarar etkazishi mumkin.
Mehmonxona mahsulotini sotish nafaqat mehmonxona xodimlariga, balki mehmonxona mahsulotining ichki sifatiga (qulayliklar, qulaylik, madaniyat, xizmat ko'rsatish darajasi, mehmonxona qiyofasi) bog'liqdir. Sotish ko'p jihatdan turoperatorlar va sayyohlik agentliklariga, marketing echimlariga, transport va transport aloqalarining mavjudligiga, mehmonxonaning joylashishiga va ob-havoga, atrof-muhit va mintaqaning rekreatsion, madaniy va tarixiy imkoniyatlariga, mamlakat qiyofasiga, relyefiga, shuningdek ularning mavjudligi va miqdoriga bog'liq. raqobatchilar.
1. Mehmonxona sanoatining asosiy tushunchalari.
Mehmondo'stlik sanoati - bu mehmonlarni qabul qilish va ularga xizmat ko'rsatish uchun turli xil xizmatlarni ko'rsatadigan korxonalar to'plamidir. Ushbu ta'rif zamonaviy mehmonxona komplekslari kontseptsiyasiga juda yaqin, chunki ular nafaqat turar joy xizmatlarini (turar joy), balki turli xil tegishli xizmatlarni ham taqdim etadilar.
Rossiyadagi mehmonxona faoliyati deganda vaqtincha turar joy xizmatlarini ko'rsatish uchun uning bevosita buyrug'i va nazorati ostida har qanday jamoaviy turar-joy ob'ektiga (kamida 10 o'rinli) mulk huquqi berilgan yoki belgilangan tartibda berilgan yuridik va jismoniy shaxslarning (yakka tartibdagi tadbirkorlarning) faoliyati tushuniladi. (turar joy) va fuqarolarga xizmat ko'rsatish.
Rossiyada mehmonxona sanoatida quyidagi tushunchalar qo'llaniladi:
mehmonxona - mehmonlarga turar joy va ovqatlanish ta'minlanadigan mulk kompleksi;
xona - bir yoki bir nechta joylardan iborat xona (bitta bron elementi);
joy (karavot) - bitta odam foydalanishi uchun mo'ljallangan yotoqli maydon.
Xalqaro amaliyotda Jahon sayyohlik tashkilotining tavsiyalariga binoan barcha turar joy binolari ikki toifaga bo'linadi: jamoaviy va individual.
Kollektiv yashash joylariga mehmonxonalar va shu kabi turar joy binolari, ixtisoslashgan muassasalar va boshqa jamoaviy muassasalar kiradi. Jahon savdo tashkilotining mehmonxona ta'rifi.
Mehmonxona - bu ma'lum miqdordagi xonalardan tashkil topgan, bitta boshqaruvga ega, xizmatlar majmuini (minimal yotoqlarni yotqizish, xonani va hammomni tozalash) ta'minlaydigan va taqdim etilgan xizmatlarga va xona jihozlariga muvofiq sinflar va toifalarga birlashtirilgan jamoaviy turar joy ob'ekti.
Ushbu ta'rifdan mehmonxonaning asosiy xususiyatlarini olish mumkin:
* raqamlarning mavjudligi va ularning soni kamida qonunda belgilangan minimal bo'lishi kerak (Rossiya uchun - 10);
* barcha raqamlarning yagona boshqaruvga bo'ysunishi:
* ma'lum xizmatlar to'plamining mavjudligi (xonalarni tozalash, har kuni
to'shaklarni yotqizish, hammomlarni tozalash, qo'shimcha xizmatlar);
* ma'lum bir sinf yoki toifaga muvofiqligi.
Shu kabi muassasalarga pansionatlar va jihozlangan xonalar kiradi, ular xonalardan tashkil topgan va ma'lum bir, odatda, cheklangan mehmonxona xizmatlarini taqdim etadi.
Ixtisoslashgan muassasalarning farqi shundaki, ular qo'shimcha ravishda har qanday ixtisoslashtirilgan xizmatlarni taqdim etishlari mumkin, masalan, tibbiyot, kurort va boshqalar.
Boshqa jamoaviy ob'ektlar - cheklangan mehmonxonalar xizmatlarini ko'rsatish bilan dam olish uchun mo'ljallangan har qanday imkoniyatlar. Bunga quyidagilar kiradi: uylar va bungalovlar majmualari, karvonlar uchun joylar, chodirlar, kichik qayiqlar uchun koylar va boshqalar.
Shaxsiy turar-joy binolariga fuqarolarning o'zlari uchun haq evaziga yoki to'lovsiz berilgan uy-joylar kiradi: kvartiralar, villalar, kottejlar, qasrlar, xonalar va boshqalar.
2. Eng keng tarqalgan tasniflash tizimlari.
2.1. Joylashuvi bo'yicha.
Mehmonxonaning joylashuvi:
1) shahar ichida joylashgan (markazda, chekkada). Deyarli barcha biznes mehmonxonalar, hashamatli mehmonxonalar, o'rta sinf mehmonxonalar markaziy hisoblanadi;
2) dengiz qirg'og'ida joylashgan. Bu holda dengizgacha bo'lgan masofa juda muhim (50 metr, 100, 150, 200, 250,300);
3) tog'larda joylashgan. Odatda bu eng qulay dam olish joyida sayyohlik yo'nalishidagi chiroyli tog'li hududdagi kichik mehmonxonalar. Tog'li mehmonxonada, qoida tariqasida, mehmonlarning yozgi va qishki dam olishlari uchun zarur jihozlar mavjud, masalan, toqqa chiqish va chang'ida uchish uskunalari, ko'targichlar va boshqalar.
2.2. Ishning davomiyligi bo'yicha.
Ishning davomiyligi bo'yicha mehmonxonalar quyidagilarga bo'linadi:
Yil davomida ishlash;
Mavsumiy (ikki fasl va bitta mavsum ishlaydi).
2.3. Mehmonlarning qolish muddatiga ko'ra.
Mehmonlarning yashash muddati bo'yicha mehmonxonalar mavjud:
Mijozlarning uzoq vaqt qolishlari uchun;
Qisqa turar joylar uchun.
2.4. Xona narxlari darajasi bo'yicha.
Mehmonxona xonalari narxlari darajasi bo'yicha ular quyidagicha tasniflanadi:
Byudjet (25-35 AQSh dollari);
Iqtisodiy (35-55 AQSh dollari);
O'rtacha (55-95 dollar);
Birinchi sinf (95-195 dollar);
Kvartira (65-125 AQSh dollari);
Moda (125-425 dollar).
2.5. Qulaylik darajasi bo'yicha.
Mehmonxonalar xizmatlarini sifatini boshqarish masalalarini hal qilishda mehmonxona korxonalarining qulaylik darajasiga ko'ra tasnifi juda katta rol o'ynaydi. Asosiy mezonlar:
Xona fondining holati: xonalarning maydoni (m2), bitta (bir xonali), ko'p xonali, xonadonlarning ulushi, qulayliklar mavjudligi va boshqalar;
Mebel, inventarizatsiya, sanitariya-gigiena vositalari va boshqalarning holati;
Umumiy ovqatlanish korxonalarining mavjudligi va holati: restoranlar, kafelar, barlar va boshqalar;
Binoning holati, kirish yo'llari, mehmonxonaga tutash hududni tartibga solish;
Axborot ta'minoti va texnik jihozlar, shu jumladan telefon, sun'iy yo'ldosh aloqasi, televizorlar, muzlatgichlar, mini-barlar, mini-seyflar va boshqalar.
Bir qator qo'shimcha xizmatlarni taqdim etish imkoniyatini ta'minlash.
2.6. Xona fondining imkoniyatlari bo'yicha.
Xona zaxirasining quvvati bir vaqtning o'zida xaridorlarga taqdim etilishi mumkin bo'lgan o'rindiqlar (xonalar) soni sifatida tushuniladi.
Ko'pgina mamlakatlar mehmonxonalarni imkoniyatlari bo'yicha tasniflashda quyidagi usuldan foydalanadilar:
Kichkina xonalar - 100-150 gacha raqamlar;
O'rta - 100 dan 300-400 gacha xonalar;
Katta - 300 dan 600-1000 gacha xonalar;
Gigantlar - 1000 dan ortiq raqamlar.
2.7. Mehmonxona korxonasining funktsional maqsadi bo'yicha.
Maqsadli mehmonxonalar quyidagilarga bo'linadi:
A. Ish va ish safari davomida odamlarga xizmat ko'rsatadigan biznes mehmonxonalar. Ushbu guruh mehmonxonalari kongress xizmatlari uchun mehmonxonalar sifatida tanilgan: simpoziumlar, anjumanlar, yig'ilishlar, konferentsiyalarga xizmat ko'rsatish.
Ishbilarmonlarga xizmat ko'rsatish uchun tegishli sharoitlar yaratilishi kerak va shuning uchun ishbilarmonlik mehmonxonalariga quyidagi talablar qo'yiladi:
Ma'muriy, jamoat va boshqa shahar markazlari yaqinida joylashgan joy;
Bir kishilik xonalar sonining ustunligi;
Xonada dam olish va uxlash joyi, ish joyi bilan birga majburiy tashkil etish;
Xona fondidagi kvartiralarning mavjudligi;
Ishbilarmonlik tadbirlarini o'tkazish uchun maxsus binolarning mavjudligi;
Maxsus texnik jihozlarning mavjudligi;
Moliyaviy qo'llab-quvvatlash xizmatlari;
Yuqori sifatli oziq-ovqat bilan ta'minlash imkoniyatini ta'minlash;
Avtoturargohlar va garajlar uchun uskunalar.
B. Dam olish uchun mehmonxonalar (kurort, turistik).
Dam olish maskanlari. "Kurort mehmonxonasi" tushunchasi dam olish va sog'lig'ini tiklashga intilayotgan odamlarga turar joy, oziq-ovqat va qator qo'shimcha xizmatlarni taqdim etishni nazarda tutadi.
Turistik mehmonxonalar. "Turistik mehmonxona" tushunchasining mohiyati quyidagicha:
Turistik mehmonxona, qoida tariqasida, sayyohlik marshrutlarida joylashgan va ushbu yo'nalishlardan mijozlarni qabul qiladi;
Turistik mehmonxonada taqdim etiladigan xizmatlar doirasi marshrut dasturiga muvofiq shakllanadi va vaucher yoki voucher tomonidan oldindan belgilanadi;
Turistik mehmonxona tarkibida xizmatlarni tashkil qilish uchun turistik agentlik yoki sayyohlik va ekskursiya agentligi taqdim etiladi.
Ish tavsifi
Bugungi kunda mehmonxona sanoati yuqori raqobatbardosh soha. Borgan sari biz iste'molchilarning ayrim guruhlari ehtiyojlarini maksimal darajada qondirish maqsadida yangi restoran yoki mehmonxonaning ochilishining guvohi bo'lmoqdamiz.
8.2. "Mehmonxona sanoati" tushunchasi. Mehmonxonalarni tasnifi
Mehmondo'stlik sanoati iqtisodiy faoliyat sifatida mehmonxona xizmatlarini ko'rsatishni va mehmonxonalarda, lagerlarda, motellarda va boshqalarda qisqa muddatli turar joylarni tashkil qilishni o'z ichiga oladi.
Xalqaro amaliyotda JST mutaxassislari tomonidan ishlab chiqilgan turistik joylashuv ob'ektlarining standart tasnifi qabul qilingan. Unga ko'ra barcha mablag'lar ikki toifaga bo'linadi: jamoaviy va individual.
Kollektiv turar joy ob'ekti deganda, sayyohlarni xonada yoki boshqa xonada tunab qolish uchun doimiy ravishda yoki vaqti-vaqti bilan turar joy bilan ta'minlaydigan "har qanday ob'ekt" tushuniladi va uning soni har bir mamlakat tomonidan mustaqil ravishda belgilab qo'yilgan ma'lum minimaldan oshib ketishi kerak (masalan, Rossiya - 10 ta raqam, Italiyada - 7 ta raqam). Muayyan korxonadagi barcha xonalar taqdim etilgan xizmatlarga va mavjud bo'lgan jihozlarga muvofiq sinflarga va toifalarga bo'linib, bitta qo'llanmaga bo'ysunishi kerak.
TO sayyohlar uchun jamoaviy turar joy binolari quyidagilarni o'z ichiga oladi: mehmonxonalar va shu kabi turar joy binolari, ixtisoslashgan muassasalar va boshqa turar joy muassasalari. Ta'rifga ko'ra, mehmonxona ma'lum bir miqdordagi xonalardan tashkil topgan, bitta boshqaruvga ega bo'lgan, xizmatlar majmuini (minimal to'shaklarni, xonalarni va hammomlarni tozalashni) ta'minlaydigan va taqdim etilayotgan xizmatlarga va xona jihozlariga muvofiq sinflar va toifalarga guruhlangan jamoaviy turar joy ob'ekti.
Shu kabi muassasalarga pansionatlar va jihozlangan xonalar, turistik yotoqxonalar va boshqalar kiradi.
Ixtisoslashgan korxonalar, turar joy xizmatlarini ko'rsatishdan tashqari, ba'zi boshqa ixtisoslashtirilgan funktsiyalarni bajaradi.
Ushbu turdagi korxonalarga dam olish maskanlari, mehnat va dam olish lagerlari, kongress markazlari va boshqalar kiradi.
TO individual joylashtirish vositalari mehmonlar foydalanadigan o'zlarining uy-joylarini - kvartiralarni o'z ichiga oladi; villalar; qasrlar; jismoniy shaxslardan yoki idoralardan ijaraga olingan kottejlar, xonalar; qarindoshlari va do'stlari tomonidan bepul beriladigan binolar.
Hali ham turistik turar joylarning asosiy, klassik turi bu mehmonxona.
Mehmonxonalarning turli xil tasniflari mavjud. Mehmonxona sohasi nazariyasi va amaliyotida mehmonxonalarni qulayliklari va xizmatlar turiga qarab guruhlarga ajratish keng tarqalgan. Ushbu tasniflar mehmonxonalar toifasining qabul qilingan xizmat ko'rsatish standartlariga muvofiqligini belgilaydi. Sertifikatlash natijalari asosida har bir mehmonxonaga uning toifasi, xonalari, infratuzilmasi, hayotni qo'llab-quvvatlash tizimlarining miqdoriy va sifat xususiyatlariga, shuningdek qulaylik darajasiga, asosiy va qo'shimcha xizmatlarning turkumiga, xodimlarning malakasi va xizmat ko'rsatish madaniyatiga bog'liq bo'lgan ma'lum bir toifaga ajratilgan.
Bit chuqurligi narxlar, obro'-e'tibor va mehmonxona mijozlari tarkibida aks etadi. Bu sayohatchiga sayyohlik bozorida erkin yurish imkoniyatini beradi: mehmonxonalarni sifati va xizmat ko'rsatish narxi jihatidan taqqoslash va to'g'ri turini tanlash.
Mehmonxonalarni qulayliklar darajasiga va xizmat turlariga qarab tasniflash butun tsivilizatsiyalashgan dunyoda qabul qilingan. Hammasi bo'lib, 30 dan ortiq tasnif mavjud. Ushbu tasniflar nafaqat ramziy ma'noda, toifalar sonida, balki xizmat ko'rsatish standartlarida ham farqlanadi. Ushbu farqlar davlatlarning tarixiy va madaniy xususiyatlaridan kelib chiqadi va milliy urf-odatlar, urf-odatlar va odatlar bilan shartlanadi.
Masalan, Avstriya va Germaniyadagi yaxshi mehmonxonada birinchi navbatda sharob va pivoning keng assortimenti, Ispaniya va Portugaliyada esa tamaki mahsulotlari bo'lishi kerak. Agar Frantsiyada mehmonxonaning klassi ko'p jihatdan bide mavjudligiga bog'liq bo'lsa, unda Gretsiya va boshqa janubiy Evropa mamlakatlarida xonada konditsionerlik muhim ahamiyatga ega.
Butunjahon savdo tashkiloti, Evropa Ittifoqi mehmonxonalar va restoran sanoati qo'mitasi va Xalqaro mehmonxonalar assotsiatsiyasi tomonidan dunyodagi mehmonxonalarning yagona klassifikatsiyasini joriy qilish bo'yicha ko'plab urinishlar muvaffaqiyatsiz tugadi.
Eng keng tarqalgan tasniflar:
Frantsiya, Avstriya, Vengriya, Misr, Xitoy, Rossiya va boshqa bir qator mamlakatlarda, xalqaro sayyohlik birjasida ishlatiladigan yulduzlar tizimi;
- Yunonistonda ishlatiladigan harflar tizimi;
- Buyuk Britaniya uchun xos bo'lgan "toj" tizimi;
- razryadlar tizimi va boshqalar.
Ushbu tasniflarning xususiyatlarini ko'rib chiqing.
Eng keng tarqalgan mehmonxonalar tasnifi - bu frantsuz milliy tasnifi, unga ko'ra barcha mehmonxonalar qulayliklariga qarab an'anaviy ravishda yulduzlar tomonidan belgilanadigan toifalarga bo'linadi.
Avstriya sayyohlarni qabul qilish bo'yicha tan olingan dunyo etakchilaridan biridir. Shuning uchun birgina mamlakatning tog'li qismida 20 mingdan ortiq mehmonxonalar mavjud.
Eng arzon turar joy binolariga "yoshlar mehmonxonalari" kiradi, ulardan Avstriyada 100 dan kam bo'lmagan (taqqoslash uchun: Rossiyada - 10 dan kam). Ushbu arzon yotoqxonalarni bir kecha-kunduzda sotib olish mumkin, ammo har qanday maxsus qulaylik kafolatlanishi ehtimoldan yiroq emas.
Avstriyadagi mehmonxonalar besh yulduzli tizim bo'yicha baholanadi, ammo qishloq joylarda ko'pincha "toifadagi bo'lmagan mehmonxonalar" deb nomlanadi - ko'pincha bir fermer oilasi boshqaradigan kichik bir, ikki, uch qavatli uylar.
Bir qarashda, uch-besh yulduzli toifadagi avstriyalik mehmonxonalar bir-biridan kam farq qiladi. Ushbu sinfning aksariyat mehmonxonalarida basseyn, sauna, restoranlar, bufet va solaryum mavjud. O'xshashlikni Avstriyada keng tarqalgan "romantik uslub" kuchaytirmoqda, unda ko'plab mehmonxonalarning ichki qismlari saqlanib qolmoqda. Bu zamonaviy texnologiyalar bilan uyg'unlashtirilgan eski uy-ro'zg'or buyumlari mavjudligini anglatadi.
Ba'zan uch yulduzli mehmonxonadagi jihozlar to'rt yulduzliga qaraganda yaxshiroq bo'lishi mumkin (masalan, basseyn tufayli). Umuman olganda, ikkita yuqori toifadagi mehmonxonalar o'zlarining yulduzlariga mos ravishda yanada kengroq xonalar va keng xizmat turlari bilan yashaydilar.
Besh yulduzli mehmonxonalar to'rt yulduzli mehmonxonalardan qo'shimcha "kichik narsalar" va yuqori darajadagi xizmat ko'rsatish bilan ajralib turadi.
Misrdagi mehmonxonalarni tasniflashda yulduzlardan ham foydalaniladi, ammo shuni yodda tutish kerakki, Evropa tizimi bilan taqqoslaganda, ular taxminan 1/2 yulduz tomonidan ortiqcha baholanadi.
Xitoyda, 1996 yil boshida, to'rt mingga yaqin turar-joy binolari mavjud edi, ular uchun umumiy besh yulduzli tizim ishlatilgan, ammo bunga qo'shimcha ravishda, mamlakat ham o'ziga xos o'lchovga ega, unga ko'ra eng ibtidoiy qabul qilish bazalari "mehmon uylari" ( zhaodaisuo). Ushbu mehmonxonalarni yoki yotoqxonalarni talabalar turar joylari bilan taqqoslash mumkin.
"Mehmon uylari" (binguan) yanada qulay hisoblanadi. Aslida, bu ikki yoki uch yulduzli mehmonxonalar.
Turistik mehmonxonalar uch-to'rt yulduzli mehmonxonalar talablariga javob beradigan eng obro'li turar joylar qatoriga kiradi, sharob uylari (jindian) to'rt va besh yulduzli mehmonxonalar qatoriga kiradi.
Shu bilan birga, Xitoy standartlari hech qanday tarzda Evropa standartlaridan kam emas.
Yunonistonda tasniflashning "harflar tizimi" ommalashgan, garchi odatdagi yulduzlarni mehmonxonalarning jabhalarida ko'rish mumkin.
Barcha yunon mehmonxonalari to'rt toifaga bo'lingan: A, B, C, D.
"A" toifasidagi mehmonxonalar to'rt yulduzli darajaga, "B" - uch yulduzli, "C" - ikki yulduzli darajaga to'g'ri keladi. Yuqori darajadagi mehmonxonalar ko'pincha "de luxe" toifasiga ega. Ammo, yuqoridagi tasnifga qaramay, xuddi shu toifaga ega bo'lgan Gretsiyadagi turar joy binolari bir-biridan sezilarli darajada farq qiladi.
Kvartiralar (kichik uylardagi kamtarona kvartiralar) eng kam talab qilinadigan turar joylar qatoriga kiradi.
Eng yuqori standartni talab qiladigan mehmonxonalar odatda xalqaro talablarga javob beradi.
Ingliz mehmonxonalarini tasnifi ancha murakkab. Ba'zi kataloglar an'anaviy tarzda yulduzlarni tasniflashni taklif qiladi, ammo, odatda, mehmonxonalarning old qismida yulduzlardan ko'ra tojlar tasvirlangan. Mehmonxonalar toifasini "tojlar tili" dan yulduz turiga o'tkazish uchun kronlarning umumiy sonidan bittasini olib tashlash kerak. Shunday qilib, London "Royal Norfork Hotel" ni uch yulduzli yoki to'rt toj shaklida taqdim etish mumkin.
Ammo eng to'g'ri - bu Britaniyaning sayyohlik agentliklari assotsiatsiyasi - "British Travel Authority" (BTA) tomonidan taklif qilingan tasnif:
- byudjetli mehmonxonalar (*). Ular shaharning markaziy qismida joylashgan va minimal qulayliklarga ega;
- turistik sinfdagi mehmonxonalar (**). Mehmonxonalarda restoran va bar mavjud;
- o'rta sinf mehmonxonalar (***). Xizmat darajasi ancha yuqori;
- birinchi darajali mehmonxonalar (***). Juda yuqori sifatli turar joy va mukammal xizmat;
- eng yuqori toifadagi mehmonxonalar (*****). Xizmat ko'rsatish darajasi va sinfdan tashqari turar joy.
Boshqa mamlakatlar bilan taqqoslaganda ingliz mehmonxonalari bir qator xususiyatlarga ega. Shuni yodda tutish kerakki, Londonlarning ba'zilari butunlay xususiydir, ba'zilari aktsiyadorlik kompaniyalari, kompaniyalar va boshqalarga tegishli. Boshqa barcha narsalar teng bo'lib, bitta egasiga tegishli mehmonxonalarga ustunlik beriladi.
Ingliz mehmonxonalarining katta qismini mahalliy menejerlar boshqarishiga qaramay, ularning aksariyati yirik xalqaro tarmoqlarning bir qismidir. Bundan tashqari, zanjirlar vakillari tomonidan Britaniya mulkiga bo'lgan qiziqish yildan-yilga oshib bormoqda.
Italiyadagi mehmonxonalar bazasi butun mamlakat bo'ylab tarqalgan 40 ming mehmonxonalar bilan ifodalanadi.
Italiya mehmonxonalarining tasnifi juda chalkashdir, garchi sayohatchilar mehmonxona eshiklari ustida tanish yulduzlarni ko'rishlari odatiy holdir. Mamlakatda rasmiy "yulduz" shkalasi mavjud emas.
Italiyada qabul qilingan me'yorlarga ko'ra, mehmonxonalar uch toifaga bo'linadi. Shu bilan birga, birinchi toifani shartli ravishda **** darajasiga, ikkinchisi - ***, uchinchisi - ** ga mos keladi deb taxmin qilish mumkin. Bundan tashqari, har bir toifada o'zboshimchalik bilan gradatsiya mavjud.
Italiya mehmonxonalarining eng ajralib turadigan xususiyatlari ularning kichik o'lchamlari (50-80 xona). Qoida tariqasida, kichik mehmonxonalar kamdan-kam hollarda yuqori toifaga da'vo qiladilar va ikki yulduzli darajaga to'g'ri keladi, garchi Alp kurortlarida jihozlar va xizmat ko'rsatish darajasi eng yuqori talablarga javob beradigan kichik mehmonxonalar mavjud.
To'rt yulduzli mehmonxonalar uch yulduzli mehmonxonalardan ancha qulayligi bilan ajralib turadi.
Italiya mehmonxonalarining ayrim kamchiliklari to'liq jihozlangan konferentsiya xonalarining ko'pligini o'z ichiga olgan ma'lum afzalliklar bilan to'liq qoplanadi.
O'rta er dengizi va Qizil dengiz qirg'og'ida yuqori darajadagi kurort va mehmonxona majmuasiga ega.
Mehmonxonalar soni ko'paymoqda va u erda 7-8 yil oldin mavjud bo'lgan yulduzlar tasnifi bekor qilindi. Uning o'rnida mehmonxonalarni uchta toifadagi farqlash bor edi. Shunga qaramay, mijozlarga qulaylik yaratish uchun sayyohlik agentliklari Isroil mehmonxonalarini yulduzlar darajasida baholashni davom ettirmoqdalar.
Isroildagi uch yulduzli mehmonxonalarda taniqli kamtarinliklariga qaramay, mijozlar yaxshi dam olish uchun zarur bo'lgan minimal xizmatlar to'plamidan foydalanish imkoniyatiga ega.
To'rt yulduzli mehmonxonalar uch yulduzli mehmonxonalardan nafaqat qulayligi, balki yaxshi joylashuvi va yuqori darajadagi xizmat ko'rsatish bilan ham ajralib turadi.
Ispaniyada turar-joy binolarining toifalari bo'yicha gradatsiyasi ham mavjud:
* To ***** yulduzlarigacha bo'lgan beshta toifadagi mehmonxonalar (mehmonxonalar);
- mehmonxona tipidagi uylar, bungalovlar va boshqalar. (hoteles-apartamentes) * to **** yulduzgacha bo'lgan to'rt toifaga;
- * to *** yulduzlarigacha bo'lgan uchta toifadagi mehmonxonalar (xostales);
- uchta toifadagi pensiyalar (nafaqalar).
Bundan tashqari, davlat turizm vazirligiga bo'ysunadigan davlat turistik korxonalari (paradorlar) mavjud. Ularning aksariyati eng chiroyli joylarda joylashgan bo'lib, u erda mehmonlar uchun boshqa turar joy variantlari deyarli yo'q. Bularga hashamatli mehmonxonalar sifatida jihozlangan eski qal'alar, qasrlar va saroylar kiradi.
Shunday qilib, har bir mamlakatda mehmonxonalarning o'ziga xos tasnifi mavjud va hattoki bir xil toifaga kiruvchi, lekin har xil shtatlarda joylashgan mehmonxonalarning o'ziga xos farqlari bor.
Turist joylashtiriladigan mehmonxonaning toifasi turistik vaucherda ko'rsatilishi kerak. U erda turar joy turi ham ko'rsatilgan: bitta xonali bitta xonali (SGL); ikki kishilik xona - DVM (DBL); uch kishilik xona - TRM (TRP).
Turar joylar ishlab chiqaruvchi kompaniyalar faoliyati quyidagi ko'rsatkichlar bilan tavsiflanadi: xonalar soni, sinf, bandlik darajasi, xizmatlar to'plami va ularning narxi. Katta va kichik mehmonxonalar mavjud. Jahon savdo tashkiloti kichik mehmonxonani 30 xonaga qadar bo'lgan mehmonxona deb hisoblashni tavsiya qiladi, yana bir nuqtai nazar shundaki, kichik mehmonxona - bu bitta oila a'zolari xizmat ko'rsatadigan va boshqaradigan mehmonxona.
Bundan tashqari, mehmonxonalar turlarga va turlarga bo'linadi.
Aquatel - transport vositasi sifatida xizmatdan chiqarilgan va mehmonxona sifatida foydalaniladigan turg'un kema.
Apart-mehmonxona - narxi kvartiralarda yashovchi mehmonlar soniga bog'liq bo'lmagan kvartiralardan tashkil topgan mehmonxona. O'z-o'ziga xizmat ko'rsatish, shu jumladan o'z-o'zidan ovqatlanish uchun mo'ljallangan, shuning uchun xonalarda zarur jihozlar bilan jihozlangan oshxonalar talab qilinadi.
Biznes mehmonxonasi - ishbilarmonlarga xizmat ko'rsatish uchun ixtisoslashgan mehmonxona.
Botel - suv ustida joylashgan kichik mehmonxona.
Bungalov - sayyohlarni joylashtirish uchun ishlatiladigan engil materiallardan qurilgan kichik bino. Xalqaro yoshlar sayohat markazlarida keng tarqalgan.
Motel - avtomobil turistlari uchun mehmonxona, yo'l yaqinida joylashgan. Yo'l bo'yidagi ushbu mehmonxonalar qulay xonalardan tashqari, to'xtash joylari, yonilg'i quyish shoxobchalari va xizmat ko'rsatish shoxobchalarini ham taqdim etadi.
Mehmonxona - odatda yirik shahar yoki kurortda joylashgan an'anaviy mehmonxona biznesining turi. Bu xodimlarning katta tarkibiga ega, qo'shimcha xizmatlarning keng ko'lamini va yuqori darajadagi qulaylikni ta'minlaydi.
Turistik boshpana - marshrutda faol harakatlanish usuli bilan yoki sayyohlarning qisqa muddatli dam olish joyi. Odatda tog'li hududlarda va boshqalar………………..
Rotel - bitta yoki ikki kishilik xonali vagon bo'lgan ko'chma mehmonxona, shuningdek umumiy oshxona va hojatxona mavjud.
Flotel - suzuvchi mehmonxona, suvdagi katta mehmonxona.

пмоо