5.3. SULFIDLI RUX BOYITMASINI QAYNAR QATLAM
PECHLARIDA KUYDIRISH
Rux zavodlarda, tarkibi har xil bo’lgan, bir necha boyitmalar qayta ishlanadi.
SHixta tayyorlash davrida boyitmalar shunday nisbatlikda olinadiki, ular rux,
yo’ldosh foydali element va zarar komponentlar bo’yicha aniq tarkibga ega
bo’lishi zarur.
Qayta ishlashga kelgan rux byitmasining taxminiy tarkibi, %: 45-60 Zn; 29-35
S; 6-12 Fe; 1,5-5,0 Al
2
O
3
; 0,2-4,4 Pb; 0,1-3,0 Cu; 0,4-3,0; SiO
2
; 0,5-1,5 CaO; 0,2-
1,0 MgO; 0,25-0,8 Cd; 0,01-0,4 As; 0,01-0,3 Sb, 20-160 g/t Ag va 0,5-10 g/t Au.
SHixta pechga quruq yoki bo’tana shaklida yuklanadi. Tashqaridan keltirilgan
va tarkibi yaqin bo’lgan boyitmalar quruq shaklda qo’llaniladi. Agarda rux zavodi
boyitish fabrikasi yonida bo’lsa, yoki boyitmalarning tarkibi katta farq qilsa,
bo’tana shaklda yuklash maqsadga muvofiqroq bo’ladi.
Quruq shixta olish uchun boyitmalar bir xil tarkibdagi shixta olish maqsadida
aralashtiriladi va quritish barabanida qoldiq namlik 6-8 % gacha quritiladi.
O’zbekiston rangli metallurgiyasida rux boyitmalarini kuydirishda silindrik
shakldagi «QQ» pechlari keng tarqalgan. Ularning tubini maydoni 34 m
2
,
forkameralar maydoni 1,5 m
2
, balandligi – 10 m, kuydirilgan moddani ajralib
chiqish balandligi 1,0-1,2 m. Soplardagi teshiklar kesimi maydoni, podning
maydoniga nisbatdan 0,8-1,0 % tashkil qiladi.
Kukunsimon sulfidli rux boyitamlarini “QQ” echida kuydirishda boyitma
muallaq holda bo’lishi uchun, pechga beriladigan gazning tezligi 10-12 m/sek
tashkil etadi. Gazning tezligini oshirish, ortiqcha chang ajralib chiqishiga olib
keladi. Agarda gazning tezligi pastroq bo’lsa, shixta moddalari mallaq holatda
ajralib chiqib, soplolarga cho’kib qoladi.
«QQ» pechini normal ishlashi uchun uning xajmida issiqlik balansini ushlab
turish kerak. Issiqlikni taqsimlanishi, %: texnologik gazlar bilan 60 %; chang va
devor orqali sarflanishi 20 %. Issiqlikni qolgani mahsus moslama yordamida
pechdan chiqarilishi kerak, aks holda issiqlik to’planib moddani o’ta qizishiga olib
kelishi mumkin. Ortiqcha issiqlik mahsus trubkali kesson orqali pechdan
tashqariga chiqariladi (5.3-rasm).
Texnologik gazlar kotel – utilizator orqali o’tkaziladi. Bu dastgohda
issiqlikning 55 % bug’ olishga ishlatiladi. Qolgan issiqlik isrof bo’ladi Kotel-
utilizator yuqori ko’rsatgichli bug’ ishlab chiqaradi (400-565
o
S, 4,5 - 6,0 mPa va
1,1-1,4 t/t boyitmaga).
Pechga beradigan havoni xajmi nazariya hisobotlardan kelib chiqadi va 1500-
1600 m
3
/t boyitmaga to’g’ri qiladi. Havoning ortiqcha berilishi 20-30 % (= 1,2 /
1,3).
Kuydirish pechini normal ishlashi uchun quyidagi talablar bajarilishi kerak:
1) shixtaning mineralogik tarkibini va o’lchamlarini doimiyligi va qatlamga
bir xil tezlikda yuklanishi;
2) havoni pech tubi maydoni bo’yicha bir xil taqsimlanishi;
3) pech xajmiga beriladigan havoning doimiy bosimi;
4) pechning ishchi xajmida va boshqa dastgoxlarda o’zgarmas bosim bo’lishi.
120
Sanoat ishlab chiqarish sharoitida qaynar qatlam havoning 15-16 kPa
bosimida paydo bo’ladi. Bulardan 4-5 kPa li pech tubining gidravlik qarshiligini
bartaraf qilishga sarflanadi. Demak «QQ» pechining gidravlik qarshiligi taxminan
10 kPa ni tashkil qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |