Rangli va qora

 
 
 
 
 
 
4.6-jadval 
Shteynni hisoblash natijalari. 
Miqdori 
Shteyn tarkibi 
Mis 
Temir 
Oltin-
gugurt 
Rux Kislo-rod Boshqa-
lar 
Hamma-
si 
Kilogrammlarda 
Foizlarda 
17,64 
21 
36,96 
44 
21 
25 
1,65 
2 
2,52 
3 
4,23 
5 
84 
100 
Endi eritish shixtasi tarkibiga kiruvchi konverter shlakining miqdorini 
topamiz. Buning uchun Olmaliq mis eritish zavodining quyidagi o’rtacha kimyoviy 
tarkibli konverter shlakini olamiz, %: mis-2,3; kremniy (II) oksidi - 24,8; rux 
oksidi - 2,5; temir-29; kalsiy oksidi - 2,0; boshqalar - 19,4 (boshqalarga quyidagi 
kimyoviy birikmalarni kiritish mumkin: magniy oksidi, Al
2
0
3 
, oltingugurt va 
boshqalar). 

---

111 
SHteyn tarkibidagi hamma temirni konvertirlash jarayoni natijasida 
konverter shlaki tarkibiga o’tishidan kelib chiqib, uning massasini hisoblaymiz:
36,96 kg - 49 % 
x - 100 % 
x= 
49
96
,
36
100

= 75,42 

75,5 kg. 
Ushbu 75,5 kg konverter shlaki tarkibida mis: 
75,5 - 100 
x - 2,3 
x= 
100
3
,
2
5
,
75

=1,74 kg, 
kremnezem = 
100
8
,
24
5
,
75

= 18,72 kg, 
rux oksidi = 
100
5
,
2
5
,
75

= 1,88 kg, 
temir = 
100
0
,
49
5
,
75

= 37,0 kg, 
kalsiy oksidi = 
100
51
,
1
5
,
75

= 1,51 kg, 
boshqa birikmalar = 
100
4
,
19
5
,
75

= 14,65 kg. 
Flyus tarkibi o’kituvchi tomonidan beriladi. Misol uchun quyidagi tarkibli 
kvarsli ruda, %: kremniy (ll) oksidi - 70, temir - 7, Al
2
O
3 
- 15 va boshqalar – 8 va 
oxaktosh, % : kalsiy oksidi - 50, kremniy (ll) oksidi - 7, temir - 0,5, boshqalar -42,5 
olingan. 
Eritish quyidagi tarkibli shlak hosil bo’lgunicha olib boriladi deb 
hisoblaymiz, %: temir oksidi - 42,0; kremniy oksidi - 38,0; kalsiy oksidi - 7,0. 
Shixta tarkibidagi bir kism temir shteynga o’tishini hisobga olib, asosiy 
shlak hosil qiluvchilar 4.7- jadvalini tuzamiz. Shartli qilib, konverter shlaki 
tarkibidagi temirning hammasi shteynga o’tadi deb qabul qilamiz.