Рахматова фарогатнинг малака иши такдимоти мавзу: 9- синфда хужайра мавзусини утиш методикаси

Ҳужайра девори

• фақат ўсимлик ҳужайралари қисми ва плазматик мембрана ташқи томонидан жойлашган.
• ҳужайра мембранаси ажратма маҳсулоти – целлюлозадан ташкил топган. Целлюлозанинг толалари куч ҳосил қилиш учун ўзгарувчан қатламларида жамланади.
• тўлиқ сув ўтказувчан қилувчи ковакларига эга.

Ҳужайра девори функциялари

• уни ташқи шикастлардан ҳимоя қилади.
• вакуолалар билан биргаликда, скелет таянчини таъминлайди.
• ҳужайралар қуришининг олдини олади.
• ҳужайралар ўзаро модда ташишида ёрдам беради.
• ичида жуда кўп миқдордаги сув бўлишига йўл қўймайди ва бу билан цитоплазма эришининг олдини олади.

Цитоплазма

• ҳужайрани тўлдирувчи модда. Саксон фоиз сувдан иборат ва одатда, рангсиз, желега ўхшаш материал.
• цитозоль сифатида ҳам таърифланувчи, цитоплазма ҳужайра моддасини англатади.
• ҳужайранинг ҳаётий моддаси бўлиб, ҳужайранинг барча органоидлари тўхтатилган ва ёғли мембрана билан бирлаштирилган молекуляр суюқлик бўлиб хизмат қилади.
• ҳужайрада ҳужайра мемранаси ҳамда ядроси орасида жойлашган ва барча цитоплазматик органоидларга эга.

Ҳужайрада органоидлар нимани англатади?

• Ҳужайрада органоидлар нимани англатади?

ЭР – Эндоплазматик Ретикулум

• бир-бирига боғланган найчалар, пуффаклар ва қопчалар тармоғи.
• Функциялари:
• цитоплазманинг устки қаватини қалинлаштирадинг
• цитоплазмани ички барқарорлигини таъминлайди.
• метаболик маҳсулотлар синтези, сақланиши ва кўчиб ўтишида қатнашади.
• ҳужайрада оқсил ва стероидларнинг синтези, гликонген ҳосил қилиш ва сақлаш ҳамда мемрана оқсилларини жойлаштириш каби функцияларни бажаради.

Рибосомалар

• цитоплазмада эркин ҳаракатланувчи ёки ЭР билан боғлиқ кичик органоидлар. Рибосомалар РНК ва оқсилдан ташкил топган.
• Функциялари:
• Улар ҳужайрадаги оқсиллар синтезига жавобгар. Оқсил синтезининг тезлигига қараб, баъзи ҳужайраларда рибосомалар миллионлаб бўлиши мумкин.