Радиотехник тизимлар назарияси асослари

W 
-
injeksiya energiyasi, 
W 
—
sinxrofazotron m aksimum
energiyasi, 
H
lar mos ravishda magnit maydon kuchlanganligi.
W .« W
ekanligini e’tiborga olib (5.2.7) ifodadan:
143
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

W ( W + 2 E „ ) H ?
2 E„ 
H 1
(5.2.8)
kelib chiqadi.
Injeksiya energiyasi qancha ortsa, sinxrofazotron energiyasi kvadratik 
marotaba otrib boradi.
Hozirgi vaqtda ko‘plab sinxrofazotronlar ishlab turibdi, masalan, AQSH, 
Bataviyada 500 
GeV
energiyali, kelajakda maksimum energiyasini 1000 
GeV
gacha oshirmoqchi, Serpuxovda 76 
GeV
li, kelajakda energiyasini 3000 
GeV
gacha yetkazishlikni rejalashtirgan.
Zarralarni qayd qilish detektorlar yordamida amalga oshiriladi.
Detektorlarni ikkita toifaga - hisoblagichlar va zarralar izlarini hosil 
qiluvchilarga ajratish mumkin. Zarralar hisoblagichlarda elektr impulsi hosil 
qilishga, bu bilan zarralar oqimini, massa, zaryad, tezlik va energiyalarini 
va h.k. aniqlash mumkin.
Izli detektorlarda zarra izini, harakat yo‘nalishini boshqa zarra, yadrolar 
bilan to ‘qnashuv jarayonlarini, yemirilish va boshqa ko‘plab ta'sirlashuv 
x u su siy a tla rin i a n iq lash m um kin. Z ary ad siz z a rra la r m uh it bilan 
ta’sirlashganda ionizatsiya hosil qilmaydi, bu zarralami ta’sirlashuvidahosil 
bo‘luvchi ikkilamchi zaryadli zarralarga ko‘ra, qayd qilinadi.
Hisoblagich detektorlarga- ionizatsiyali kamera, proporsional, Geyger- 
M y u ller, s s in tilly a ts iy a li, C h eren k o v h am d a y a rim o ‘tk a z g ic h li 
hisoblagichlar, izli detektorlarga-V ilson, pufakli kameralar, qalin qatlamli 
fotoemulsiya, keng oraliqli uchqunli kamera va strimerli kameralar kiradi.
Hisoblagich detektorlarning asosiy xususiyatlari:
1. 
E ffektiv lig i - h iso b lag ich d a qayd q ilin g an z a rra la r so n inin g 
hiso blagich ga kelib tu shgan zarralar soniga nisb ati foiz hisobida: