Радиотехник тизимлар назарияси асослари



Download 6,46 Mb.
Pdf ko'rish
bet53/154
Sana23.06.2022
Hajmi6,46 Mb.
#697368
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   154
Bog'liq
Atom yadrosi va zarralar fizikasi T.Mo\'minov, A.Xoliqulov)

— 
S 0
 
kesmani
olish mumkin. 
=
0 boMganda tajriba natijalariga mos keladi. Beta- 
spektrga hosilaviy yadro kulon maydonning ta’sirini yadroning zaryadi va 
elektronlarning energiyasiga bog‘liq bo‘lgan 
f
(Z, Ee) koeffitsient bilan 
hisobga olish mumkin. Bu ko‘paytmaning qiymatlari maxsus jadvallarda 
berilgan. Albatta, bunda atom elektronlarining yadroni ekranlash ta'sirini 
ham hisobga olish zarur.
Yuqoridagilarni e ’tiborga olganda P-zarralar chiqish intensivligini 
xarakterlovchi 
c o ( s )
funksiya:
co(s) = c 2f ( s , z ) s ( s 2 - l f 2( s 0 - s f .  
(3.8.16)
K ulon maydonini sekin P"-zarralar chiqishini yengillishtirsa, p +- 
pozitronlar chiqishini qiyinlashtiradi (3.10-rasm).
98
www.ziyouz.com kutubxonasi


W(E)
A
3.10-rasm.
Beta-yemirilishda alfa-yemirilishdagi kabi yemirilish energiyasi bilan 
yem irilish doim iysi o ‘rtasidagi kuchli aloqadorlik m avjud. Yemirilish 
doimiysi 
X
P-spektrning energiya bo‘yicha taqsimotini xarakterlovchi
(3.8.14) ifodaning integral qiymatini namunadagi yemiriluvchi yadrolar 
soniga bo‘lingan qiymatiga teng:
N,
Nn
= B
J f ( e 2 - l )
~(s0- s ) 2d e = B f ( s , z ) ;
(3.8.17)
B = ~ ^ .
(3.8.18)
1/2
B
y ad ro stru k tu ra sin in g y em irilish g a ta 's iri o ‘z g a rish ig a k o ‘ra, 
y a d ro la rd a tu rlic h a b o ‘ladi. 
f \ { s ,
z) n i h is o b la s h v a ta jrib a d a n
an iq lash ham m u m kin. 
\M\2
esa ru x sat e tilg a n o ‘tis h la r uchun birga 
va taq iq la n g a n o ‘tish lar uchun no lg a y aq in b o ‘lad i. S huning uchun
99
www.ziyouz.com kutubxonasi


f T m
k o ‘p a y tm a ru x sa t e tilg a n v a ta q iq la n g a n o ‘tis h l a r u c h u n
taxm inan o ‘zgarm as bo ‘lib, taqiqlangan o ‘tish lar uchun ruxsat etilgan 
o ‘tish larg a qaraganda an cha k a tta b o ‘Iishi kerak . 
fT m
k o ‘p aytm a 
seku ndlarda o ‘lchanadi va u o ‘ta rux sat etilgan yengil yad ro lard a 
kuzatiladigan b eta-o ‘tish lar uchun ~103 s ga teng. M endeleyev davriy 
sistem asining o ‘rtasida jo y lash g an elem entlard a yuz beruvchi ruxsat 
etilgan b e ta -o ‘tish lar uchun ~ 1 0 5 s lar b o ‘ladi. C hunki bu y ad rolarda 
neytron soni proton sonidan k o ‘p va n atijad a s o ‘nggi ney tron bilan 
pro ton egallagan en ergetik sathlarni b ir-b irid a n farqlanad i. Shuning 
uchun b o sh lan g ‘ich va oxirgi ho lat to ‘lqin funksiyalari b ir-b irid a n
k u c h liro q fa rq la n ib m a tritsa e le m e n ti |M |2 b ird a n a n c h a k ic h ik
b o ‘ladi.
f r
b ir n echa ta rtib d a o ‘z g a rg a n lig i u c h u n lo g a rifm a q iy m ati 
ishlatiladi. Bu 
f r
ko ‘paytm a yadro strukturasiga ju d a sezgir. R uxsat 
etilgan yoki taqiqlangan o ‘tish!ar elektron-antineytrino ju ftlarin ing olib 
o ‘tgan orbital m om entlari bilan belgilanadi. 0 ‘tish ruxsat etilgan / = 
0, taqiqlangan / = 1 b o ‘lsa va h.k. Bu bilan 
f x
qiym ati keskin otrib 
b o rad i. B unday b o ‘lish sa b ab in i q u y id ag ic h a izo h la sh m um kin . 
M a’lumki klassik mexanika nuktai nazaridan elektron-antineytrino jufti 
yigindi impulsi 
P < h/R
b o ‘lgan / > 0 m om ent bilan yadrodan chiqishi 
m um kin emas, lekin kvant m exanikasi bu zarralar chiqishini katta 
taqiqlashlik bilan ruxsatetadi. B irx il sharoitda / m om entga ega bo‘lgan 
zarralar juftin ing
1 = 0
bo‘lgandagi chiqish ehtim olligi
G>
o
(
r
Y
(3.8.19)
bu y erd a/?-y ad ro radiusi. (3.8.19)danko‘rinibturibdiki,taqiqlashbirga 
o ‘zgarganda 
f r
bir necha tartib oshadi.
Beta aktiv yadrolarning b-spektr shakli va yashash vaqti nurlanayotgan 
zarralar to‘ la harakat mikdori momentining kattaligigajuda bog‘liq. Ruxsat
etilgan (3-o ‘tish lard a 
q
-
v
 
ju f ti to ‘la m om enti 0 yoki 1, b ir karra 
taqiqlanganda - 0, 1 ,2 , ikki karra taqiqlanganda - 1, 2, 3 va h.k. Beta- 
o ‘tishlardajuftlik o‘zgarishi e- 
v
laming orbital momentlariga ko‘ra, (-1 )_/
100
www.ziyouz.com kutubxonasi


ga teng. Beta-o‘tishlarda ruxsat etilgan o ‘tishlar hisoblanadi, agar dastlabki 
va h o sila y ad ro larn in g spinlari ju ftlik la ri o ‘zgarishi 
= 0, ±1 
bo‘libjuftliklari o ‘zgarmasa.
Ruxsat etilgan p -o ‘tishlari tanlash qoidasi ham Fermi va Gamov-Tellor 
qoidalariga bo‘linadi.
F erm itanlashqo id asigak o ‘ra, sp in ,ju ftlik o ‘zgarishsiz 
I = 0 (juftlik 
o ‘zgarishsiz). Gam ov-Tellortanlash qoidasiga k o ‘ra, A
1 =
0, ±1 (juftlik 
o ‘zgarishsiz), ya’ni ruxsat etilgan o ‘tishlarda p ~ ( p +) va n ( v ) lam ing 
spinlarining o ‘zaro yo ‘nalishi antiparallel yoki parallel bo ‘lishi m um kin:
S p- + S y +

Download 6,46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish