Radiobiologiya

zarblar  soni 

  deb  ham 

yuritilgan. 

Tenglama (3) ni logarifmlab, quyidagini hosil qilamiz: 

 

 

 

Mazkur  tenglamaga  binoan,  nurlantirilgan  hujayralardan  37%i  tirik  qolishi 

uchun  vD

37

 

=

  1,  demak,  nishon  hajmi  v 

=

  1/  D

37

  bo'lishi  shart.  Nishon  kattaligini 

hisoblab topish uchun quyidagilar bajariladi. Agar nur dozasi 1 Gr bo'lsa, 1 g hujayra 

massasi  tomonidan  yutiladigan  energiya  6,24  x  10

15

  eV  ni  tashkil  etadi.  Nishonning 

zararlanishi  uchun  zarur  o'rtacha  energiya  60  eV  ga  teng  deb  hisoblansa,  yutilgan 

dozani tegishlar soni orqali ifodalab, nishon hajmining 6,24 x 10

15

 / 60 

=

 1,04 x 10

14 

g

1

 ga teng ekanligini topamiz. Shu asosda grammlarda  ifodalangan nishon  massasini 

topish  mumkin.  Masalan, agar  D

37 

= 

10  Gr  bo'lsa, u  holda  nishon  kattaligi  taxminan 

10

13

 g ga teng bo'lib, kattalik yadro massasiga yaqin keladi. 

Tenglamadan foydalanib ferment molekulalari, faglar, DNK li viruslar va ba’zi 

bir  gaploid  hujayralarni  faolsizlantirish  orqali  topilgan  nishon  kattaliklari,  o'sha 

ob’yektlarning, fiz - ximiyaviy metodlardan foydalanib topilgan molekulyar massalari 

bilan taqqoslanganda mos kelishi qayd etilgan. 

Yuksak  ECHU  va  zich  ionlanish  hosil  qiladigan  radiatsiya  ishlatilganda, 

ionlanish  shunchalik  zich  bo'ladiki,  nishonning  bir  zarbli  zararlanishdan    farqlash 

qiyinlashadi  va  tegish  endi  nishon  hajmi  bilan  emas,  balki  uning  ko'ndalang  kesimi 

bilan belgilanadi.