Radiobiologiya

 

Tegish  prinsipi. 

Bu  prinsipga  binoan,  ionlantiruvchi  nurlarning  hujayra 

moddalari  bilan  ta’sirlashishdagi  diskretlik  va  statistiklik,  hujayraning  nurdan 

zararlanishini boshlab beruvchi jarayonlarning fizikaviy asosini tashkil etadi. 

 

Nishon prinsipi.

   Hujayra struktura va funksional jihatdan  geterogenligi  bilan 

ajralib  turadi.  Shu  munosabat  bilan  bu  prinsip,  nurning  muayyan  bir  sohaga 

(nishonga)  kelib  tegishi,  energiyaning  muayyan  bir  strukturaga  uzatilishi,  hujayra 

faoliyatini  o'zgartirish  orqali  nurdan  zararlanishning  avj  olishini  belgilaydi,  deb 

ta’kidlaydi.  Nishon  nazariyasiga  ko'ra,  tegishlar  soni  nurlantirish  dozasiga  to'g'ri 

proporsionaldir.  Shuning  uchun  dozalarning  ma’lum  bir  diapozonida  zararlangan 

nishonlar  soni  dozaga  yoki  tegishlar  soniga  qat’iy  proporsionaldir,  zero  ularning 

barchasi  emas,  balki    ma’lum  bir  qismigina  zararlanadi.  Doza  miqdorining  ortishi 

bilan  aynan  bir  nishonning  zararlanishi  tegishlar  sonining  ortishi  bilan  ortib  boradi, 

tegishlar  soni  ortib  borishi  natijasida  u  miqdor  jihatdan  nishonlar  sonidan  ham  ortib 

ketadi.  Shuning  uchun,  tegishlarning  umumiy  soni  dozaga  to'g'ri  proporsional 

bo'lishiga  qaramay,  ularning  effektivligi  kamayadi  va  zararlangan  nishonlar  soni 

sekinlik  bilan  ortib  borib,  asimpotik  ravishda  yuz  foizga  yaqinlashadi.  Boshqacha 

qilib  aytganda,  yashash  qobiliyatiga  ega  birliklarning  miqdori  doza  ortishi  bilan 

geometrik  progressiyaga  asosan  kamayib  boradi,  grafik  jihatdan  eksponensial  egri 

chiziq holida ifodalanadi 

---

 

28