Radio jurnaliSTİKA

8
I BÖLÜM
RADİO NƏDİR? / 
RADİONUN ÇEVİK, DƏYİŞKƏN TƏBİƏTİ
RADİONUN ÇEVİK, DƏYİŞKƏN TƏBİƏTİ
1. Dəyişən texnologiyalar: radio yaxın keçmişdə analoq 
siqnallara əsaslanan və nisbətən aşağı keyfiyyətli uzun 
(AM) və ultraqısa dalğadan (UQD) daha keyfiyyətli 
və geniş tutumlu FM, DAB-dalğalarına keçmışdir. 
Bütövlükdə texniki keyfiyyətin yaxşılaşması bu 
dəyişikliklərin nəticəsi idi, baxmayaraq ki, hələ də bəzi 
axın radioları çox dar buraxma zolağına malik ola bilər. 
Ancaq televiziya ilə müqayisədə radio texnologiya 
daha sadə və ucuzdur.
2. Radio hazırda yeni bir “özünün” onlayn bənzərini 
yaradıb; biz artıq yayım anında qulaq asmağa məcbur 
deyilik, onu həm podcast - (ing. playable on demand+ 
broadcast) şəklində yükləyə, həm də canlı yayıma 
qulaq asa bilərik.
3. Radio elastik və çevik translyasiya növüdür; 
proqram dizaynı və yayım şərtləri asanlıqla dəyişə 
bilər.
4. Son dəqiqə xəbərləri çox çevik surətdə asanlıqla 
yerləşdirilə və uyğunlaşdırıla bilər.
5. Radio çoxlu sayda fərqli səslərin ardıcıllıqla istifadə 
edilməsi üçün uyğundur.
6. Radioyayım texnoloji baxımdan ucuzdur və ən 
müxtəlif auditoriya kateqoriyalarına asanlıqla xidmət 
edə bilər. XX əsr radioyayımın məzmunu qarışıq 
proqramlaşdırmadan janr proqramlaşdırmasına 
(məsələn, bütünlüklə söhbət və ya musiqi 
proqramları yayımlayan radiostansiyalar), indiki 
dövrümüzdə isə sonuncudan kateqoriya (ing.-niche) 
proqramlaşdırmasına (xüsusi auditoriyalar; hip-hop, 
musiqi, idman, əyləncə və s.) keçiddən ibarətdir.
Radioda proqramlar uzunmüddətli olmur, bölünmüş 
zamana uyğun olaraq axıb gedir. Buna görə də əgər 
dinləyici xəbər bülletenini dinləmək imkanını qaçırırsa, 
o, növbəti xəbər proqramını gözləməli olacaq. 
Yaxud radioda gedən müzakirəyə, məhz bu anda 
qoşulmadısa, yəqin ki, sabahı gözləməli olacaq. 
Radionun dəyişkən təbiəti dinləyicinin onu proqram 
gedən vaxtda dinləmək lazım olduğunu bilməsi 
ilə yanaşı, həm də bu fikri dərk etməsi deməkdir. 
Danışılan sözün təsiri və dəqiqliyi onu eşidən anda baş 
verməlidir, çünki ikinci imkan nadir hallarda ələ düşür. 
Buna görə də prodüser məntiqə uyğun olan fikirlərin 
təqdimatına səy göstərməli və anlaşılan dildən istifadə 
etməlidir.

---