Radikulit kasalligi

Rivojlanishi. Kasallik qanday rivojlanishini tushunish uchun umurtqa pog’onasining tuzilishini yodga olish kerak. U 33-34 umurtqa suyaklaridan iborat bo’lib, orqa miyani shikastlanish yoki boshqa jarohatlardan himoya qiladi. Orqa miyadan organizmning boshqa joylariga — masalan qo’llar, oyoqlarga nervlar tarmog’i ajralib chiqadi. Orqa miya va umurtqa yonidagi asabning bir qismi ildizcha deb ataladi. Umurtqa pog’onasining tarkibiy suyaklari oralig’ida elastik umurtqalararo disklar mavjud. Ular suyaklarni ishqalanish va tez yedirilishdan himoya qiladi. Ushbu tizim juda mukammal tuzilgan va o’z vazifasini a’lo darajada bajaradi. Ammo ba’zi hollarda bu disklar muayyan sabablarga ko’ra o’z o’rnidan chiqa boshlaydi yoki hajmini yo’qotadi va asab ildizchalariga bosim o’ta boshlaydi. Bu o’z navbatida yallig’lanishni, ya’ni radikulitni keltirib chiqaradi.Shu bilan birga siljish natijasida asab ildizlariga bevosita umurtqa suyaklarining o’zlari ham bosim o’tkazishi mumkin. Umurtqa kanalida orqa miya mavjud, shu orqa miyadan o‘ttiz bir juft nerv ildizchalari chiqadi. Nerv ildizchalari umurtqa kanalidan ingichka suyak teshigi orqali chiqadi, uning diamerti yulduzcha diametridan salgina katta xolos. Har bitta nerv va ildizcha bir-biridan ajralib turadigan nerv tolalaridan iborat. Bir xillarining tolalari sezgir, ikkinchi xillari atrofdagi to‘qimalarning oziqlanishi va qon aylanishini uchinchilari esa mushaklar qisqarishini boshqarib turadi.Sezgir tolalarning zararlanishida igna sanchilgandek og‘riq kuzatiladi, moddalar almashinuvi va qon aylanishi boshqaradigan nerv tolalari zararlanganda soch o‘sishi va ter ajralishi izdan chiqadi, tirnoqlar tez sinadigan va mo‘rt bo‘lib qoladi. Uchinchi xildagi nerv tolalari zararlanganda esa mushaklar atrofiyasi (ozib, kichrayishi) va spazmlar ro‘y beradi.Umurtqa pog‘onasi zararlanishidan tashqari ba’zan gipodinamiya (kam harakatlilik) va asabiy zo‘riqishlar ham radikulit xavfini keltirib chiqaradi. Bu kasallikning birinchi alomati — og‘riq, ya’ni zararlangan nerv ildizchalari va nerv tolalari bo‘ylab og‘riq turishi, sezuvchanlikning yo‘qolishi ro‘y beradi. Radikulit odatda birdaniga paydo bo‘lib, ko‘p hollarda surunkali tusga o‘tadi va keyin tez-tez qo‘zg‘ab turadi.