Работа выполнена в Открытом акционерном обществе Института геологии и разведки нефтяных и газовых месторождений «ИГиРНиГМ»

М.Г. Юлдашева
Илмий даражалар бериш бўйича Илмий кенгаш
илмий котиби, г.м.ф.н. 
Ф.Г. Долгополов
Илмий даражалар бериш бўйича Илмий кенгаш ҳузуридаги
Илмий семинар раиси, г-м.ф.д.
 

---

5 
КИРИШ (фан доктори (DSc) диссертацияси аннотацияси)
 
 
Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати
. 
Ҳозирги
 
кунда
 
дунёнинг ҳар қандай мамлакатида иқтисодиётнинг ривожланиши мунтазам 
равишда энергия манбаларидан фойдаланиш ҳисобига ортиб боради, бу эса 
энергия ресурсларининг камайиб кетишига олиб келади. Келажакда мамлака-
тимиз иқтисодиётини барқарор ривожлантиришда ҳамда минерал-ресурслар 
салоҳиятини оширишда углеводород хом ашёси етакчи ўринни эгаллайди. 
Дунёда углеводород уюмларини излашнинг стратиграфик диапазонини 
кенгайтиришга, нефт ва газнинг қазиб олинишини барқарорлаштириш ва 
улар ҳажмини кўпайтириш учун углевород ресурслар базасини орттиришга 
алоҳида эътибор берилмоқда. Нефт ва газ ресурсларини қидириш 
ишларининг ҳозирги замонавий босқичида дунёнинг деярли барча 
қитъаларида (Антарктида бундан мустасно) турли ёш ва генезисга эга ҳамда 
ҳар хил даврлар билан боғлиқ палеозой эраси ётқизиқларида 500 га яқин 
углеводород конлари очилган. 
Ҳозирги кунда дунёда, палеозой эраси комплексини ташкил этувчи 
жинсларнинг моддий таркиби ва филтрация-сиғим хусусиятлари бўйича 
мақсадли тадқиқотлар олиб бориш, нефт ва газ таркибини баҳолаш учун 
илмий-асосланган мезонларни аниқлаш ва бошқа бир қатор масалалар 
ечимини топиш талаб этилади, жумладан: олиб бориладиган ишларнинг 
методикасини такомиллаштириш; палеозой эраси ётқизиқларида олиб 
борилган геофизик тадқиқот материалларини мақсадга мувофиқ қайта ишлаш 
ва талқин қилиш; палеозой эраси ётқизиқларида мақсадли равишда чуқур 
қудуқларни бурғилаш методикасини такомиллаштириш; нефт ва газ 
уюмларини шаклланиш турлари ва шартларини аниқлаш; палеозой эраси 
комплексининг нефтгазлилик салоҳиятини баҳолаш учун мураккаб геологик, 
геофизик, тектоник геокимёвий, гидрохимик мезонларни ишлаб чиқиш; 
палеозой эраси ётқизиқларида углеводород хом ашёси излаш тармоқнинг 
илмий ва амалий долзарб муаммоидир, уларнинг ечими геологик-разведка 
ишларини олиб борувчи корхоналарнинг иқтисодий самарадорлигини 
оширишга хизмат қилади. 
Республикамиз ёқилғи-энергетика мажмуи ва нефт ва газ саноати 
комплексини ривожлантиришга алоҳида эътибор берилди, бу эса геология-
қидирув ишлари ҳажмини кўпайтириш, нефт ва газни қайта ишловчи 
корхоналарни углеводород хом ашёси билан узлуксиз таъминлаш учун қазиб 
чиқариш ҳажмини орттириш талаб этилади, шу жумладан стратиграфик 
диапазонни кенгайтириш орқали янги излов объектларини ўзлаштириш ва 
уларни излов-қидирув ишларига жалб қилиш талаб қилинади. Бундай 
объектлардан бири - палеозой эраси комплексидир. Ўзбекистон 
Республикасининг янада ривожланиш бўйича ҳаракатлар стратегиясида 
«ишлаб чиқаришни модернизация қилиш, саноатни юқори технологияли 
қайта ишлаш тармоқларини жадал ривожланишга қаратилган сифат 

---

6 
жиҳатдан янги босқичга ўтказиш»
1
вазифалари белгилаб берилган. Ушбу 
вазифалардан келиб чиққан ҳолда, жумладан Бухоро-Хива регионининг 
(БХР) палеозой ётқизиқлари комплексини ўрганиш, унинг нефт-газга 
истиқболлигини асослаш, углеводород хом ашё базасини орттириш 
мақсадида нефт ва газ уюмларини излаш катта илмий ва амалий аҳамиятга 
эга бўлиб, бу масала энг муҳим аҳамиятга эга.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 7 феврал 2017 йил ПФ-4947-
сонли «Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича 
Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида»ги Фармони, Ўзбекистон Республикаси 
Президентининг 2017 йил 9 мартдаги ПҚ-2822-сонли «2017-2021 йилларда 
углеводород хом ашё заҳираларини қазиб олишни кўпайтириш Дастури», 
2017 йил 3 ноябрдаги ПҚ-3372-сонли «2017-2021 йилларда “Ўзбекнефтегаз” 
АЖ 
бўйича 
минерал 
ресурлар 
базасини 
ривожлантириш 
ва 
такомиллаштириш Давлат дастурини тасдиқлаш тўғрисида»ги қарорлари 
ҳамда мазкур фаолиятга тегишли бошқа меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларда 
белгиланган вазифаларни амалга оширишга ушбу диссертация тадқиқоти 
муайян даражада хизмат қилади.