Рақамли иқтисодиёт Дилором тожибоева. Рақамли иқтисодиёт ва унинг таълим тизимига талаблари 3 Маркетинг

1-чизма. Шаҳар брендингининг умумий мақсадлари.

---

57
Biznes-Эксперт
№ 7, 2020
БРЕНДИНГ
элементларини шаҳар муҳитига бирлаштиришга 
алоҳида эътибор берилиши лозим. Ушбу босқичда 
энг катта ижобий самарага қуйидагилар орқали 
эришиш мумкин:
– миллий ва айниқса минтақавий ОАВ (газе-
талар, журналлар, телерадиокомпаниялар, интер-
нет-манбалар);
– турли хил маълумот материаллари (рисолалар, 
бир нечта тилларда маълумот буклетлари);
– мақсадли жамоатчилик учун қизиқарли бўлган 
тадбирлар (спорт ва бошқа мусобақалар, кўргазма-
лар, ярмаркалар, байрамлар ва бошқалар) ўтказиш;
– шаҳар вакилларининг турли тематик кўргазма-
лар, конференциялар, миллий ва халқаро миқёсдаги 
семинарларда иштирок этиши.
Қабул қилинган натижаларнинг якуний назо-
рати ва таҳлили шаҳар бренди ривожланишининг 
олтинчи босқичида ўтказилиши лозим, агар керак 
бўлса, тузатишлар киритилади. Шу билан бирга, 
маҳсулотнинг ҳаётий циклининг умумий қабул қи-
линган концепциясини озгина ўзгаришлар билан 
шаҳар брендига ҳам қўллаш мумкин (2-чизма), шу-
нинг учун брендинг жараёни доимий бўлиши керак.
Шундай қилиб, шаҳар брендини мослаштирил-
ган ҳаёт цикли концепциясига мувофиқ, марке-
тинг ҳаракатлари ва харажатларининг кўп қисми 
бренд шаклланишининг дастлабки даврига тўғри 
келади, шу билан бирга ҳар хил интенцивликдаги 
маркетинг воситаларидан фойдаланиш зарурати 
доимий бўлиб қолади. Бундан ташқари, ташқи ва 
ички муҳит омиллари ўзгариши таъсири остида, 
эртами-кечми бренднинг машҳурлиги пасаяди 
(бренднинг қариши) ҳамда агар товар ишлаб чиқа-
рувчилар маҳсулотни ишлаб чиқаришни тугатиш 
имкониятига эга бўлишса, шаҳар шароитида пухта 
ўйланган ребрендинг зарур бўлади. Шу билан бир-
га, ребрендинг ҳозирги брендни мослаштириш ёки 
шаҳар брендининг мақсадли гуруҳларининг янги 
эҳтиёжларини қондириш учун брендни ёки унинг 
таркибий қисмларини ўзгартиришга қаратилган 
янги маркетинг стратегиясини ишлаб чиқишни ўз 
ичига олиши керак.
Таъкидлаш жоизки, шаҳар брендинги шаҳарни 
ривожлантиришнинг ижтимоий-иқтисодий стра-
тегияси билан ва албатта ҳудудий бошқарув орган-
ларининг иштирокида амалга оширилади. Халқаро 
тажриба шуни кўрсатадики, шаҳар бренди учун 
муваффақиятли топилган ғоя ва брендингнинг асо-
сий босқичларини моҳирона амалга ошириш шаҳар 
ҳамда ҳудуд иқтисодиётини сезиларли даражада 
жонлантириши мумкин. Пухта ўйланган брендинг 
стратегиясини комплекс равишда амалга ошириш 
шаҳарни ташқи инвесторлар ва ички тадбиркорлар 
учун жозибадор қилиш учун ишлаб чиқилганига 
қўшимча равишда, вақт ўтиши билан шаҳарнинг 
ижобий қиёфасини яратиш бўйича ишлар турис тик 
оқимларга таъсир қилади. Лондон, Рим, Париж, Ам-
стердам, Нью-Йорк каби жаҳон сайёҳлик марказла-
ри ҳар йили фақат сайёҳлик оқимидан миллиардлаб 
доллар даромад олади.
Ўзбекистонда хорижий сай-
ёҳлар сони туризм ривожланган мамлакатларга қа-
раганда анча паст. 2019 йилда Ўзбекис тонга 6 748,5 
минг сайёҳ ташриф буюрган бўлса, 2018 йилда бу 
рақам 5346,200 кишини ташкил этган эди. Ушбу 
кўрсаткич ўтган йилга нисбатан 26 фоизга юқори 
[6]. Шу билан бирга, Ўзбекистон қадимий шаҳар-
лари билан машҳур, улар Буюк Ипак йўли бўйлаб 
тарқалган ва дунё бўйлаб шуҳрат қозонган. 
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.
Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномаси-
да саккизинчи устувор вазифа сифатида туризмни 
иқтисодиётнинг стратегик тармоғига айлантириш 
биз учун устувор вазифа бўлиб қолиши таъкидлан-
ган.
“Юртимизда 8 минг 200 дан зиёд маданий ме-
рос объекти мавжуд бўлиб, туризм маршрутларига 
уларнинг атиги 500 таси киритилган. Ҳукумат уч ой 
муддатда зиёрат ва анъанавий туризмни ривожлан-
тириш мумкин бўлган маршрутлардаги объектлар 
сонини 800 тага етказиш бўйича чора-тадбирлар-
ни белгиласин. Яна бир вазифа – ЮНЕСКОнинг 
Умумжаҳон моддий маданий мероси ва Номоддий 
маданий мероси рўйхатига Ўзбекистондаги янги 
объектларни киритишни жадаллаштириш лозим”