R1 splablikasi oliy ya o'rta

qars kabi so'zlarda chuqur til or٩a undoshlari - aQ”, "о’Ъ”, dan

keyin Oil orqa unlisiday talaffuz qilinadi.

“O ” unlisi keng, til orqa, lablangan tovushdir. Bu unli o’g'l, bo‘ri, 00‘g‘ri kabi sodda so'zlarning birinchi bo‘g‘inidv ksladi. “U” unlisi ،Q”, “o‘T>”, “X” undosblvrdvn keyin kelganda qattiq, vksincha “K”, “G”, “S” undosllardan keying¡ holaOda ssa nisbaOan yumshoqroq Ovlaffuz etiladi. Masalan, ٩o‘l-ko‘1, xo‘p-cho،p.

0،ZBEK ADABIY TILINING UNDOSH FONEMALARI

Unlilar nut٩ organlarida to‘si٩٩a uchramay, clo‘zilib clicishi, undoshlar esa nut٩ organlarining biror yerda Oo‘siqqa uclrab cli٩isli bilan harakoerlanadi. Undosh fonemalar tovusl boylvmlvrining larakaoi bolaOiga va og‘iz bo‘sllig‘ining qaysrda Oo'siqqa uchrasliga, faqao sbov٩indvn iborat bo'lisliga yoki aksincha ovozning slov٩indan ustun bo'lisliga bvmda Oalaffuz eoilish yo‘llariga ٩arab bir-biridvn farqlanadi.

Hozirgi o'zbsk adabiy Oilida undosh fonemalar 23 ta: b, v, g,d, y, j, z, к, 1, m, n, p, r, s, t, f, x, ch, sh, q, g، l. Undosl fonsmalar: 1) iosil bo'ish o‘miga; 2) hosil bo'lish usuliga; 3) ovoz va slovqin ishtirokiga ko‘ra Oasniflanadi.

Hosil bo‘lisl 0‘rniga ko‘ra undosllar ucl asosiy guruxga bo‘linadi: a) lab undosllari, b) til undosllari; v) bo‘g‘iz undoshi,

Lab undoshlari 2 koTinislda bo'adi: 1) lab - lab undosllari (b, p, v, m) ikki lab orasida paydo bo‘ladi; 2) lab - tish undosli (f va v) pasoki lvb bilan usoki Oisblar orasida bosil bo‘lvdi. Masalan, fan, sinf, visOavka vv boshqvlar.

Til undosllari ucbga bo‘linvdi: 1) Oil oldi undoshlari (0, d, n, r, 1, s, j, sb, cb); 2) oil 0‘rta undoshi (y); 3) til orca/k^cl) cluqur Oil orqa undosllari (q, g،, ng).

Til oldi undoshlari tilining old qismi bilan Oish va milk orasida; “y” undoshi til va Oanglayning o‘rta qismida; “k”, “g”, “ng” undosllari Oonglvy o‘rta qismidan or٩aro٩da; “٩”, “g‘”, “x” undoshlari ssa “k” va “g” pvydo boMadigan joydan ham orqaroqda ( til ildizi bilan yumshoq Ovnglay orasida) bosil bo'adi. Sbuning ucbun bvm “٩”, “g‘”, ،x” undosllari chuqur til orqa undoshlari deb yurioiladi. Bo،g‘iz undosli biOOv - ،l”. Bu undosl bo‘g،iz, ya’ni biqildoq bo‘sllig،ida hosil bo'ladi, Hosil bo'ish usuliga ko‘ra undosh fonsmalar uclga boMinadi: a) porolovcbi; b) sirg‘aluvcli; v) porOlovchi-s^aluvchi.

PorOlovchi undoshlar ikki aroikulatsiya orgvnining o'zaro jipslashuvi va o،pkadan ciicadigan havoning ma’lum zarb bilan portlab

7. 
   bob. TALAFFUZDAGI KAMCHILIKLAR VA ULARNI
   BARTARAF ETISH YO‘LLARI.
   
   1. 
      O‘ZBEK TILI FONEMALARI