R1 splablikasi oliy ya o'rta

Tarbiyaning belgilovchi ta’siri ostida tafakkur o‘sib borib, u bilan chambarchas boglangan holda ongli nutq hamda umumlashtirib fikrlash, abstraksiyalash qobiliyati paydo bo'lib boradi.

Nutjning fonetik jiratdan ()‘sishi

Bola tilga kira boshlagan dastlabki paytlarda nutq tovushlarini mukammal ayta olmaydi, Bolalar ba'zi so'zlarni notogri talaffuz qiladilar. Masalan, tovushlami buzib, birining oTniga boshqasini qo‘yib talaffuz qiladilar (parta-payta, qand-and. oyoq-oloq).

Ko‘pincha sozlardagi ayrim tovushlami va xatto butun-butun bo‘g‘inlarni tushirib qoldiradilar, tovushlarning урнини almashtirib yuboradilar. Masalan, ber deyish orniga be, olib kel o'miga abe. holva o‘miga havla, saryog' o'rniga sayrog' de.vdilar. Endi tishi chiqib kelayotgan bolalar nutqining fonetik jihatdan to'liq bolmasligini sababi shuki, bunday bolalarda nutq (artikulatsiya) apparati yetarli o‘smagan, yetilmagan bo‘ladi. Ayni vaqtda oliy nerv faoliyatining nomukammalligi ham bunga sabab bo'ladi.Bundan tashqari ayrim so‘zlardagi tovushlami bir-biridan ajratib yetarlicha farq qila olmaydi, umumlashtirish va so‘z tarkibiga kiritishni bilmaydi. Lekin bola o‘sib- unib borgan sayin lug‘atdagi so'zlar soni tez ko'paya boshlaydi.Masalan, ikki yashar bolalarning lug'atidagi so‘z boyligi 250­400 ga yetadi. 7 yoshga tolgan bolalar lug‘atida so‘zlar soni 3000-3500 ga boradi. Shu bilan birga tengdosh bolalarda so‘z boyligining oz yoki ko‘p bolishi asosan shu bola tarbiyalanadigan muhitga, shuningdek, bolaning voyaga yetib borishidagi oziga xos xususiyatlariga bog'liqdir.