R yunusov, K. Umarov, B. Karimov

Xo‘raki va kishmish navlari. Oq haliliy. Bu nav Turkma-
nistondan keltirilgan. Barg yaprog‘ining chetlari yuqoriga qay-
rilgan, yaproqlari buraladigan bo‘lib, bu hol bargga tarnovcha-
varonkasimon shakl beradi.
Uzum boshlari konussimon, g‘ujumlari zich yoki siyrak 
joylashgan bo‘ladi. G‘ujumlari o‘rtacha kattalikda silindrsimon 
yoki konussimon. Rangi oqish yoki yashil-sariq rangda, ba’zan 
«qoracha» bo‘ladi. Po‘sti yupqa, elastik, pishiq, seret, sersuv 
ta’mi xushxo‘r.
Bu ertagi nav bo‘lib, O‘zbekiston sharoitida iyulning ik-
kinchi o‘n kunligida pishadi. Sovuqqa chidamsiz, nisbatan 
qurg‘oqchilikka chidamli. G‘ujumlarning qandliligi 18–19 foiz-
ga yetadi, titrlanadigan kislotaliligi 4–5,6 lg, o‘rtacha hosildorligi 
120–150 s/ga.

---

120
Oq vassarga. Bu Markaziy Osiyoning qadimgi mahalliy navi 
bo‘lib, uzum boshlari o‘rtacha kattalikda, ba’zan yirik, silindr-
konussimon, ko‘pincha sershox, g‘ujumlari o‘rtacha zich joylash-
gan. Eti tig‘iz, qarsillaydigan bo‘ladi. Po‘sti yupqa, ta’mi oddiy. 
Nisbatan qurg‘oqchilikka chidamli, o‘rtacha hosildorligi 100–
120 s/ga.
Qora kishmish. G‘ujumi urug‘siz, keng tarqalgan nav. Uzum 
boshlari konussimon, ba’zan qanotchali tig‘iz va siyrak, vazni 
180 grammdan 250–300 g gacha 
bo‘ladi. Avgustning yarmida pi-
shadi. hosildorligi yuqori bo‘ladi, 
oidium kasalligiga chidamsiz. 
Qora kishmishdan mayiz olishda 
keng foydalaniladi. 1 kg sifatli 
mayiz olish uchun 3,5–4 kg ho‘l 
meva sarflanadi.