R tursunova, G. Tursunova jahon musiqa tarixi


Nemis organ san’a tian ’analari. Xoralprelyudiyalar



Download 6,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/104
Sana11.01.2022
Hajmi6,12 Mb.
#345999
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   104
Bog'liq
Jahon musiqasi tarixi (R. Tursunova)

Nemis organ san’a tian ’analari. Xoralprelyudiyalar.
 
Baxning 
organ san’ati boy nemis musiqa zaminida yuzaga kelib, rivoj  topadi. 
Zero,  organ  musiqaning  kamoli  uchun  nemis  ustozlarning  mahorati 
katta ahamiyat kasb etgan. Olmoniyada organ san’ati mislsiz darajaga 
ko‘tarildi  va  bu  yerdá  bir  necha  avlod  taniqli  va  daho  organchilar 
dunyoga  keldi.  Ulaming  aksariyatini  kompozitor  o‘z  vaqtida 
tinglashga muyassar bo‘lgan: Gamburgda -  Y. Reynken, Lyubekda -  
D.  Bukstexude  (Baxga  yaqin  boigan).  Voris  sifatida  u  nemis 
organchilaridan  organ  janrlarni  o ‘zlashtirish  borasida  tajribaga 
tayanadi -  fuga, tokkata, xoral prelyudiyalar.
Baxning organ ijodida ikkita janr toifasini ajratish mumkin:
I — katta boim agan xoral prelyudiyalar;
II -  “kichik” polifonik turkumlar va yirik hajmdagi asarlar. Ular 
kirish muqaddimasi va fugalardan tashkil topadi.
Bax 4 to‘plamda jamlangan  150 ta  xor prelyudiyalari  muallifi. 
Ular orasida “Organ kitobchasi” -  eng ilk nashr b o iib  (1714-1716), 
45  qayta  ishlovlardan  iborat.  Kechroq  “Kiavir  mashqlari”  to‘plami
76
www.ziyouz.com kutubxonasi


yaratilib, o ‘z ichiga organ ijrosiga moijallangan 21  qayta ishlovlami 
qamrab oldi. So‘nggi to‘plam -  oltita asardan tashkil topib, “Shyubler 
xorallari”  nomi  bilan  mashhur  (Baxning  shogirdi  va  nashriyotchisi, 
organchi  Shyubler nomi  bilan  ataladi).  Oxirgi  to‘plam  -   “ 18  xoral” 
b o iib  -  kompozitor vafotidan oldin nashriyotga topshirilgan.
Baxning xoral prelyudiyalarini rang-barangligiga qaramay, ular 
quyidagilar bo‘yicha birlashadi:
a) kichik hajm;
b)  melodik boshchilikni hukm  surishi  (negaki, xoral  qayta  ish- 
lovlari vokal aytimlar bilan uzviy bogiiq boigan);
d)  kamer  uslubiyati  (Bax  o‘zining  xoral  prelyudiyalarida 
organning  katta  imkoniyatlarini  emas,  balki  uning  rangin  tembr 
bo‘yoqlarini ko‘rsatishni maqsad qilgan);
e) polifonik imkoniyatlaridan keng foydalanilishi;
f)  xoral  prelyudiyalarning  obrazlar  doirasi  uning  mazmunida 
ochib  berilgan  obrazlar  bilan  uzviy  bogiiq  (bu  Bax  lirikasining 
falsafiy  qarashlari,  inson  taqdiri,  qayg‘u  va,  iztiroblari  haqidagi 
o ‘ylardir).

Download 6,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish