R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

s o ‘zi bir s o ‘zgagina t o b e . 
H
o k i m m a v q e d a yuzaga c h iq a y o tg a n
leksem a o ‘zining hokim , to b e v a z if a d a y u z a g a chiqayotgan le k se m a
esa o ‘zining tobe v a le n tlig in i n a n x o y o n q ila d i. H okim va to b e a’z o
vazifalari, gram m atik s h a k li 
\ra
s in t a k t ik o ‘rni asosida b e lg ila n a d i.
T obe 
a ’zo 
o ld in
k e lib , 
k e y i n g i s i n i n g
m a ’nosini 
iz o h la sh g a
xoslangan b o la d i va bxinga 
m o s g ra m m a tik ko‘rsatkich b ila n
sliakllanadi, m a’lum sin tak tik o ‘r in g a e g a b o ‘ladi. 0 ‘zbek n u tq id a
odatda, hokim s o ‘z k e y in t o b e s o ‘ z o ld in keladi. N utqiy in v ersiy a
(liokim
v a tobe 
so‘z
t a r t i b i n i n g
buzilishi) 
asosidagi 
s o ‘z
birikmalarigina 
bundan 
m u s t a s n o :
o'qidim kitobni, 
Dilshoda,
hamshira
kabi. H ok im s o ‘z 
k e n g a y u v c h i
va tobe so ‘z 
kengaytiruvchi
3 0 7

---

so ‘z
deb ham yuritiladi. 
Kengayuvchi
va 
kengaytiruvchi
ataiualari
n is b iy m ohiyatga ega b o ‘lit>, shaklga nisbatan aytilgandagina to 'g ‘ri
b o i adi. M asalan: 
kitobni o'qimoq
birikmasida (
o'qimoq
) so ‘ziga
y a n a bir so ‘zi birikadi va bir s o ‘z ikkita b o ‘lib, shakliy «yoyilisli»,