R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

[dilorom], [dilozor], [kafan-
gado], [otashnafas],
[
sohibjarnol
].
2. [S ifa t+ o t]: [jc
om kalla], [sho ‘rpeshona], [kaltafahm], [shirin-
suxan], [sho'rtumshuq], [balandparvoz]-
3. [Ot+-sifat]: 
[yoqavayron], 
[jig ‘ibiyron], [tepakai], [xona-
vayron], [xudobezor]
,
[otabezori].
4 .
 
[Ravish+ot]: [hozirjavob], [kam gap], [kamsuxan], [kamsu-
qutn], [kainqon], [kamxarj].
5.
[R a\ish+ fe’l| : 
[tezpishar], [ertapishar], [cho‘rtkesar\.
6. [F e ’ l+ fe’l]: | y
ebto'ym as}.
7. 
[Olmosh+ot] 
: 
[o ‘zboshimcha\.
8. [OtH-fe’l ] : 
[ tiiy o g ‘lamci], [gacfoytopmas], [tinchliksevar].
9. [Olmosh+sifat]: 
[ o ‘z b Harmon],
10. 
[S«n+ot]: [ikkiyu zlam ach i], [qirqyamoq],
Juft sifat. Jufit sifat tarkibidagi so'zning xususiyatiga ko‘ra
quyidagi turga bo‘linadi:
I. H a r ikki q is in i m u staq il h o ld a ishlatiladigan juft sifat:
1. Qismlari 
s in o n im :
[aql-hushli], 
[pishiq-puxta], 
[telba-
teskari], [sog'-salomat], [yafcka-yolg "iz[.
2. Qismlari 
a n t o n im :
[achchiq-chuchuk], 
[baland-past],
[vayron-obod], [issic/-sovuq].
241

---

3. 
Q ism la r i in a’noviy yaqin: 
\mo‘m n-qobil],
[
och-yalang‘och\,
[,
s o y a -s a lq in
], 
\xor-zor],
[
zwia-churuk
].
I I . B i r qismi mustaqil holda ishlatiladigan juft sifat: [a
ralash-
quralash
]„ 
[mast-alast\, [il/na-teshik],
[
tuppa-tuzuk\T [xom-xatala
],
[en ta k -te n ta k ], [qari-quri],
[
qora-qura
], 
[yamoq-yasqoq], [harom-
hczrish
].
I I I . H a r ikkala qismi mustaqil holda ishlatilm aydigan sifat:
[aji-bu ji], 
[aloq-chaloq], [poyintar-soyintar], [uva/i-fuvali\,
[
o'poq
-
sa ‘poq], [ilang-bilûng
].
B o s h q a turkum ga xos so 'z konversiya y o ‘li bilan sifatga o'tishi
m u m k in . B u sifatlashuv dcyiladi. Sifatlashuv tarixiy jarayon b o ‘lib,
b o s h q a s o ' z turkumi davr o ‘tishi bilan sifatga aylanib boradi.
S if a t la s h u v hodisasi lisoniy tabiatga ega:
1
. J u f t va takroriy otning sifatlashuW: 
[mosh-gumch], \y o ‘l-
y o
7], 
[rarrg-barang], [xilma-xil\.
2
. 
0
‘ zak 
holidagi 
f e ’lning 
sifatlashuvi: 
[daydi], 
[qari],
\c h a lk a s h \j [yanglish], [tutash], [aralash
].
3. H a ra k a t nom i shaklidagi juft fe’ l: 
[olmoq-soltnoq],
4. 
IC esim lik
shaklidagi 
fe’l: 
[oldi-qochdi], 
[kuydi-pishdi\,
[tug'di-bitcii], [ilikuzildi],
[
ichakuzdi], [supraqoqdi]
S ifa tn in g tuzifishiga ko‘ra turlari.
Sifat tuzilishiga ko'ra 
sodda
v a
m urakkab
b o ‘ladi. Sodda sifatlar bir o ‘zakli bo'ladi: 
oq, yozgi,
aq lli, beg 4nbor, tor.
Muraickab sifat o ‘z o'rn id a uchga bo'linadi:
a) 
Juft s if a t;
b) 
takroriy sifat;
d) 
qo ‘shma sifat.
Juft s i f a t ikki sifatning juftlashishidan tashkil topadi: 
[oq-qora],
[
yax sh i-yo m on], [katta-kichik
].
T a k r o r iy sifatda bir o'zak takrorlanadi: 
[katta-katta], [baland-
ba/an d ], [og'ir-og'ir],
Q o 's h m a sifat birdan ortiq m ustaqil so'zn in g qo'shilishidan
h o s i l b o 'la d i:
[havo rang], [ishyoqmas], [ertapishar], [yoqavayron
],
[o 4zb ila rm o n ].
E s la t m a . Juft v a qo'sh m a sifat yasam a. T akroriy sifatda shakl
y a s a lis h i, q ism a n leksem alashuv mavjud. U taraqqiyot natijasida
y a n g i m a ’n o kasb etishi ham m umkin: 
[ y o ‘l-y o ‘l\.
B linda yangi s o ‘z
y a s a lis h i e m a s , balld so'zshaklning leksem alashuvi kuzatiladi.
D a r a j a sifatning tasniflovchi kategoriyasi sifatida
D a r a ja
kategoriyasi 
(qisq. 
D K ) 
«sifatda 
belgi 
darajasi»
U G M s ig a
ega. Daraja turli (geterogen) shakl yord am id a hosil