R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

vositalari, 
sh u n in g d ek , 
ifo d a la y d ig a n
gram m atik 
m a ’nosini
o'rganadi.
Tilning 
o ‘ziga 
xosligi 
-
fo n e tik , 
leksik, 
g ra m m a tik
strukturaning y a x litlig id a n ib oratligi. U la r bir-biridan ajralgan holda
em as, yaxlit s is te m a sifatida 
mavjud. 
Bu yaxlitlikni z o h ir iy va
botiniy tu sh u n ish m um kin. Y axlitlik n in g zohiriy alom ati t o v u s h n in g
s o ‘z va qo‘s h im c h a n i, s o ‘z n in g gap v a so ‘z birikm alarini tashkil
etishida n a n io y o n boMadi. Y a x litlik n in g botiniy id rok id a fonetik
om ilning q o 'sh im c h a , s o ‘z, 
s o ‘z birikm alari m a’n o s in i, leksik
om iln in g shu 
tarzda fo n e tik , g ra m m a tik , grammatik 
o m iln in g
fonetik va lek sik hodisalarni farq lash i v a nutqqa olib c h iq is h i kabi
bir qarashda 
k o 'zg a ta sh la n m a y d ig a n
holat e ’tiborga 
olin ad i.
Gram m atika o n g d a nutqiy q o ‘lla n ish g a shay turgan le k se m a n i
grammatik v o sita bilan sh ak llan tirib , s o 'z g a aylantiradi, s o ‘zlarni
o'zaro biriktiradi va fikr a lm a sh ish v o s ita s i sifatidagi 
vazifasini
yuzaga chiqaradi.
145

---

T illa r o ‘zaro gram m atik xususiyatiga k o ‘ra ham tasniflanadi.
M asalan , o ‘zbek tilida kesim ning gap markazi sifatida boshqa
barcha b o ‘laklarni o ‘z atroflda uyushtirishi, eganing fakultativligi,
sifa tlo v c h in in g sifatlanraishdan oldin kelishi, bunda inversiyaning
b o ‘lm asligi, ega va kesiin, qaratuvchi va qaralm ishnitig ikkiyoqlam a