R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

[sayin]
 
ko'm akchisi bilan
m a ’n o d o sh b o ‘ladi. G apda payt, o ‘rin h o li, t o ‘ldinivchi vazifasida
keladi.
M a ’lu m k i, sistem tahlil jarayonida liar bir narsaning m ohiyati
shu n a r sa n in g o ‘ziga o'xshash, ayni vaqtda undan farqli va unga zid
b osh q a 
n arsalar 
bilan 
bo'lgan 
m unosabati 
orqali 
ochiladi.
J u m la d a n , o 'z b e k tilining lu g‘aviy tizim i mustaqil va yordam chi
lek sem aga 
b o ‘linadi. 
0 ‘z 
navbatida, 
mustaqil 
leksem a
a ta s h /n o m la s h vazifasini bajaruvchi atovchi leksem a va 
ishora
m a ’n o li 
le k se m a
(olm osh )ga, 
yord am ch i 
esa 
k o'm ak ch i,
b o g lo v c h i, yuklam aga, bulam ing har biri, o ‘z navbatida, yana
b osh q a g u ru h g a pog'onali ravishda t>o‘linib ketaveradi. T ilim izn in g
y o rd a m ch i s o ‘z, mustaqil so‘z va m orfem a tizim i izchil p o g ‘onaviy
(ierarxik) tu z ilish g a ega b o ‘lib, nisbiy va 
quyi pog‘onalar o ‘zaro
g ip o -g ip e r o n im ik (tur-jias) m unosabati bilan b og‘lanadi - har bir
yuqori b o s q ic h
quyi p og‘ona uchun gip eron im m avqeida, 
quyi
b osq ich y u q o r i bosqichga nisbatan g ip on im m avqeida b o ‘ladi.
D e m a k , s o ‘z yoki m orfem a m a'lum bir p o g ‘onadan o'tib, lison iy
birlik darajasiga yetadi. Q uyida ayrim yordam chi s o ‘z (k o ‘m akchi)
n in g ù m u m lis o n iy m a ’nosini berishga harakat qilam iz:
272

---

[Bilan]