R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

asosidagina
guruhlashadi. S o ‘z tu rk u m larin in g b ir-b irig a o ‘tishi, leksik va
leksik-gram m atik om on im iya m a sa la si e s a bunda har xil qarama-
qarshilik va ik kilanish lar y u z a g a kelishiga sabab b o ‘ladi.
S o ‘z guruhlariaro m u n osab atlarn in g o ch ilish i u yoki bu belgi
asosida so ‘z tu rk u m in in g m u a y y a n t u r in i ajratishga, tasnifm i
berishga olib k e la d i. Shuning u c h u n m a n tiq iy qarama-qarshilikdan
qocliish m aq sad id a form al m a n tiq n in g b o r liq hodisasini tasniflashga
q o ‘yadigan a s o s iy talabidan b ir i b o ‘lgan «tasnifni faqat bir m ezon
asosida amalga osh irish , ta s n ifh in g ikki b e lg is in i bir paytning o ‘zida
q o ‘llab, ularni q orish tirm aslik » qoidasiga q at’iy rioya qilish lozim .
S o ‘z t u r k u m l a r i v a u l a r n i t a s n i f l a s h ta m o y illa r i
177

---

S h u n d a y qilib, s o ‘zlar sem antik, m orfologik va sintaktik belgisi
asosida t a s n if qilinishi maqsadga m uvofiq. Bu uch belgi liar bir
s o ‘z d a d ia le k tik birlikni tashkil etad im i, degan savol tug‘ilishi
tabiiy. B o sh q a c h a aytganda, tria’lum bir sem antikada m a ’lum bir
m orfologik
belgi 
va 
sintaktik 
xususiyat 
m ujassam lashganm i?
M asalan , p r e d m e tn i ifodalovchi s o ‘z (y a ’ni p redm etlik m a’nosi)
so n , k e lish ik , egalik m a’nolariga, shuningd ek , subyekt, obyekt
vazifalariga e g a m i? D alillar sha ni k o ‘rsatadiki, ular subyekt, obyekt
vazifalarida k elad i. Shu bilan birgalikda, 
atributiv vazifada kelib,
p red m etn in g belgisini 
[tilla uzuk, qum soat