R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

T a'rifni qisqacha sharhlaym iz.
K o ‘rinadiki, ta ’rifda uch m u h im unsur m avjud. U lar quyidagilar:
a) g ra m m a tik m a’n oning barcha til birliklariga xosligi;
b) bevosita (!) nutqni shakllantirishi;
d) u m u m la sh m a va abstraktligi.
K eyin gi 
m avzularning birida 
gram m atik m a ’no 
ifodalash
u su lla r i haqida fikr yuritganda gram m atik m a ’n o ifodalashning
b a r c h a til birliklariga xosligini anglab yetasiz.
G ram m atik ma’noning bevosita nutqni shakllantirishi deganda
s h u n i tu sh u n ish lozim ki, lison iy birlik gram m atik m a ’nodan xoli
q ilin s a , u nutq uchun tayyor bo‘ lm ay qoladi. M asalan, 
[bola\
le k se m a sin in g lu g'aviy m a’nosi nutqqa gram m atik m a ’no vositasida
k ira d i. U n in g k elish ik , son , su b jek tiv b a h o , h o k im yoki tobe
u z v lik , qaysi g a p bo‘lagi ekanligi k ib i gram m atik m a ’nolari lison iy
sa th d a y o ‘q. D e m a k , leksem a 
lu g‘aviy m a’n o si ustiga ana shu
g r a m m a tik m a ’n o qavatlansa, u nutq tarkibiga kira oladi.
148

---

G ram m atik m a’ n o u m u m la sh m a tabiatga ega deganda u n in g
juda k o ‘p lisoniy b irlik larga b ird a y te g is h li, um u m iy e k a n lig i
nazarda tutiladi. M a s a la n , «ot», « sifa t» , «son» graram atik i n a ’nosi
juda katta m iq d o rd a g i s o ‘zlar u c h u n u m u m iy . Lug'aviy m a ’no
(sem em a) har bir le k s e m a d a o 'z ig a xos va y a k k a , xususiy b o 'I s a ,
gram m atik ma’n o b i r turdagi juda k o ‘p le k se m a uchun u m u m iy .
Y oki 
[ W P IU 
— k e s im lik ko‘rsatkichlari b ila n shakllangan