R. O. Ismatov Nammqi, "Menejment" kafedrasidotsenti, iqtisod fanlari

1-ilova (3.2.1.)
“Blits-so‘rov” savollari:
1. Qanday kimpaniya kuchli yoki zaif mavqega ega bo‘ladi?
2. Muvaffaqiyatning kalit omili nima?
3. Tarmoqning jozibadorligi qanday aniqlanadi?
4. Tarmoqning ta ’riflovchi asosiy ko‘rsatkichlar qanday?
5. Tarmoqda qanday raqobat kuchlari bo‘ladi?
2-ilova (3.2.1.)
“Keys-stadi”
Takomillashtirilgan rakobatli firma bir yilda 20 ming dona telefon asbobi 
chikaradi. Uning urtacha uzgaruvchan xarajatlari 1750 sum va urtacha ishlab 
chikarish xarajatlari 2150 sumga tugri kelsa, bozor baxosi bitta telefon asbobi 2500 
sum bulsa firma kancha foyda olishi mumkin?
a) 15 mln. sum; 
b) 9 mln. sum; 
v) 7 mln. sum; 
g) 4,3 mln.
sum;
215

---

3-ilova (3.2.1.)
“Blits-so‘rov” savollari:
1. 
Tarmoqni xarakterlovchi asosiy iqtisodiy ko‘rsatkichlar.
2. 
Kompaniyaning kuchli va kuchsiz tomonlarining tahlili
3. 
Korporotiv strategiyani ishlab chiqish.
4. 
Strategik boshqarish j arayoni.
4-ilova (3.2.1.)
Raqobatchilarning maqsad va strategiyalarning tarkibi
Raqobat
Strategiyarategik
Bozorning
Pozitsiya / vaziyat
Strategik fe ’l-
Raqobat
sohasi
da’volar
xajmiga 
oid 
maqsadlar
raqobti
atvor
strategiyasi
Maxalliy
Xukumron
Sotib olishlar va
Xarakatda b o ‘lgan
Asosan xujum
Narxda
M intaqaviy
peshqadam b o ‘lish.
ichki 
o ‘sish
paxlavon.
Asosan
peshqadam- likka
Milliy
Sohadagi 
mavjud
xisobiga
Mavjud 
narsani
mudofa
intilish.
Baynnalminal
peshqadamdan o ‘zib
agressiv
saqlab 
qola
Ximoya 
va
Bozordagi
Global
ketish.
ekspansiya.
oladigan va yaxshi
xujum aralash
b o ‘shliqlarga
Etakchi 
beshtalikka
Ichki 
o ‘sish
ximoyalana
Agressiv, qaltis
e ’tibor qaratish.
kirish.
xisobiga
oladigan.
Konservativ 
,
Differensiatsiyaga
Birinchi 
o ‘nlikka
ekspansiya.
O ‘zini 
guruh
b o ‘sh
asoslangan
kirish.
Sotib 
olishlar
o ‘rtasida tutadi.
ta ’qib:sifat,
Muayyan
xisobiga
Mavqeini
servis,
raqobatchidan 
o ‘zib
ekspansiya.
kuchaytirishga
texnologiya,
ketish 
(peshqadam
M avjud ulushni
urinadigan.
diapazon,
b o ‘lish shart emas)
saqlab 
qolish.
Xujum
tovarlar, imidj va
Mavqeini qo‘ldan
Qisqa muddatli
qaytarayotgan,
boshqa 
jixatlar
CHiqarmaslik
daromad 
olish
zaiflashayotgan.
b o ‘yicha.
Kasodga uchramaslik
maqsadida
bozorni
kengaytirish.
Mudofa
pozitsiyasiga
chekinayotgan
5-ilova (3.2.1.)
Soha va raqobat tahlillarini umumlashtiruvchi jadval shakli
1. Sohaviy muhitining asosiy iqtisodiy xarakteristikalari (bozorning o‘sish, geografik 
xususiyatlari, tarmoqning strukturasi, iqtisodiy mavqei, investitsiyalarga bo‘lgan talablar va 
xakozo)
2. Xarakatlantiruvchi kuchlar
3. Raqobat tahlili
3.1. Raqobatlashtiruvchi sotuvchilar o‘rtasidagi musobaqa (kuchli, o‘rtacha, zaif, raqobat 
vositasi)
3.2. Potensial kirish xavfi (kuchli, o‘rtacha, zaif, kirish to‘siqlarining tarkibi)
216

---

3.3. Tovarning o‘rnini bosuvchi mahsulotlarning raqobati (kuchli, o‘rtacha yoki zaif (nima 
uchun?)
3.4. Etkazib beruvchilarning «savdolasha olish» qobilyati (kuchli, o‘rtacha ) yoki zaif (nima 
uchun?)
3.5. Iste’molchilarning «savdolasha olish» qobilyati (kuchli, o‘rtacha ) yoki zaif (nima 
uchun?)
4. Asosiy kompaniyalarning / strategik guruxlarning raqobatchilik pozitsiyasi
4.1. Qulay pozitsiyalash (nima uchun?)
4.2. Noqulay pozitsiyalash (nima uchun?)
5. Raqobat tahlili
5.1. Asosiy raqobatchilarning strategik yondashuvlari/amalga oshirishi mumkin bo‘lgan xatti- 
xarakatlari
5.2. Kimni va nima uchun kuzatish kerak?
6. Muvaffaqiyatning asosiy omillari
7. Tarmoqning istiqbollari va umumiy jozibadorligi
7.1. Tarmoqni jozibali qiluvchi omillar
7.2. Tovarning jozibadorligini kamaytiradigan omillar
7.3. Tarmoqning o‘ziga xos natijalari/ muammolari
7.4. Rentabellik istiqbollari (ijobiy/salbiy)
6-ilova (3.2.1.)